طی هفته‌های اخیر روند بازگشت مهاجران افغانستان از کشور همسایه پاکستان شدت گرفته و گفتنی است که در یک هفته اخیر بیش از 2000 خانواده به افغانستان برگشته‌اند. به گزارش صدای امریکا، کمیشنری عالی ملل متحد در امور پناهندگان گفته که از آغاز سال روان میلادی تا کنون حدود ۱۷ هزار مهاجر افغان دارای کارت اقامت در پاکستان، به افغانستان برگشته‌اند که از آن جمله ۱۰ هزار نفر تنها در کمتر از یک ماه گذشته عودت کرده‌اند.
روند برگشت مهاجران افغان پس از آن از کشور پاکستان شدت گرفت که در پی یک اقدام حکومت پاکستان در مرز تورخم درگیری‌های مسلحانه میان نیروهای مرزی دو کشور صورت گرفت.
بر اساس برخی از تصاویر و کلیپ‌های تصویری که در فضای مجازی منتشر شده، پولیس پاکستان بدون در نظر گرفتن کرامت انسانی با مهاجران افغان برخورد کرده و آن‌ها را با لت‌وکوب از خانه‌های‌شان بیرون می‌اندازند.
هرچند نادر فرهاد؛ سخنگوی کمیشنری ملل متحد در امور پناهندگان، به صدای امریکا گفته است که در این اواخر میزان کمک نقدی کمیشنری سازمان ملل متحد از 200 دالر به هر فرد به 400 دالر افزایش یافته و مهاجرانی که جدیدن وارد مرز کشور شده‌اند از این امتیاز بهره‌مند شده‌اند، که امکان دارد به همین دلیل به تعداد خانواده‌های داوطلب به عودت افزایش آمده باشد، ولی واقعیت این است که با سرد شدن رابطه کابل و اسلام‌آباد لحن مقام‌های ارشد حکومت پاکستان در برابر مهاجران افغانستان تندتر شده است.
مقام‌های پاکستانی در ماه‌های اخیر خواهان عودت هرچه سریعتر افغان‌های مهاجر در پاکستان شده‌اند.
در همین حال رفتار پولیس پاکستان که از گذشته‌ها به مهاجرآزاری شهرت داشت، این بار شدت بیشتر گرفته با مهاجران رویه خشونت‌باری را پیشه کرده‌اند.
روی هم رفته طی سال‌های اخیر بحث پناهندگی افغان‌ها در کشورهای ایران و پاکستان به یک مساله سیاسی مبدل شده و هرازگاهی علیه افغانستان از این حربه سواستفاده صورت می‌گیرد.
شاید وارد شدن با چوب و دنده برقی پولیس، توسط پولیس پاکستان در خانه یک افغان مهاجر یک موضوع پیش‌افتاده و عادی برای هر افغان و میزبانان پاکستانی‌اش باشد، ولی حقوق انسانی ولو یک مهاجر چنین رفتاری را برنمی‌تابد.
بر اساس معیارهای امروزی هر طفل در هر جایی که متولد می‌گردد، همان‌جا زادگاهش می‌شود و آن طفل شهروند زادگاهش است نه شهروند کشوری که پدر و مادر و یا یکی از والدین‌اش به آن تعلق دارد، ولی آنجا زندگی نمی‌کنند.
برخی از مهاجران افغان که تقریبن نیم قرن می‌شود در پاکستان زندگی کرده و دو نسل این خانواده‌ها در پاکستان متولد، بزرگ و در فرهنگ پاکستان مدغم شده‌اند، هنوز به آنان نه تنها به حیث یک پناهنده نگاه می‌شود که حتا حقوق و کرامت انسانی‌شان نیز در نظر گرفته نمی‌شود.
ما از کشورهایی که در بیش از چهار دهه گذشته در بحران‌آفرینی و انهدام کشور ما نقش اساسی داشته‌اند توقع بیشتر نداریم، ولی در شان این کشورها با عنوان‌های اسلامی نمی‌بینیم که با شهروندان خودشان به جرم داشتن پدر و مادر افغان برخورد غیرانسانی نمایند.
جدا از این، مهاجران افغانی که در مدت بیش از 40 سال اخیر در کشورهای ایران و پاکستان پناهنده بوده‌اند، علاوه بر اینکه خدماتی را در این کشورها انجام داده‌اند، صاحب زندگی و ملکیت‌هایی شده‌اند که حق مسلم‌شان است و هیچ احدی را در آن دخل و غرضی نیست، اما در چنین حالات ابتدایی‌ترین حقوق یک پناهنده افغان نادیده گرفته شده به زور اخراج می‌شوند و ملکیت‌های‌شان یا مصادره می‌شود و یا هم بی‌سرنوشت رها می‌گردد.
ما از همسایه‌های ایرانی و پاکستانی خود جسارت و مردانگی تقدیر و تشکر از مهاجران افغان را توقع نداریم که یک عمر در کشورهای‌شان عرق ریختند و صادقانه کار کردند، ما از آنان نمی‌خواهیم که به کودکان متولد شده در ایران و پاکستان حقوق شهروندی‌شان را اعطا کنند، ولی حقوق اساسی آنان نباید نادیده گرفته شود. این چیزی زیادی نیست. وقتی مهاجری را بیرون می‌کنند حداقل اجازه دهند که موتر، خانه و زمین‌های‌شان را بفروشند و یا اثاثیه خانه‌های‌شان را بتوانند با خود بیرون کنند.
این گونه رفتارها نه تنها از سوی نهادهای رسمی پولیس کشورهای همسایه علیه مهاجران ما اعمال می‌شود که حتا برخی شهروندان این دو کشور نیز با نهایت بی‌حرمتی و دور از کرامت انسانی با شهروندان مهاجر افغان برخورد کرده در برخی موارد حقوق و یا ملکیت‌های مهاجران را غصب می‌کنند.
شاید هزاران مورد است که کارگران افغان با غصب حقوق‌شان از سوی کارفرمایان پاکستانی و ایرانی در داخل خاک این دو کشور مواجه شده‌اند.
در ایران هیچ افغان حق ندارد، موتر، خانه و یا زمین بخرد. اگر بخرد باید به اسم کارفرما و یا همسایه‌های ایرانی‌شان بخرد. این در حالی‌ست که شهروندان ایرانی با سواستفاده از صداقت و ساده‌انگاری افغان‌های مهاجر به راحتی چنین ملکیت‌ها را غصب می‌کنند و وقتی به دادگاه‌های یک‌طرفه ایرانی مراجعه می‌گردد نیز مساله به نفع همسایه مسلمان ایرانی افغان مسلمان مهاجر ختم می‌شود.
تا کنون صدها کارگر افغان در فابریکه‌ها و مراکز تولیدی ایرانی‌ها جان‌های خود را از دست داده‌اند ولی هیچگاه برخورد عادلانه با قضایا نشده و حتا در مواردی که امکان کتمان وجود داشته بر موضوع به‌طور کل خاک پاشیده می‌شود.
ما نمی‌خواهیم افغان‌ها به‌جرم مهاجر بودن یا پناهنده بودن بیش از این مورد توهین و تحقیر قرار گرفته حقوق‌شان ضایع گردد، از آنان به طور مداوم بهره‌کشی شود و در مواقع لازم حتا از آنان به عنوان اهرم‌های سیاسی علیه مردم و کشور ما استفاده گردد.
حکومت افغانستان و نهادهای بین‌المللی مسوول، مکلفیت جدی دارند که به حقوق افغان‌های مهاجر در کشورهای ایران و پاکستان رسیدگی کرده حداقل زمینه برگشت آبرومندانه آن‌ها را فراهم نمایند.
