معضل بزرگ شبه نظامیان خودسر
خلع سلاح نظامیان خودسر در شمال کشور توسط قولاردوی شاهین، یکی از خبرهایی بود که روز گذشته مخابره شد. این رویداد اگر با جدیت دنبال شده و محقق شود، یکی از گامهای بزرگ جهت حل معضل بزرگ ملی خواهد بود.
داشتن سلاح توسط افراد خودسری که بیشتر آنان وابسته به فرماندهان نظامی سابق جهادی، برخی از اعضای مجلس و یا هم قدرتمندان محلیاند، گره کوری را در کشور تشکیل داده که بیثباتی را در کشور به شدت دامن میزند. این معضل بازوی کاری مخالفان مسلحی نیز شده که زمینۀ جذب نیرو و سربازگیری از آنان را به آسانی فراهم میکند. زیرا بسیاری از درگیریهای مرگبار در ولایتهای کشور، به شکلی رقم میخورد که سرنخ آن برای همیشه نامعلوم باقی میماند، ولی موشکافی از این رخدادها ثابت خواهد کرد که خیلی از این خرابکاریهای امنیتی، زیر سر همین شبه نظامیان خودسر است. همین افراد خودسراند که لشکر مافیا را تشکیل داده و چه بسا زمینۀ سواستفادههای مختلف را فراهم میسازند؛ به این معنا که این افراد، گاهی در خدمت مافیای زمیناند و زمانی هم در کنترول قدرتطلبان محلی و گاهی هم در خدمت گروههای مخالف دولت قرار میگیرند و جزیی از گروههای قاچاق در بخشهای مختلف از ربودن انسان گرفته تا انتقال مواد مخدر، قرار میگیرند.
بااینحال، متاسفانه فرایندی که در سالیان گذشته برای جمعآوری سلاحهای بدون مجوز راهاندازی شد، چندان موفق نبود و تنها بخشی از سلاحهای فرسوده در روندی چون «دایاگ» به انبارهای دولت سرازیر شد. افزونبرآن، توزیع سلاح با مجوزهای قانونی در برخی از مقاطع توسط وزارت امور داخله، به این روند تشدید بخشید و ایجاد شرکتهای امنیتی نیز، بخشی از سلاحها را در دست افراد خودسر قرار داد که تمام آنها جمعآوری نشدند.
قرارگرفتن سلاح به صورت خودسرانه از راههای ذکر شده، بخشی از مشکل ایجادشده از این ناحیه است. بخش دیگر اما خرید سلاح توسط گروههایی است که همواره از منابعی چون قاچاق، اختطاف و جنگ و… پول بهدستآورده و برای فربهکردن جنبۀ نظامیشان، به خرید سلاح مبادرت میورزند. متاسفانه باید گفت: تسلیح گروههایی تحت عنوان داوطلبان مردمی یا «پولیس محلی» نیز در برخی موارد به این معضل افزوده است.
بنابراین، جمعآوری سلاح افراد خودسر نیازمند یک برنامۀ گسترده و اقدام قاطعانه توسط نیروهای مسوول دولتی است. زیرا منابع بهدستآوردن سلاح توسط این افراد گسترده و متعدداند. بااینحال، اگر راهکارهایی برای مبارزه با این معضل روی دست گرفته شود، بخش زیادی از بیثباتی در کشور کاهش خواهد یافت.