چرا روسها از داعش هراس دارند؟
دو سال قبل، در نشستی بهمناسبت سالروز خروج شوروی از افغانستان، ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه گفته بود:«باید با این گروهها (طالبان و داعش) مبارزه کرد؛ ما همچنان با آنها مبارزه خواهیم کرد؛ افراطگرایان فقط به گروههای به ظاهر اسلامی محدود نمیشوند و در سطح جهانی به اندازۀ کافی گروههای افراطگرا وجود دارند.» با این وجود، پوتین خطر را در خم گوش خود احساس میکند و بر این اساس وارد منجلاب سوریه شد و برای تضعیف مخالفین اسد و داعش، شاید به این نتیجه رسیده است ه باید قصاص پس دهد و آنهم از جانب افغانستان، بر این اساس، ناامنی روز افزون سرحدات شمال کشور برای روسها نگران کننده است.
روسها نگران آن هستند که افغانستان بار دیگر میدان نبرد و لانۀ هراس افکنان جهانی نشود و روی این لحاظ، روسها از دوسال به اینسو همواره نگرانی خود را اعلام داشتند و در تلاش یافتن راه حلی برای این تهدید هستند.
در 26حوت 1393 وزارت دفاع روسیه هشدار داده بود:« گروه شورشی دولت اسلامی (داعش)، تاجکستان و آسیایمیانه را از افغانستان تهدید میکند.» ناامنیها؛ افغانستان، کشورهای آسیای مرکزی را با تهدید جدی مواجه میسازد که تنها حامیشان روسیه شمرده میشود که به این منظور، روسیه نیروهای خود را در سرحدات افغانستان در خاک تاجکستان و ازبکستان مستقر کرده است. با اینحساب، روسها برای عقد پیمان امنیتی با کابل تلاش دارد و نیز تاکید بیشتر بر ادامه و افزایش کمکها به بخش نظامی دارد. همانگونه که چندی قبل، ده هزار میل کلاشینکوف کمک کرد. در همینحال، نماینده روسیه در کابل اعلام کرده بود که ما بهخاطر مبارزه با داعش، با طالبان روابط برقرار کردهایم که بعد تکذیب کرد.
روسیه اوضاع افغانستان را زیر نظر دارد و با دقت رصد میکند بالخصوص از افزایش ناامنیها در شمال نگران است. و به این منظور، روسها تمایل به همکاری نظامی با فرماندهان جهادی که در سرحدات کشورهای آسیای میانه فعال هستند را دارد؛ زیرا روسیه از دروان جنگهای داخلی و جنگ علیه طالبان روابط نزدیکی با تعدادی از فرماندهانی جهادی داشته است و اکنون بیشتر بهآنها ضرورت احساس میکند. به همین جهت، زمانیکه جنرال دوستم به شمال سفر کرد و برای مبارزه با هراس افکنان در فاریاب عملیاتی را راه اندازی نمود، به روسیه نیز سفری داشت و احتمال میرود که روسها در این دیدار، نگرانیهای خود را ابراز و اعلام همکاری کرده باشد.
اما حالا، گزارشهایی وجود دارد که طالبان و داعش آتشبس اعلام کردند و بالخصوص در ننگرهار باهمدیگر جنگ نکنند. بر این اساس، روسها حالا بیشتر تحریک شدهاند و بر مبنای گزارش خبرگزاری ایتارتاس روسیه و به نقل اززخراو سخنگوی وزارت خارجه روسیه:” مسکو از آتشبس طالبان و داعش نگران است و شاهد ناگوار شدن وضعیت امنیتی افغانستان در چند هفتۀ گذشته بوده است و درگیریها در ولایات هلمند، بغلان و کندز نیز به نگران کننده است.»
درهمینحال براساس گزارش خبرگزاری صدای امریکا، حزب اسلامی ازبکستان تحت رهبری حاجی عثمان و تعدادی از گروههای کوچک دیگر در سرحدات تخار وکندز با داعش یکجاشدند که این بدون شک روسیه را سراسیمه کرده است. اما، نگرانیهای بیشتر، از پیوستن تروریستان چچنی، داغستان و اویغوری به صفوف این گروهها میباشد؛ زیرا کشورهای آسیای میانه، طعم تلخ فعالیت گروه حزب اسلامی ازبکستان را در مناطق “فراغنه” و سرحدات خود در یک دهه قبل چشیدهاند و تمایل به تکرار آن دوره ندارند. اما، نکتهیی که نگرانی روسیه ومتحدانش را تقویت میبخشد و قابل نگرانی برای افغانستان و آسیای میانه بهشمار میرود، ایجاد هماهنگی و زنده شدن مارهای خفته در منطقه هستند که در این صورت، دامنههای جنگ تا چچن، داغستان، روسیه، کشورهای آسیای میانه، چین، افغانستان و پاکستان گسترش خواهد یافت. با درک این تهدیدها، مقامات امنیتی در هفتههای اخیر در چین نشستی برای هماهنگی بیشتر برای مبارزه با ترویسم برگزار کردند.
بااینحال، میتوان گفت که روسها از کشت مواد مخدر و فعالیت داعش در هراس هستند و تشدید ناامنیها در شمال و شمال شرق کشور را تهدید پشت دروازه آسیای میانه میدانند و به این منظور، گفتههای تایید ناشدهیی وجود دارد که حالا روسها تا 30 کیلومتر خاک افغانستان عملیات هوایی برای سرکوب هراس افگنان انجام میدهد.