در حالی که کار و درآمد مشروع، از جمله حقوق بشری افراد است، اما دست‌فروشان و کراچی‌داران شهر کابل می‌گویند پولیس و ماموران شهرداری بدون این‌که توجهی به کرامت انسانی آن‌ها داشته باشد، دست به آزار و اذیت و لت‌وکوب آن‌ها می‌زنند.
ترتیب و تنظیم کراچی‌ها در پیاده‌روهای شهر یکی از وظایف اصلی مسوولان شهرداری و پولیس است، ولی با گذشت پانزده سال این دو نهاد اجرایی نتوانسته‌اند در این زمینه کاری انجام دهند. موجودیت هزاران کراچی در جاده‌ها و پیاده‌روها از یک‌سو سبب ترافیک جاده می‌شود و از سوی دیگر پیاده‌رو‌هایی که به‌منظور عبور و مرور عابران است توسط این کراچی‌ها مسدود می‌شوند.
مسوولان شهرداری می‌گویند در صورتی که کراچی‌داران و دست‌فروشان به‌صورت نامنظم در جاده‌ها و پیاده‌روها فعالیت کنند، از سوی نواحی شهرداری مجبور به ترک محل می‌شوند. این در حالی‌ست که تاکنون جای معینی برای دست‌فروشان در مرکز و سایر مناطق شهر کابل تعیین نشده است تا آنان با خاطر آسوده کار و فعالیت‌شان را به پیش ببرند.
کراچی‌داران می‌گویند نبود جای مشخص برای خرید و فروش روزانه، بزرگترین معضل است و شهرداری کابل در این زمینه توجهی ندارد.
نجیب‌الله، دست‌فروشی که در منطقه ده افغانان کراچی دارد می‌گوید همواره با آزار و اذیت ماموران شاروالی و پولیس مواجه است: «پولیس ما را این‌سو و آن‌سو می‌دواند و نمی‌گذارد که ما یک لقمه نان پیدا کنیم. کار دیگری هم نیست که ما به طرف کارهای دیگر برویم. برای ما جای هم تعیین نمی‌کنند.»
آزار و اذیت کراچی‌داران تنها کار پولیس نیست؛ بل کارمندان شهرداری نیز به نوبه خود آنان را آزار و اذیت می‌کند. نجیب‌الله می‌گوید: «ما را نمی‌گذارند که همین نان حلال را به دست آوریم اگر شاروالی بیاید کراچی را چپه می‌کند و تمام دار و ندار ما را به روی زمین چپه می‌کنند.»
سلیمان که در ده افغان کراچی میوه دارد می‌گوید همواره با آزار و اذیت پولیس و کارمندان شهرداری مواجه بوده، ولی اخیرن ناحیه دوم شهرداری وعده داده است که به زودی جای معینی را در اختیار کراچی‌داران قرار می‌دهد. او گفت: «وقتی سیار بودیم از ما پول می‌گرفتند.»
به گفته نجیب‌الله، در صورتی که کارمندان شهرداری آن‌ها را ببیند کراچی‌های‌شان را با خود می‌برند و یا هم اموال‌شان را بر روی سرک می‌ریزند. به همین دلیل او می‌گوید: «اگر کارمندان شاروالی را از یک کیلومتری ببینیم می‌گریزیم به‌خاطری که کراچی ما را چپه می‌کنند و یا هم با خود می‌برند. این روز و حال مااست.»
کراچی‌داران می‌گویند درآمد بسیار اندکی دارند و با این درآمد تنها می‌توانند معیشت خانواده‌شان را فراهم کنند، ولی ماموران شاروالی گاهی کراچی آن‌ها را می‌شکند که در این صورت باید آن‌ها با پول قرص کراچی‌های‌شان را دوباره ترمیم کنند.
پول‌ستانی
کراچی‌داران می‌گویند در صورتی از آزار و اذیت کارمندان شهرداری مصوون‌اند که به آنان پول بدهند، در غیر آن صورت با آزار و اذیت مواجه می‌شوند.
نجیب‌الله گفت: «پیسه می‌گیرند از ۱۰۰ تا ۵۰ افغانی در هر روز می‌گیرند. پنج تا ده سال است که کراچی دارم. کار و بار نیست. اگر یک لقمه نان هم پیدا می‌کنیم شاروالی همان را از دهن ما پس می‌کشد.»
او در آرزوی روزی است که شهرداری جای معینی را برایش تعیین کند و دیگر با آزار و اذیت مواجه نشود: «از دست عسکرها این سو و آن سو می‌رویم. یک روز خدا هم آرام نیستیم از دست عسکرها. هم شاروالی پول می‌گیرد و هم عسکرها.»
به نظر می‌رسد راه حل اصلی این است که شهرداری برای کراچی‌داران مکان‌های معینی را مشخص کنند تا آنان با خاطر آسوده به فعالیت‌های روزمره بپردازند. پول‌ستانی و آزار و اذیت دست‌فروشان و کراچی‌داران جز ادامه بی‌نظمی در شهر نتیجه دیگری ندارد، در حالی که دولت می‌تواند این معضل را با مدیریت بهتر حل نماید.
آرزو اکبری/ راه مدنیت
