با برفباری بیسابقه هم بحران آب را نباید فراموش کرد!
پس از چندین سال انتظار، کابل و چندین ولایت دیگر پیراهن سفید برف را بر تن کردند و آب سال آینده ضمانت شد. افغانستان کشور محاط به خشکی است که میزان بارندگیهای زمستانی و بهاری، بهخصوص برف زمستان وضعیت سال بعدی را رقم میزند. با آمدن برفهای سنگین محصولات زراعتی سال آینده بیشتر و کمبود آب جبران خواهد شد. هرچند برفباریهای سنگین در روزهای اخیر موجب تلفاتی نیز شده است؛ گفته میشود در ولایتهای مختلف کشور بیش از 40 تن جان خود را در این برفباریها از دست دادند و جامعه که در برابر رخدادهای عادی، آسیبپذیر است، بدون تردید در شرایط کنونی غیر قابل توجیه میباشد و نشان از نداشتن مدیریت کلان کشوری است که میتوان بهعنوان جامعۀ خیلی ضعیف ازآن یاد کرد. چه بسا مایه ننگ است جامعهیی در قرن بیستویک، هنوز توان کنترول استفاده از رویدادهای طبیعی را ندارد و این رخدادهای فصلی و طبیعی باعث تلفات میشود. اما روی همرفته آمدن برف به قول معروف رحمت خداست و خیر و برکت در پی دارد.
از طرف دیگر، بیشتر شاهراههای کشور بهدلیل همین برفباریها مسدود شدهاند و راههای ارتباطی در ولایتهای بامیان، بدخشان و دایکندی در تمام سه ماه زمستان با مراکز این لایتها قطع است؛ مردم دراین مناطق از خدمات عمدۀ اجتماعی بهخصوص از خدمات صحی محروم میشوند و از این بابت، خسارتهای جانی و مالی را متحمل میشوند.
از طرف دیگر، مدیریت آب، سالهاست در کشور ما به یک آرزوی محال مبدل شده است و اکثر آبهای شیرین منطقه از کشور پربرکت کوهستانی ما سرچشمه میگیرند، ولی زراعت ما از کمبود آب همیشه رنج میبرد. هنوز با همۀ بذل وبخششهای جامعۀ جهانی، سکتور زراعت در کشور ما از این بخش آسیبپذیر است ولی دیگران به راحتی آبهای شیرین ما را مورد استفاده قرار میدهند.
شهر کابل با جمعیت بیش از 5 میلیون، بهشدت در معرض کمبود آب آشامیدنی قرار دارد. طبق گفتۀ کارشناسها، آبهای سطحی در شهر کابل بهطور کامل تخلیه شده و آبهای زیرزمینی هم، بیش از 15 متر پایین رفته است. برفباریهای سنگین اگر از یک طرف برای خیمهنشینهای حاشیۀ شهر پرجمعیت کابل مشکلساز است، ولی از سوی دیگرآب آشامیدنی کابل را برای یک سال دیگر بازتقویت میکند و حدود 5 میلیون جمعیت، از این بابت آسودهخاطر و در رفاه نسبی قرار خواهند داشت.
اما اگر همین منابع موجود آبی، که سالانه از طریق برف و باران تامین میگردد، مدیریت درست شود، شاید نیازی نباشد که ادارههای آبرسانی به فکر آوردن آب از ولایتهای همجوار باشد که حدود 500 میلیون هزینه نیاز دارد.
در خیلی از قسمتهای کابل، زمینۀ ساخت بندهای کوچک وجود دارد، که آبهای زیرزمینی کابل را بازتقویت نماید و در عین زمان مازاد آب، همین بندها میتواند، فارمهای ترکاری را بهطور کافی تا ختم سال تکافو نماید که خود میتواند نوعی صرفهجویی در مصرف بیرویۀ آب زیرزمینی از یکطرف و صرفهجویی در مصرف گستردۀ سبزیجات بیکیفیت پاکستانی، از سوی دیگر شود.