تازه‌ترین اقدام در زمینۀ تحکیمِ نیرویی امنیتی پرقدرت برای افغانستان، انتقالِ تشکیلاتِ قوای سرحدی از وزارت داخله به وزارت دفاع است. اقدامی که همه از آن به نیکویی یاد می‌کنند و معتقد هستند که این موضوع می‌تواند ثبات بیشتری در سرحدات برای افغانستان داشته باشد.
آن هم درست در زمانی که مرزهای کشور به دلیل رقابت‌های ناسالم منطقه‌یی همواره پاشنه آشیل امنیت در داخل کشور بوده است. اکنون با قرار گرفتن این نیروها در چارچوب وزارت دفاع می‌توان امیدوار بود هم تجهیزات و هم اکمالات قوای سرحدی با توجه به اصول تعریف‌شده در وزارت دفاع افغانستان، نسبت به گذشته تفاوت زیادی داشته و کارآمدی بالاتر از قبل داشته باشد.
در یک چارچوب کلان‌تر توجه به نیروهای امنیتی کشور و بهره‌وری بهینه از آن شاید کم‌تر از دوسال باشد که یک موضوع جدی کاری، بر سر میز مسوولان مربوط قرار گرفته است. تغییرات نیز نسبت به زمان سپری‌شده (البته بدون مقایسه با هر نیروی امنیتی از هر کشوری دیگر) چشم‌گیر ارزیابی می‌شود. تجهیز نیروی هوایی، جمع‌شدن نیروهای امنیتی در تشکیلات یک وزارت مشخص و تشکیل واحدهای مختلف امنیتی-نظامی، اراده برای ایجاد نظم بیشتر در این میان این نیروها را می‌رساند. مساله‌یی که هرازگاهی نبودش تاوان‌های کلان هم برای مردم غیرنظامی، هم بخش‌های نظامی و هم مسوولان ادارۀ کشور بر جای گذاشته است.
گزارش‌های چند سال گذشته را اگر مرور کنیم، درمی‌یابیم، حمله مشخصن به نیروهای امنیتی کشور از سوی گروه‌های تروریستی در این اواخر افزایش داشته و حملاتِ هدف‌مندی متوجه آن‌ها بوده است. این موضوع این را می‌رساند که گروه‌های مخالف و تروریست هم دریافته‌اند، در سال‌های پیش رو با نیرویی قدرت‌مند مواجه خواهند بود که توان رویایی با آن‌ها را نخواهند داشت. به همین دلیل بیشتر از هدفِ نظامی، این گروه‌ها به دنبالِ اهداف روانی و تبلیغاتی این نو حملات هستند. با این تفکر که حمله‌های متعدد به بخش‌های نظامی باعث ایجاد هراس در میان افراد نظامی و هم در میان کسانی خواهد شد که تصمیم دارند به این نیروها بپیوندند. موضوعی که به نظر می‌رسد، چندان برای این گروه‌های تروریستی و مسلح، کم‌تر دست‌یافتنی بوده است. چرا؟
روحیۀ جنگی، روحیه در جنگ
در امور نظامی روحیه مهم‌ترین عامل در جنگ‌ها و یکی از اصول پیروزی به شمار می‌آید. از نظر صاحب‌نظران استراتژیک قوای روحی در رزم مهم‌تر از قوای جسمانی است. روحیه حالت، تمایل یا واکنش روان‌شناختی‌ست که با ویژگی‌هایی نظیر خُلق بالا، عاطفۀ مثبت، اعتماد به خود، همت گروهی، تمایل زیاد برای به سامان رساندن ماموریت‌های گروه، مشخص می‌شود.
نمونه فوق‌العادۀ اهمیت در رزم، در عراق اتفاق افتاد، آن‌جا که نیروهای امنیتی این کشور، تنها با شنیدن نام داعش و این‌که در حال نزدیک شدن به شهر آن‌هاست، بدون مقاومت و رودررو شدن با آن‌ها سلاح بر زمین گذاشته و فرار کردند. درست چند سال بعد اما همین نیروهای متواری، موفق شدند کنترل مناطق از دست‌داده را دوباره به دست بگیرند. تفاوت تنها در نوع دید سربازان به رزم در آن منطقه، باعث رقم زدن دو سناریوی متفاوت برای یک منطقه شد.
در افغانستان یکی از دلایل ناکامی گروه‌های مسلح و تروریست برای ایجاد وحشت در میان سربازان افغانستان، حمایت شهروندان و روحیۀ تزریق شده از سوی آن‌ها به این نیروهاست.
شاهد آن هستیم که هر کس، چه موافق و چه مخالف دولت، چه در زمان پیروزی و چه در زمان شکست، حمایت خویش را قاطعانه از نیروهای امنیتی کشور اعلام کرده است. این مساله‌یی بسیار پراهمیت بوده و باعث روحیه گرفتن این نیروها و داشتن انگیزه می‌شود.
اکنون نیز با ایجاد تغییرات ساختاری و اصولی در میان صفوف امنیتی، حمایت از آن‌ها نیز باید بیش از گذشته شده و در کنار تجهیز این نیروها، خصلت پیروز شدن در میدان نبرد نیز موضوعی است که شهروندان در به وجود آوردن نقش پراهمیتی در آن دارند.
عظم‌الدین برکی
