بدون شک فساد اداری حالا به یکی از چالش‌های اساسی دولت‌داری در افغانستان مبدل شده و به تاروپود نظام‌داری ما تنیده است. بارها علیه این پدیده برنامه‌های عریض و طویلی از سوی حکومت ریخته شده و اداره‌هایی با تشکیلات بزرگ هم برای مبارزه با فساد ایجاد شدند، ولی فساد همچنان فربه شد تا اینکه کاهش یابد.
آگاهان معتقدند که پدیدۀ خجلت‌آفرین فساد را فقط می‌توان در پی تغییر و تفویض نسلی نابود کرد؛ زیرا نسل بر سر اقتدار خود نسل فاسد است و فساد در هر نوعی که باشد برای این نسل اصلن قباحتی ندارد.
روی این مبنا، در این گزارش سری به ریاست تثبیت هویت و دیجیتلی‌سازی ادارۀ ثبت احوال نفوس کشور زدیم و با جوانی هم‌صحبت شدیم که صدای مبارزه او را در برابر فساد از دیگران نیز می‌شنیدیم.
زمری باهر، جوانی حدود 30 ساله که از رشتۀ زبان فارسی دانشگاه کابل ماستری دارد، مدت شش ماه میشود که ریاست تثبیت هویت و دیجیتلی‌سازی اداره ثبت احوال نفوس کشور را به عهده گرفته است.
باهر می‌گوید که در برابر فساد آستین بالا زده و آمادگی هر نوع قربانی دادن در این راه را دارد.
باهر می‌افزاید که تا کنون به 180 مورد سند جعلی دست یافته و پس از تحقیق و حصول اطمینان همۀ این اسناد را در اداره‌اش ضبط کرده است.
به تصریح وی: «در جریان چهار ماه اخیر نزدیک به 50 واقعه فساد در اداره ثبت احوال نفوس مستندسازی شده و حدود 180 تذکره جعلی تثبیت و ضبط گردیده که این روزها روی تهیه گزارشی در این خصوص نیز کار میشود.»
به قول باهر، در رقم یادشده حدود 10 مورد، مواردی بوده‌اند که افراد بیگانه به‌خصوص پاکستانی‌ها تلاش کرده‌اند اسناد هویتی افغانستان را به‌دست بیاورند.
وی همچنان مدعی است که همه‌روزه در جریان کارش با چندین مورد از فشار و تطمیع روبرو شده است، اما او و همکارانش بدون درنظرداشت هیچ بعدی، همچنان به کارشان برای کاهش فساد ادامه داده‌اند.
وی خاطرنشان می‌سازد:« چندی پیش سه تذکره را ضبط کردم که جعلی صادر شده بودند، 20 هزار دالر برایم وعده کردند، اما رد کردم و تذکره‌ها را شامل لیست جعلی ساختیم.»
او با تاسف از قباحت‌زدایی فساد یاد میکند و می‌گوید که مردم نیز این را پذیرفته‌اند.
به باور آقای باهر، چالش عمده در برابر مبارزه با فساد، عدم آگاهی مردم از مکلفیت‌های ماموران ملکی و غیر ملکی است.
به گفتۀ وی، این خود مردم استند که راه فساد را هموار می‌سازند و در اندک مورد، رضایت‌مندانه حاضرند رشوت بپردازند.
به گفتۀ او، اداره ثبت و احوال نفوس کشور 20 نوع خدمات را برای شهروندان ارایه میکند که در ماه‌های اخیر یک‌سری برنامه‌های ساده‌سازی نیز در دستور کار این اداره قرار گرفته است.
او خاطرنشان میکند که قرار است در برابر هر یک از خدماتی که اداره ثبت و احوال نفوس ارایه میکند از شهروندان پول هم دریافت گردد تا از یک‌طرف با این پول نیازهای اساسی اداره مرفوع شود و از این طریق جریان ارایه خدمات بهبود و تسریع یابد و از سوی دیگر، پول به شکل مشروع و قانونی به یک سیستم قانونمند پرداخت گردد.
وی مدعی است که حالا هیچ یک از مراجعان این اداره نیاز به عریضه و تعقیب جریان بروکراتیک سابقه را ندارند و از طریق فورم‌هایی مخصوص، هر نوع تقاضا با کمترین وقت و به شیوه خیلی ساده و شفاف برای متقاضیان ارایه می‌گردد.
به قول باهر، در کنار این، دستورالعمل اجرایی برای ماموران و رهنمودهایی برای مراجعان نیز در سیستم جدید در نظر گرفته شده است. او همچنان از یک وبسایت حرفه‌یی جهت رساندن معلومات کامل برای مراجعان اداره نیز خبر میدهد.
آقای باهر می‌افزاید: «در اداره ما روند دیجیتلی‌سازی دیتابیس ثبت هویت شهروندان که 18 هزار جلد کتاب دیتابیس را در برمی‌گیرد نیز آغاز شده است.»
باهر یک ادارۀ شفاف و خدمت‌گذار را به شهروندان وعده داده و به همه پیام میدهد که در هیچ مورد برای جعل‌سازی تلاش نکنند. به همین ترتیب در دادن رشوت نیز مبادرت نکنند. در غیر آن، مبارزه با فساد اداری و محو آن ممکن نخواهد بود. او از همه می‌خواهد در صورت مشاهده موردی از فساد به اداره‌های مسوول آگاهی دهند.
سید امین بهراد/ راه مدنیت
باهر صاحب جوان مستعد، دلسوز و وطن دوست است من با او مدت 7 ماه میشود که کار میکنم و کارکرد هایش را استقبال میکنم. باهر صاحب تلاش های خود را به خرج میدهد تا به فساد در این اداره نه بگوید و کوشش میکند که دست مفسدین را از این اداره نابود کند من او را دوست دارم زیرا هیچگاه مانند یک ریس با من نبوده بلکه مثل یک دوست مثل یک برادر با من رفتار کرده و من با تمام وجودم در کنارش و در خدمتش میباشم و تلاش های بی پایان خود را به خرج میدهم تا کشورم را از شرع فاسدین نجات بدهم و به جهانیان نشان بدهیم که ما نسل نو امدیم تا کشور خود را از بهران فساد پاک بسازیم.
بدورد
عبدالوارث همدل