«ادارههای بیناموس کار نداریم»
جملۀ بالا سخن رییسجمهور غنی است که در اوایل حکومت وحدت ملی ایراد کرد. این روزها نیز آقای غنی در نشستی زیر عنوان «رهبری متحول برای زنان در مقامهای بلند دولتی» گفت که «اگر وزیر، رییس و هر مقام دیگری زنان را به چشم بد ببینند، فوری از وظیفه سبکدوش خواهند شد.»
در این برنامه که در ارگ برگزار شد و خانم اول کشور رولا غنی و الزیرا سگنبایوه؛ رییس اداره ملل متحد برای زنان نیز حضور داشت، آقای غنی گفته است که فرهنگ مردمحوری یکی از بزرگترین مشکلات جهان امروزی است و از این جهت ما به یک مشکل فکری بنیادی مواجه هستیم.
وی در این برنامه افزود: «مدیریت برنامه سیبیآر را شخصن خودم پیش خواهم برد و در جایی که من باشم زنان افغان نه تنها نقش مساوی، بل بیشتر هم خواهند داشت.»
رییسجمهور خطاب به زنان تاکید کرد: « اطمینان داشته باشید تا روزی که این امانت در اختیار من است، هیچ گونه تعللی در عملی شدن تعهدهای ما در قسمت زنان وجود نخواهد داشت.»
مردسالاری ویژگی اداری ادارهها در کشور ماست. در بیش از 15 سال حاکمیت نظام دموکراتیک و مورد حمایت جهان، وضعیت چندان تغییر نکرده و هنوز هم حضور زنان در ادارههای دولتی و غیردولتی با چالشهای زیادی مواجه است.
خشونت علیه زنان از فضای خانواده شروع تا محل کار و روی جادهها میرسد. خشونت جنسیتی عمدهترین نوع خشونت علیه زنان است. در ادارههای افغانستان خلاف همه موازین امروزی اداری، به زنان جوانی که میخواهند کار کنند با دیدگاههای استفادهجویی جنسیتی نگریسته میشود.
فساد در ادارهها بهخصوص ادارههای دولتی صرف فساد مالی نیست که فساد ناشی از تبعیض جنسیتی را نیز شامل میشود. چه بسا مواردی که چنین شگردی فرصتهای استفادهجویانه زیادی برای مسوولان ارشد ادارهها فراهم کرده و از طرف دیگر، دید غیرانسانی به کارمندان زن را شایع ساخته است.
اما در یک نگاه اجمالی، شرایط برای مشارکت زنان در جامعه بدتر شده و هر زنی که بخواهد در ادارهیی کار کند و در جامعه مشارکت داشته باشد باید مورد هجوم وایروسی بدبینیهای مردسالارانه قرار بگیرد؛ حال اینکه جان از این وایروس خطرناک به سلامت ببرد یا نبرد منوط به ظرفیت و شرافتی است که دارد.
چنانچه اشاره شد رییسجمهور در آغاز کارش به عنوان رییس دولت در محفلی با لحن تند گفت که هر نوع مشکلات علیه حضور و مشارکت زنان در ادارهها قابل تحمل نبوده و بهخصوص دیدگاههای جنسیتی به زنان کارمند مورد قبول نیست. به گفتۀ وی، «ما ادارههای بیناموس کار نداریم.»
این دیدگاه، تعبیر دقیق و در عین حال رک از کسانی است که نگاه استفادهجویانه نسبت به زنان در ادارهها دارند. در چنین وضعیتی عبارت اداره بیناموس دقیقترین عبارتی است که مفهوم کامل را میرساند. همه ادارهها و مدیران طرف این حرف نیست، ولی اکثر ادارهها، کارفرماها و رییسان خود میدانند که بیناموساند و رییسجمهور حرف دقیقی گفته است.
مصونیت شغلی و سلامتی روانی زنان در کل ادارههای دولتی و غیردولتی و بهشکل خاص زنان شاغل در ادارههای دارای امتیازهای بلند، ضرورت غیر قابل کتمان امروزی است و نیاز به اصلاحات و برخوردهای جدی دارد.
افغانستان شاید در جهان جزو محدود کشورهایی باشد که نیمی از جمعیتاش یعنی زنان فقط مصرفکنندهاند و یا هم شغلهای کاذب و کمدرآمد دارند، درحالی که شرایط جدید کشور و نیازهای روز جهانی ایجاب میکند که زنان سهم متناسب با جمعیتشان داشته و مشارکت وسیع در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و حتا امنیتی داشته باشند.
از این روی، نیاز مبرم ملی احساس میشود که علیه هر نوع خشونت در برابر زنان مبارزه شده و ظرفیتهای کاری و مهارتهای مسلکی زنان بلند برده شود. درعین حال هر نوع مزاحمت و عدم مصونیت شغلی برای زنان از بین برده شود و با عواملی که رفتار درستی در برابر زنان ندارند برخورد جدی صورت گیرد.