دولت‌مردی ز «رنگ تعلق» آزاد

ابوالمعانی میرزا عبدالقادر بیدل در بیتی می‌گوید: هرجا به عزم رزم ببالد اراده‌ات/ مژگان گشودنی نکشد انتظار فتح.

بی‌گمان برای پیروزی در هر کار و پیکاری بیشتر و پیشتر از هر چیز دیگر، اراده و عزم متین نیاز است. امروزه در افغانستان شرایط به گونه‌یی است که آدم‌ها بار هر ناکامی خود را به دوش وضعیت می‌گذارند. برخی‌ باور بر این است که گویا وضعیت چندان به سامان نیست و سیستم ساخته نشده است؛ بنابراین حتا اگر شایست‎‌ترین و متخصص‌ترین آدم‌ها را وارد سیستم حکومتی کنید، قادر به انجام کار درخوری نخواهند بود، اما واقعیت امر این است که اگر ما اراده‌یی برای ساختن این مرز و بوم داشته باشیم در هر شرایطی می‌توانیم مفید و موثر باشیم.

بی‌شک ما هم اکنون در افغانستان در یک شرایط به شدت دشوار به سر می‌بریم. شوربختانه امروزه بالا گرفتن عرق قومی، سمتی و مذهبی از یک سوی و از سوی دیگر مداخلات دست‌های داخلی و خارجی در امور کشوری ما سبب شده است که دچار شرایط دشواری باشیم.

از همین روی، کارهای درخور و بنیادی را انجام دادن در چوکات حکومت به نحوی دشوار می‌نماید، اما واقعیت امر این است که با توجه به تمامی موانع و چند دستگی که در حکومت و در برابر حکومت وجود دارد، اگر اراده وجود داشته باشد، ممکن است کارهای درخوری نیز انجام شود.

واقعیت امر این است که اگر سیستم در افغانستان ساخته شده باشد و برنامه‌های طولانی مدت راهبردی وجود داشته باشد، حتا هرکسی قادر به پیش‌برد پست‌های کلیدی حکومت خواهد بود. چنان که شاعر گفته است: در جادۀ هموار دویدن هنرش چیست؟ / مردانه دویدن هنرش در خم و پیچ است.

بی‌گمان کار کردن شرایط دشوار است که قابلیت و ظرفیت می‌خواهد. کار کردن در شرایط پیچیده است که درخور ستایش است.

آن‌چه را با این پیش زمینه می‌خواهم مطرح کنم این است که خوش‌بختانه هستند کسانی که در چنین شرایطی عزم متین دارند و به دور از هر گونه تعصب قومی و سمتی با تکیه بر شایسته‌سالاری برای تحقق و قوام دموکراسی و حکومت‌داری خوب، کار و پیکار می‌کنند.

یکی از این دسته مسوولان، فرید حمیدی؛ دادستان کل کشور است. آقای حمیدی از روزی که به سمت دادستان کل کشور گماشته شده است، آن‌چه را بیشتر و پیشتر از هر چیزی دیگر در دستور کار خویش قرار داده است، گذراندن منسوبان دادستانی کل از غربال شایستگی و تخصص است. چنان‌که نیک معلوم است فساد امروزه در تمامی ابعاد حکومت و جامعه ریشه گسترانده است؛ ولی به گزارش برخی از نهادهای معتبر، فاسدترین نهادها در پانزده سال پسین، ارگان‌های عدلی و قضایی بوده است، اما آقای حمیدی دادستان کل کشور بی‌آنکه هیاهویی راه انداخته باشد و یا چون آن دادستان کل قدیمی جهادی را علیه فساد اداری اعلان کرده باشد، برای برچیدن چهره‌های فاسد از دادستانی از هیچ امکانی دریغ نکرده است.

نگارنده بیش‌تر از سه سال آمر شعبه جواز در انجمن وکلای مدافع افغانستان بودم. با بیشتر از سه هزار و کیل مدافعی که در سر تا سر افغانستان فعلیت و فعالیت دارند، آشنایی دارم. هم‌اکنون برخی از وکلای مدافع به پیشنهاد دادستان کل کشور در سمت‌های مهم دادستانی گماشته شده‌اند. با آن‌که خود را به هیچ روی در جایگاه و پایگاه داوری نمی‌دانم؛ اما به صراحت می‌توانم ادعا کنم وکلای مدافعی که از سوی دادستان کل کشور اخیرن در سمت‌های کلیدی دادستانی گماشته‌اند، دست‌چینی از باظرفیت‌ترین و متخصص‌ترین وکلای کشور هستند.

آقای حمیدی در حال خانه‌تکانی دادستانی کل از وجود مفسدان است. دقیقن کاری که روزگاری نجیب روشن در تلویزیون ملی انجام داد؛ اما در آن زمان رییس‌جمهور وقت از نجیب روشن حمایت نکرد و وی قربانی توطیه وزیر فرهنگ شد.

امیدواریم آقای حمیدی ابدن به چنان سرنوشتی دچار نشود. بی‌تردید در شرایطی که قوم‌پرستی و سمت‌گرایی به اوج خود رسیده، مقام‌هایی که در راستای شایسته‌سالاری قدم برمی‌دارند، شایستۀ تقدیر و پشتیبانی مردمی هستند.

امروزه دادستانی کل یکی از تنهاترین نهادهای است که مردم عام امکان رسیدن و گفت‌وشنود با مقام ارشد آن را دارد. دادستان کل کشور به دلیل رسیدگی بهتر و بیشتر به پرونده‌های مردم، یک روز را در هفته برای مراجعان اختصاص داده است.

هر شهروند افغان فرصت دیدار با شخص دادستان کل را دارد. البته این امکان برای شهروندان عادی کشور در هیچ یک از اداره‌های دیگر مهیا نیست. قاعدتن هیچ‌گاه و هیچ‌جا وضعیت موجود وضعیت مطلوب نیست. حتا در پیشترفته‌ترین جوامع هم انتقاد و اعتراض بر حکومت‌ها و نهادها وجود داد. البته اعتراض‌ها و انتقادهاست که حکومت‌ها را در جهت سازندگی و برازندگی بیشتر کمک می‌کند. بنابراین حکومت کنونی نیز ندانم‌کارها و کم‌کاری‌های زیادی دارد. اما بر ماست تا از کارهای شایست و نهادها و مسوولان شایست و کارفهم تقدیر کنیم. اگر ما همیشه از کارکرد نهادها راضی باشیم و صدای اعتراض بلند نکنیم؛ در نتیجه نهادها دچار ایستایی و درجا زدگی خواهند شد؛ ولی در عین حال یکی از مسوولیت‌های رسانه‌ها و جامعۀ مدنی تقدیر از نهادها و مسوولان با کفایت است. آخرالامر با توجه به شرایط کنونی که تعصب قومی و سمتی در خون برخی از سیاسیون و حتا دولت‌مردان این مرز و بوم جاری و ساری است، آدم‌هایی که به دور از این تعلق‌ها برای همزیستی و انسانیت و نهادینه کردن ارزش‌های انسانی و مدرن عرق می‌ریزند؛ سزاوار قدردانی و ستایش است. امیدواریم آقای حمیدی هم‌چنان متفاوت و قدرتمند در مقابل فساد به‌خصوص زورگویان قدرتمند بایستند و شاهد آن روزها نباشیم که نگاه‌های نیک مردم برعکس شود.

بکتاش روش