با اینکه جوامع امروز بشری به لحاظ فناوری پیشرفت‌های چشم‌گیری کرده است و انقلاب اطلاعاتی و دیجیتالی که فقط ازسال 2000 میلادی به این طرف در عرض یک‌ونیم دهه، دنیا را چون برق درنوردیده است و جهان امروز ما دهکدۀ جهانی Global Villageنام گرفته است. هنوزهم در گوشه گوشۀ این کرۀ خاکی ظلم و ناروایی‌ها همچنان پرقدرت جریان دارد. هرچند در یک‌ونیم دهۀ اخیر، مساله افغانستان و بعد ازآن معضل عراق و به‌دنبالش بحران سوریه و سپس معضل بزرگی به‌نام خاورمیانه عمده‌ترین بحث‌های جهانی را به خود اختصاص داده و همۀ خبرهای جهانی حول و محورهای این کشورها می‌چرخند و تمام تصمیم‌های غرب و شرق متمرکز به این مناطق شده‌اند ولی در کنار این بحث‌ها در بخش‌های دیگری از جهان همچنان انسانیت در آتش خشم و نفرت می‌سوزد.
پنجم فبروری مصادف است با روز کشمیر؛ خوب است که به بهانۀ این روز وضعیت نادرست واسفبار این سرزمین زیبا را به یادهای فراموش‌شده تداعی نماییم.
ایالت هندی جامو و کشمیر حدود ۱۰۱٬۴۳۷ کیلومتر مربع وسعت دارد و در سرشماری سال ۲۰۱۱ بیش از ۱۲ میلیون نفر دراین منطقه جمعیت حساب شده است. پایتخت تابستانی کشمیر تحت ادارۀ هند سرینگر، مرکز تاریخی منطقه و پایتخت زمستانی آن جامو است. منطقۀ تحت کنترل پاکستان معروف به کشمیر آزاد است که پایتخت آن مظفرآباد نام دارد و با مساحت ۵٬۶۱۹ کیلومتر مربع و ایالت گلگت بلتستان با مساحت ۷۲٬۴۹۶ کیلومتر مربع را شکل می‌دهد و مساحت مناطق عمدتن خالی از سکنه تحت کنترول چین هم ۴۲٬۶۸۵ کیلومتر مربع است.
کشمیر تا پیش از استقلال هندوستان در سال ۱۹۴۷ توسط یک دولت سلطنتی تحت‌الحمایه بریتانیا اداره می‌شد. در جریان جدایی پاکستان از هند هر دو کشور مدعی حکومت بر این منطقه بودند که به وقوع چندین جنگ بین این دو کشور انجامید.
مناقشۀ جاری کشمیر میان هند و پاکستان بر سر اقلیم است که بعد از چندپارگی هند در سال ۱۹۴۷، عمدتن بین پاکستان و هند وجود دارد. چین نیز در این اختلاف‌ها مداخله‌های کوچکی داشته است و تاکنون بر سر این موضوع سه جنگ بین هند و پاکستان رخ داده است. این جنگ‌ها شامل جنگ ۱۹۴۷ هند و پاکستان، نبرد کارگیل و نبرد سیاچن است.
هند ادعای مالکیت کل ایالت جامو و کشمیر را دارد و درحدود ۴۳ درصد آن منطقه را اداره می‌کند. هند مناطق جامو، لداخ، دره کشمیر و یخچال سیاچن را در کنترول خود دارد. پاکستان با این ادعای هند مخالف است و کنترل ۳۷ درصد کشمیر شامل گلگت – بلتستان و کشمیر آزاد را در اختیار دارد. در حال حاضر منطقه دمچک، دره شاکسگام و مناطق دوردستی را چین کنترول می‌کند؛ این مناطق را چین در جنگ بین هندوستان و چین در اشغال خود درآورده است.
جالب این‌جاست که پیشینۀ تاریخی منطقه کشمیر به لحاظ حاکمیت و سیاسی کاملن آزاد بوده وهیچ ربطی به طرف‌های درگیر امروزی ندارد. همان‌طوری که یادآوری شد تا پیش از جنگ 1947 این منطقه زیبا توسط یک حکومت سلطنتی تحت حمایت بریتانیا کبیر اداره می‌شد و از طرف دیگر با توجه به جمعیت و جغرافیای مساعدی که دارد در هر فرصتی این منطقه، امکان خودکفایی را دارد و می‌تواند مملکت کوچک و زیبایی باشد که برای هر دو کشور مدعی و مخالف یعنی هند و پاکستان همسایه خوبی باشد.
پیشینۀ تاریخی کشمیر نشان می‌دهد که روزگاری این سرزمین افسانه‌یی حثیت بهشت زبان فارسی بود. ورود زبان و ادبیات فارسی به این درۀ پهناور جامو و کشمیر همزمان با گسترش دین اسلام در آن نواحی در ربع اول سدۀ هشتم هجری به‌طور خاص آغاز شد و در سدۀ مزبور صوفی‌های بزرگ فارسی زبان مانند سید شرف‌الدین بلبل، شاه ترکستانی (م ۷۲۷ ه) و میر سید علی همدانی (م ۷۸۶ ه) و بسیاری از همراهان آنان موجب توسعه اسلام و زبان فارسی در آن سامان بوده‌اند.
همۀ این شواهد مبین این واقعیت است که این منطقه به هیچ یک از مدعیان امروزی خود تعلق ندارد و می‌تواند کشمیر خودمختار باشد و یا می‌تواند کشور زیبای کشمیر باشد.
روی هم‌رفته، بحث ما نه حمایت از پاکستان است و نه علیه هند؛ هدف از این بحث درنظرگرفتن حقوق انسانی جمعیت 12 میلیونی است که بدون موجب میان دو کشور توسعه‌طلب و خودخواه بیش از نیم قرن است که در آتش خشم و نفرت می‌سوزند و فرصت‌های انکشاف و توسعه را از دست داده است.
مناقشه‌ها میان پاکستان و هند در سال 2016 پس از قتل فرماندۀ جدایی‌طلب حزب المجاهدین توسط سربازهای هندی در طی سال‌های اخیر به اوج خود رسیده تاکنون ده‌ها تن از مردم کشمیر کشته و یا زخمی شده‌اند. سررشتۀ همۀ این مناقشه‌ها به تعارض‌های سیاسی و نظامی میان هند و پاکستان برمی‌گردد ولی دراین میان مردم کشمیراند که قربانی می‌دهند.
به بهانۀ روز کشمیر، از نهادهای بین‌المللی و منطقه‌یی توقع می‌رود که نیم‌نگاهی به حال مردم بی‌گناه کشمیر نماید تا این سرزمین زیبا بیش از این قربانی تعرض‌های سیاسی منطقه‌یی نشود.
عادل پیکان
