پس از آن‌که رییس‌جمهور غنی از نصاب تحصیلی در دانشگاه‌های افغانستان انتقاد کرد و به وزارت تحصیلات عالی دستور داد تا در رابطه به تغییر و تجدید نظر نصاب تحصیلی دانشگاه‌ها تصمیم بگیرد، این وزارت برنامه تجدید نظر نصاب تحصیلی را آغاز کرده است.
دانشجویان می‌گویند: آن‌چه در دانشگاه‌ها می‌آموزند برای بازار کار امروز کارا نیست و به درد بشر امروزی نمی‌خورد. آن‌ها می‌گویند چپترها و جزوه‌هایی را فرا می‌گیرند که به ۴۰ تا ۶۰ سال پیش برمی‌گردد.
احمد فواد؛ دانشجوی دانشکده روان‌شناسی؛ می‌گوید: استادان به زبان انگلیسی آشنا نیستند تا مواد درسی شان را به‌روز بسازند. آن‌ها چپترهایی را برای ما تدریس می‌کنند که از استادان‌‌شان فرا گرفته‌اند.
به باور این دانشجو، روان‌شناسی بسیار تغییر کرده و کتاب‌های بسیار خوبی در این عرصه همه ساله به چاپ می‌رسد. ولی استادان به این کتاب‌ها نه دسترسی دارند و نه هم زبان آن را می‌دانند. او فکر می‌کند که پس از فراغت توانایی پیدا کردن کار در بازار را نخواهد داشت.
ضیاع وقت؟
دانشگاه‌ها کانون‌های اصلی تولید دانش هستند و مسوولیت اصلی تولید نیروی کار متخصص را به عهده دارند. اما دانشجویان به این نظرند که اگر در نحوه تدریس و مواد درسی دانشگاه‌ها تغییری به میان نیاید نه دانشگاه‌ها کانون تولید دانش‌اند و نه دانشجویانی که از آن فارغ می‌شوند، نیروی کار مناسب برای بازار کاراند.
احمد شفیق یک دانشجوی دانشکده ساینس به این نظر است که علوم ساینسی در جهان امروزی بسیار تغییر کرده و سالانه هزاران کتاب در مورد علم ساینس، چاپ و نشر می‌شود. به گفته او در افغانستان نه تنها استادان و دانشجویان از این کتاب‌ها محروم و بی‌خبرند، بلکه علومی را فرا می‌گیرند که به درد دانش امروزی در عرصه ساینس نمی‌خورد.
این دانشجو می‌گوید: گاهی به هدر دادن وقت در دانشگاه و نشستن زیر درس‌هایی که مال امروز نیستند فکر می‌کند. او تاکید دارد که وزارت تحصیلات عالی و در کل حکومت افغانستان باید فکری به حال وضعیت رقت‌بار دانشگاه‌ها بکنند و این مراکز علمی را از وضعیت کنونی خارج سازند.
تغییر نصاب تحصیلی
وزارت تحصیلات عالی افغانستان تصمیم گرفته است تا نصاب تحصیلی نهادهای تحصیلی را تغییر دهد. در کنفرانسی که روز یک‌شنبه برگزار شده بود، مقام‌ها در وزارت تحصیلات عالی گفتند: قدم‌های آغازین برای آغاز تغییر در نصاب تحصیلی آغاز شده است. ولی فایق آمدن بر این معضل نیاز به زمان، بودجه و مدیریت بهتر دارد.
عبدالطیف روشان؛ سرپرست وزارت تحصیلات عالی افغانستان؛ روز یک‌شنبه ۲۸ عقرب ۱۳۹۶ در کنفرانس افتتاحیه اجماع ملی بازنگری ومعیاری‌سازی نصاب نهادهای تحصیلات عالی گفت:« در پانزده سال گذشته برنامه‌ای برای تغییر و تجدیدنظر در نصاب تحصیلی وجود نداشته است. او تاکید کرد که تولیدات علمی در افغانستان باید به دانش جوانان بیفزاید و راهی را بروند که یک اتفاق نو باشد و به چیزی دست یابند که قبلا وجود نداشته باشد.»
وزارت تحصیلات عالی می‌گوید: پیش ازاین دیپارتمنت‌ها خود در تدوین نصاب تحصیلی تصمیم می‌گرفتند ولی پس از این کارشناسان بین‌المللی، نمایندگان ادارات دولتی، استادان، علما، دانشجویان و نمایندگان جامعه مدنی دخیل خواهند بود.
عدم تطابق تولید دانش در دانشگاه‌های با نیازمندی‌های بازار کار یک مشکل اساسی است. در شانزده سال گذشته دانشگاه‌ها نتوانسته‌اند جای خالی نیروهای متخصص را در نهادهای دولتی پر کنند به همین دلیل بسیاری از وزارت‌خانه‌ها با استخدام مشاوران خارجی کوشیده‌اند تا خلای تخصص را پر کنند. ولی حالا مقامات می‌گویند که این شیوه نیز کارا نبوده است.
براساس تصمیم جدید وزارت تحصیلات عالی، قرار است رشته‌های تحصیلی در تمام مراکز تحصیلی دولتی بازنگری شود و نصاب تحصیلی طوری تدوین شود که بازار کار به آن نیاز دارد. بازنگری بر کیفیت و محتوای نصاب تعلیمی برنامه دیگر این وزارت است. سرپرست وزارت تحصیلات عالی گفت تنها آن عده از مضامین در دانشگاه‌ها تدریس خواهد شد که جامعه و بازار کار به آن نیاز دارد.
مقامات وزارت تحصیلات عالی تایید کردند که حلقاتی در دانشگاه‌ها فعالند که مانع جذب استادان متخصص می‌شوند و تلاش می‌کنند تا با سنگ‌اندازی و مقاومت راه ورود کادرهای جوان را در دانشگاه‌ها بگیرند. برخورد سیاسی با دانشگاه‌ها معضل دیگری است. مقامات وزارت تحصیلات عالی می‌گویند برخی از حلقات سیاسی می‌کوشند با استفاده از قدرت و صلاحیت‌های دولتی افرادی را به عنوان استاد در دانشگاه‌ها جابجا کنند که عضو تیم باشد و در مسایل مختلف از منافع گروهی و سیاسی دفاع کنند که در چنین مواردی تحصیلات اکادمیک و داشتن درجه علمی معتبر مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
آرزو اکبری
