هر زمان که جنگ و نبردها شدت میگیرد، عواقب ناگوار آن بیشتر از همه اقشار آسیبپذیر و بی‌گناه کشور را دچار آسیب می‌سازد. امسال نیز بسان هر سال دیگری، غیرنظامیان ولایتهای جنگ‌زده و ساکنان سایر ولایتها قربانی نبردهای رویارو، ماینهای کنار جاده، حملههای انتحاری و انفجاری و… شده‌اند.
براساس تازهترین گزارش سازمان ملل، کشیده شدن نبردها به مناطق پرجمعیت افغانستان، آسیب‌‌های شدیدی به غیرنظامیان در کشور وارد کرده است. این سازمان با انتشار گزارشی اعلام کرد که در ۹ ماه نخست امسال، نبردها در افغانستان جان ۲۵۶۲ غیرنظامی را گرفته و ۵۸۳۵ غیرنظامی را زخمی کرده است. به همین تعداد غیرنظامی در ۹ ماه اول سال ۲۰۱۵ نیز کشته و زخمی شده بودند که به گفتۀ سازمان ملل انعکاس‌دهندۀ شدت نبرد در دو سال گذشته است.
سازمان ملل از سال ۲۰۰۹ تا حال روند ثبت تلفات غیرنظامیان در افغانستان را آغاز کرده و تلفات غیرنظامی در دو سال گذشته در بالاترین سطح قرار گرفته است. گزارش سازمان ملل روشن می‌سازد که نبردهای جبهه‌یی میان نیروهای دولتی و شورشیان دلیل ۴۰ درصد تلفات غیرنظامی بوده است. در این گزارش آمده که بخش عمده قربانیان امسال کودکان بوده‌اند و ۶۳۹ کودک کشته شده و ۱۸۲۲ کودک زخمی شده‌اند که افزایش ۱۵ درصدی را نسبت به سال گذشته نشان می‌دهد. براساس این گزارش طالبان و دیگر گروه‌های جنگجو موجب ۶۰ درصد مجموع تلفات غیرنظامی در نه ماه گذشته در افغانستان بوده‌اند و حملات انتحاری و دیگر فعالیت‌های آن‌ها جان ۱۵۶۹ غیرنظامی را گرفته و ۳۵۷۴ غیرنظامی را زخمی کرده است.
حقیقت این است که هرگونه عمل سازماندهی شده، غیرقابل پیش‌بینی و هراس‌آوری که به منظور هدف قراردادن غیرنظامی طراحی شده باشد، عمل تروریستی به حساب می آید. از این رو، می‌توان عملکرد جاری جنگجویان را بدون هیچ تأمل، نوعی حرکت تروریستی دانست که هویت تروریستی آنان را فاش ساخته و منجر به انزجار بیش از پیش مردم از آنان خواهد شد.
هرچند نظامیان خارجی و افغان نیز بارها موجب کشتن افراد بی‌گناه و غیرنظامی شده اند. اما میزان کشتارغیرنظامیان از جانب طالبان و گروه‌های مخالف مسلح چشمگیرتر است. این امر رسالت و مسوولیت نهادهای ملی را سنگینتر ساخته است؛ زیرا مسوولیت اصلی و رسالت اولیه مسوولان امنیتی و دولتمردان افغان، حراست از حیات شهروندان و زندگی مردم غیرنظامی است.
از این رو، حداقل اقدامیکه دولت و نهادهای مسوول میتوانند انجام دهند این است که به قربانیان فعلی غرامت پرداخته و مساعدت نمایند و از سوی دیگر، حداکثر اقدامات نظامی و امنیتی را در زمان جنگ مد نظر قرار دهند تا میزان تلفات غیرنظامیان به میزان ممکن آن کاهش یابد.
از جانب دیگر، چیزی که نباید از نظر دور داشت و ضروری پنداشته می‌شود تا در رأس خط مشی دولت افغانستان و ناتو قرار گیرد این است که نباید اجازه دهند تا بازی مبارزه با تروریزم در افغانستان بیش از این غیرنظامیان افغان را قربانی سازد؛ زیرا گمانههایی وجود دارد که ممکن است آتش جنگ افغانستان به وضعیت نیمه‌افروخته باقی مانده و تمرکز اصلی مبارزه با تروریزم در نقاط دیگری مثل سوریه و عراق با عطف توجه به مسایل خاورمیانه صورت پذیرد. این مساله باعث خواهد شد که پتانسیل نیمه فعال تحرکاتی که تحت نام تروریزم تعریف می‌شود در افغانستان باقی بماند.
بنابراین، قاطعیت بیشتری در سطح حکومت افغانستان لازم است تا حامیان بینالمللیاش را متقاعد سازد که مردم افغانستان نباید بیش از این به عنوان پیشمرگان تروریزم قرار گیرند؛ زیرا آنان میتوانند با اعمال فشار بر کشورهای حامی تروریزم از یکسو، مخالفان را بر مذاکرات صلح ترغیب کنند و از جانب دیگر از دادن تجهیزات و حمایتهای مالی آنان دست بردارند. شکی نیست که اگر چنین اتفاقی نیفتد، سال آتی، ما شاهد تشدید خشونتها بوده و بار دیگر آمارهای تکاندهندهتری از تلفات غیرنظامیان خواهیم داشت.
