اداره‌ی ملی محیط زیست افغانستان می‌گوید شاه‌فولادی بلندترین قله‌ی کوه‌های بابا که در دره فولادی ولایت بامیان موقعیت دارد، به عنوانِ بزرگترین منبع آب شیرین افغانستان و یک منظره‌ی طبیعی تحت حفاظت اداره ملی محیط زیست در آمده است.
هرچند مصطفی ظاهر؛ رییس اداره ملی محیط زیست افغانستان در سال ۲۰۱۵ در مراسم سارک، شاه‌فولادی را به عنوان اولین ساحه میراث طبیعی و آبی افغانستان، منطقه حفاظت شده اعلام کرد، اما آقای عبدالولی مدقق؛ معین پالیسی اداره ملی محیط زیست افغانستان می‌گوید: این برنامه تنها اعلام شد، تا کنون اما هیچ‌گونه پلان عملیاتی و مدیریتی آماده و تطبیق نشده است، در سال جاری قرار است برنامه‌ی عملیاتی و مدیریتی شاه‌فولادی با اداره‌های هم‌سو به طور رسمی تطبیق و عملی شود.
مدقق تصریح می‌کند: کار آغاز شده، ساحات مرتفع کوه بابا تحت حفاظت قرار می‌گیرد، نه به عنوان پارک ملی. این منطقه بر اساسِ یک دسته‌بندیِ دیگر بین‌المللی به عنوانِ یک منظره‌یِ طبیعی حفاظت خواهدشد؛ زیرا شاه‌فولادی برای افغانستان مانند یک برجِ مرتفع از آب است.
بند امیر و ولسوالی واخان قبلن به مناطق تحت حفاظت محیط زیست اضافه شده و اکنون نوبت شاه‌فولادی است.
شاه‌فولادی در دره‌ی فولادی ۱۵ کیلومتری غرب شهر بامیان واقع شده است و نزدیک به 5150 متر ارتفاع دارد. به گفته‌ی مسوولان اداره‌ی ملی محیط زیست تمام آب‌های شیرین و جاری افغانستان که در سمت شمال، جنوب و غرب کشور جریان دارند، از شاه‌فولادی یعنی کوه بابا سرچشمه می‌گیرند.
اداره ملی محیط زیست افغانستان تاکید دارد شاه‌فولادی به عنوان بزرگترین برج منابع آبی افغانستان یکی از میراث های طبیعی و زیست محیطی افغانستان است که باید از آن حفاظت شود.
سلسله کوه بابا به طول ۲۰۰ کیلومتر، از شرق کوتل حاجی‌گگ تا کوه حصار و به طرف غرب ولایت بامیان امتداد یافته است، قله‌های آن همیشه در طول ۱۲ ماهِ سال از برف پوشیده هستند و این ویژگی آن را به بزرگترین منبع آب شیرین افغانستان مبدل ساخته است.
بند امیر اولین پارک ملی افغانستان
پیش از این منطقه‌ی بندامیر که در ولسوالی یکاولنگ ولایت بامیان واقع است، در سال 1388 اولین پارک ملی افغانستان نام‌گذاری شده و به عنوان اولین ساحه‌ی تحت حفاظت اداره‌ی ملی محیط زیست درآمد.
پارک ملی بند امیر متشکل از شش دریاچه یا جهیل است که با سدهای طبیعی از هم جدا شده‌اند. آب این دریاچه از چشمه‌ها تامین می‌شود.
بند امیر از عجایب طبیعی افغانستان است. اکنون ساحه‌یی در حدود ۷۵۰۰۰ هکتار زمین به عنوان مرزِ این پارک آبی، مشخص شده است.
بند امیر در ۲۱۵ کیلومتری شمال غرب ولایت بامیان و از مرکز ولسوالی یکاولنگ حدود ۳۰ کیلومتر فاصله دارد.
در ساحه تحت حفاظت بند امیر شکار ممنوع است و پی‌گرد قانونی دارد. جنگل‌بان‌ها به طور ۲۴ ساعت فعال و در گردش هستند.
در ماه حمل سال ۱۳۹۳ خورشیدی ولسوالی واخان ولایت بدخشان به عنوان دومین پارک ملی اعلام شد و جزو ساحات حفاظت شده محیط زیستی در افغانستان ثبت شد.
ولسوالی واخان ساحه‌یی غنی از حیات وحش و منطقه‌ی بکر و دارای جاذبه‌های طبیعی است که می‌تواند در کنار بند امیر و جاذبه‌های دیگر ولایت بامیان در صنعت توریسم افغانستان نقش به سزایی داشته باشد.
میراث فرهنگی بامیان
مجسمه‌های بودا که بزرگترین تندیس‌های سنگی جهان بودند در دل جداره‌یی در دره‌ی بامیان در شمال این شهر خلق شدند.
این مجسمه‌ها با ارتفاع ۵۳ و ۳۵ متر در کنار مجموعه‌یی از بناهای تاریخی یکی از مرکزهای مهم سیاحتی و دیدنی افغانستان بودند.
مجسمه‌های بودا در سال ۲۰۰۱ مصادف با ۱۳۷۹ خورشیدی توسط نظام طالبان منهدم شد. اکنون جز حفره‌ها و طاق‌ها از آن دو مجسمه چیزی باقی نمانده است.
مجمسه‌های بودا با مجموعه بناهای تاریخی‌ش جزو میراث فرهنگی جهانی در سازمان فرهنگی یونسکو ثبت شده است.
محمد کبیر دادرس؛ رییس اداره‌ی اطلاعات و فرهنگ ولایت بامیان می‌گوید: طی سال‌های اخیر برنامه‌های مرمت و بازسازی بناهای تاریخی نسبتن موفق بوده است.
او اضافه می‌کند: وزارت اطلاعات و فرهنگ، حکومت محلی بامیان و سازمان یونسکو در سال جاری برنامه‌هایی پیش رو دارد، یکی از این برنامه‌ها کار تحکیم مجسمه صلصال است. در سال‌های گذشته کار تحکیم مجسمه شهمامه تکمیل شده است.
این درحالی‌ست که روزهایی پیش‌تر مرکز فرهنگی و موزه بامیان تهداب گذاشته شد. دادرس می‌گوید قرار است این مرکز با هزینه ۵.۴ میلیون دالر احداث شود.
بامیان یکی از پرطرف‌دارترین مناطق توریستی جهان است، اما ناامنی در شاهراه‌های عبور و مرورِ ولایت بامیان موجبِ توجه نکردنِ گردش‌گران برای سفر به این ولایت شده است.
دادرس می‌گوید اخیرن در هفته ۴ پرواز میان کابل-بامیان انجام می‌شود که به بهبود اوضاع گردش‌گری بامیان کمک کرده است.
محیط زیست شاید پیش از سال ۱۳۸۰ خورشیدی یک اصطلاح غریب وناآشنا بود. حتا معلمان و نهادهای آموزشی معلوماتی درست از آن نداشتند. اکنون این اصطلاح تقریبن ملی تبدیل شده است. افغانستان علاوه بر داشتن یک نهاد بزرگ حفاظت از محیط زیست، دارای یک دانش‌کده محیط زیست در دانش‌گاه کابل است. به همین ترتیب چند نهاد داخلی و نهاد بین‌المللی با عنوان محیط زیست و اکوسیستم در کشور فعالیت دارند.
