بازید شبهنگام رییسجمهور، آیا عرف رهبری تغییر میکند؟
گراف جرایم جنایی در یکسال و نیم اخیر در شهر کابل، بهطور بیسابقه افزایش و گسترش داشته و از این جهت شهریان کابل نگرانیهای جدی دارند.
در همینحال، خبر بازدید غیر مترقبۀ رییسجمهور غنی از حوزۀ نهم امنیتی پولیس، در شبکههای اجتماعی بازتاب گسترده یافته است. بر اساس خبرنامۀ ارگ، رییسجمهور غنی، بدون اطلاع قبلی ساعت یازده شب دوشنبه، از حوزۀ نهم امنیتی پولیس شهر کابل دیدن کرد.
نبود برخی از مسوولان حوزه نهم امنیتی پولیس، خلاف مقررات و اصول وظایف تلقی شده، باعث تعلیق وظایف آنان از سوی رییسجمهور گردید.
در خبرنامه آمده است: « رییس جمهور خطاب به مسوولانی که بعدن به محل وظیفه حاضر شدند، گفت: طریقه خدمتگذاری به مردم این نیست، زیرا همهروزه چندین واقعۀ جنایی، از جمله اختطاف و دزدی صورت میگیرد و این به علت نبود (غیبت) و سهلانگاری شما در وظیفه است. رییسجمهور تاکید کرد که باید پولیس خدمتگذار مردم بوده و بیدار باشد، تا مردم شب هنگام به راحتی بخوابند. محمد اشرف غنی وظایف آمر حوزه نهم و سایر مسوولان حوزه مذکور را که حضور نداشتند و در انجام وظایفشان سهلانگاری کرده بودند، بهحالت تعلیق در آورد. رییسجمهور به مسوولان وزارت امور داخله هدایت داد تا موضوع را به اسرع وقت بررسی نموده، گزارش خویش را جهت اقدامات بعدی به ریاست جمهوری ارایه نمایند.»
این بار نخست نیست که رییسجمهور بهشکل ناگهانی از نهادهای ملکی و نظامی دیدن میکند. در موارد قبلی نیز از برخی از شفاخانهها و مکاتب شهر کابل، شب هنگام دیدن کرده بود.
افزایش جرایم جنایی در شهر کابل از هیچکسی پوشیده نیست و باشندگان کابل، در کنار حملات انتحاری و انفجارهای معمول، از افزایش قضایای سرقت، اختطاف، قتل، راهزنی، سرقت موتر و سایر جرایم دیگر نگرانی دارند.
بازدید رییسجمهور از یک نهاد امنیتی، دقیق زمانی صورت میگیرد که از یکسو نا امنی در سراسر کشورافزایش یافته و از جهت دیگر، اخیرن اختطاف سرمایهداران و تاجران، به یک نگرانی جدی مبدل شده است.
در حالی که کمکهای جامعۀ جهانی تا میزان زیادی کاهش یافته است، سرمایهگذاریهای خصوصی هم بهدلیل افزایش ناامنیها سیر نزولی را میپیماید. چندی پیش شماری از سرمایهگذاران با تشکیل جلسۀ اضطراری از حکومت خواهان تامین امنیت خود و اعضای خانوادههایشان شدند. آنها حکومت را در صورت بیتوجهی به تامین امنیت؛ بهعدم فعالیتهای سراسری اقتصادی تهدید کرده بودند.
در حالی که افغانستان در یک حالت بد امنیتی و اقتصادی قرار دارد و اوضاع اجتماعی و اقتصادی کشور از هر زمان دیگر شکننده و آسیبپذیرتر است، حتا یک اقدام به جا، ولو نمادین هم میتواند برای بهبود حالت موجود نقش مثبت و خوب داشته باشد.
بازدید رییسجمهور از یک حوزۀ امنیتی یا از یک شفاخانه و یا از یک مکتب، کار چندان پیچیده و کلانی نیست، ولی در نوع خودش یک ابتکار و نوعی جدیت در احیای اعتماد میان مردم و حکومت میتواند باشد. مسوولان امنیتی شهر کابل، بهويژه آمران حوزههای امنیتی بهخوبی میدانند که گراف جرایم جنایی بالا گرفته و مردم از این جهت شدیدن احساس نا امنی میکنند. این را نیز میدانند که علت این افزایش ناامنیها چیست و چگونه قابل مهار است، اما از اینجهت که احساس مسوولیتپذیری، دیگر یک عرف حاکم نیست و اخلاق مسلکی خدمتگزاری هم در میان پولیس پایهیی ندارد، اینگونه اقدامهای تنبیهی میتواند روی روحیه کلی امنیت شهری تاثیر مثبت گذارد.
آقای کرزی در مدت ۱۴ سال زعامتاش، روزها را با مهماننوازیها، مسافرتها و شبها را با شبنشینیهای سیاسی؛ بدون آنکه لحظهیی به فکر مردم باشد، سپری کرد. همان سهلانگاریهای رهبری موجب شد که نظام خدماتی دولتی چه در بخش ملکی و چه در بخش نطامی تبدیل به نظام روزمرگی و جیبسالاری شده، فساد گسترده، حکومت را تا بناگوش غرق کند.
حالا که از عمر حکومت ۱۴ ساله گذشته، جز یک ساختار فاسد چیزی دیگری باقی نمانده است. رستم دستان میخواهد که اسکلیت علیل حکومت را از این هفتخوان فساد عبور داده، بقایش را نجات دهد.
هرچند اینگونه اقدامات امروزه با اکتهای دموکراتیک و مردمسالاری تعبیر میشود و شاهکار پنداشته میشود، اما این عرف رهبری سیاسی در اسلام هم یک اصل حاکمیت مرجعیتی است.
گردشهای شب و باخبری از اوضاع مردم و شهر؛ جزو امور عادی و روزمرۀ یک رهبر سیاسی است که اگر از شیوۀ رهبری صادقانه پیروی میکند و خود را مسوول و ملزم خوب و بد در سرنوشت مردم میداند.
به این ترتیب بازدید از نهادهای نظامی و ملکی کار خارقالعادهیی نیست و در اصل یک مکلفیت وظیفهیی است تا مکلفیت سیاسی، ولی وقتی شخصی بهعنوان رییسجمهور و رهبر سیاسی، ساعت یازده شب بهجای توطیهچینیهای معمول سیاسیون، بلند میشود و از پسکوچههای کابل دیدن مینماید و از سهلانگاری و غفلتهای وظیفهیی مسوولان امنیتی باخبری میکند، امر درخور ستایش است. بدون تردید اگر این اقدامها از روی خلوص نیت و بهمنظور بهبود وضعیت باشند، تاثیر خوبی بر کسب رضایت مردم خواهد داشت و اعتماد نیمبند میان مردم و دولت را قوت خواهد بخشید.
در همین حال، انتشار این خبر بهشکل وسیع در میان کابران شبکههای مجازی، خود بیانگر این است که چنین اقدامهای رییسجمهور برای مردم اهمیت دارد و مردم اعمال رهبران سیاسی خود را تحت نظر دارند.
شاید بهنظر برخی از خوانندگان جالب توجه نباشد که بازدید شبهنگام رییسجمهور از یک حوزه امنیتی، این همه مورد تمجید و تحسین قرار گیرد، ولی واقعیت همین است و انکارش بیانصافی است
مسوولان نهادهای دولتی، بهخصوص نهادهای امنیتی باید بدانند که دیگر دورههای مفتخوری، شبنشینیها و سهلانگاریها تمام شده است و با این حساب اگر فرایند بازدید ناگهای از نهادهای دولتی از سوی ریاست جمهوری کماکان ادامه یابد، وضع به گونۀ دیگر رقم خورد و حاکمیت قانون و پیگرد قانونی، گریبان غافلان و فاسدان را خواهد گرفت.