همه‌ساله با نزدیک شدن به پایان سال تحصیلی، فضای دانشگاه‌های کشور رنگ و بوی دیگری به خود می‌گیرد. در هر جای دانشگاه‌ها، تابلوهای تبریکی فراغت دانشجویان دیده می‌شود.
این شور و هیاهو فقط در دانشگاه‌ها خلاصه نمی‌شود؛ بل در خارج از دانشگاه‌ها، کنار سرک‌ها نیز تابلوهای زیادی به چشم می‌خورند که مربوط به تالارهای بزرگ و کلان و یا هم شرکت‌های تهیه‌کننده و کرایهدهندۀ لباس‌های فراغت‌اند که به منظور جلب توجه دانشجویان و برگزارکنندگان این جشن‌ها در مقابل دید مردم نصب شده‌اند.
اما در کنار این هیاهو، رضا یاوری یکی از کسانی که امسال از دانشگاه کابل فارغ شده می‌گوید: «اکثر کسانی که در جشن فراغت عکس می‌گیرند، می‌گویند که این روز ماندگار شود؛ ولی در پس‌زمینه به طور کلی غم، اندوه و فکر است.»
این دانشجوی تازه فارغ‌شده می‌افزاید: باید بعد از فراغت به دنبال کار بگردد؛ کاری که یافت نمی‌شود و شادی فراغت را به غم تبدیل می‌کند.
همایون بی‌ریا؛ استاد دانشگاه کابل نیز می‌گوید: «اگر از یک طرف این جشن را آغاز خوشی‌ها بگوییم؛ از طرف دیگر صد در صد آغاز نگرانی‌هاست.»
به باوراین استاد دانشگاه: هدف از تحصیل این است که ما حاصلش را بگیریم، اگر نتوانیم به حاصل این زحمت دست یابیم، برای جوانان نگرانی بزرگی است.
شماری از دانشجویان نیز بر این نظرند که این جشن‌ها در {مکان‌هایی با هزینه‌های بالا} باید در مکان‌هایی با قیمت اندک برگزار شود؛ تا از یک جهت، سبب کاهش مصرف دانشجویان شود و از جهت دیگر همه دانشجویان بتوانند در این جشن‌ها اشتراک کنند.
به باور آنان، برگزاری جشن‌های فراغت از دانشگاه‌ها در مکان‌هایی با هزینه‌های بلند مالی سبب به میان آمدن شکاف اجتماعی در بین دانشجویان و مصرف بی‌جای پول می‌گردد که با این پول می‌شود کارهای دیگری انجام داد.
اما آقای بی‌ریا در قسمتی دیگر از سخنان خود می‌گوید: درست است که باید احساسات جوانان بعد از فراغت درک شود و حق یک جشنواره را بدهیم؛ ولی در پهلوی این باید ما شرایط کشور و محیط خود را در نظر داشته باشیم.»
آقای بی‌ریا می‌افزاید: جشن فراغت، در شرایط کنونی چنین مصرف‌های گزافی را ایجاب نمی‌کند و باید متوجه نزاکت‌های اجتماعی و خانوادگی باشیم.
او باور دارد که این جشن‌ها نامناسب است و سبب به میان آمدن اختلاف نظر بین دانشجویانی می‌شود که در طول چهار سال در یک صنف درس خوانده‌اند.
سیدنادر سادات یکی از دانشجویان دانشگاه کابل که سال گذشته از دانشگاه فارغ شده نیز می‌گوید: جشن فراغت به خاطر شادی و گذر از یک مرحله موفق زندگی است، اما نباید مصرف‌های بالایی در این جشن صورت گیرد که از توان تعداد زیادی از دانشجویان خارج باشد و نتوانند این مصرف‌ها را پوره کنند.
خداداد موسوی یکی دیگر از فارغان دانشگاه کابل نیز بر این باور است که خانواده‌های زیادی از دانشجویان فقیر هستند و توانایی مصرف‌های زیاد را ندارند و باید در این مورد کمی توجه کنیم.
با این وجود اما تعدادی از دانشجویان برگزاری جشن‌های فراغت را ضروری می‌دانند و می‌گویند که باید این جشن‌ها برگزار شود.
نیلاب بلخی؛ فارغ دانشکدۀ هنرهای زیبای دانشگاه کابل می‌گوید: «به نظر من جشن فراغت از دانشگاه ضروری است، به خاطری که بعد از چهار سال درس‌خواندن می‌خواهیم یک خاطرۀ خوش داشته باشیم.»
به باور بیشتر دانشجویان و فارغان دانشگاه‌های کشور با آن که جشن فراغت برای خوشی و تجلیل از موفقیت‌های چندین سالۀ دانشجویان برگزار می‌شود، ولی در کنار این، روز آغاز سختی‌ها و مشکلات نیز است.
کسانی که از دانشگاه‌ها فارغ می‌شوند، خواهان توجه جدی دولت و مسوولان به وضعیت کار و اشتغال هستند.
بر اساس گزارش‌ها، سالانه حدود 100 هزار تن از دانشگاه‌های دولتی و خصوصی کشور فارغ می‌شوند که اکثر آنان بیکار می‌مانند.
سید عارف حسینی/ راه مدنیت
