پرتاب «مادربمب» بر داعش/ آیا طالبان در حال برندهشدن جنگ است؟
استفاده از این بمب با هزینۀ هنگفت میتواند پیام روشن دونالد ترمپ و پیشقدمی وی را علیه گروههای تروریستی و مخالفاناش برساند، اما برای یک هدف درست، شاید یکی از بزرگترین بمبهای امریکا از دست رفته باشد.
قوای هوایی امریکا، بمب منفجرۀ یازدهتنیاش را که به نام «مادر تمام بمبها» یاد میشود، بالای سیستمی از تونلها و غارهایی که بهعنوان پایگاه اصلی داعش در ولایت ناآرام ننگرهار افغانستان شناخته میشد پرتاب کرد. این بمب که سیفوت طول و شانزده میلیون دالر قیمت دارد، باعث کشتهشدن حدود یکصدتن از اعضای گروه داعش شده است.
دونالد ترمپ؛ رییسجمهور امریکا از این کار ستایش کرده و آن را یک ماموریت بسیار موفقیتآمیز خوانده، اما از سوی دیگر گروه تندرو طالبان در این کشور، در حال تجدید قواست.
ماروین وینبام، تحلیلگر پیشین وزارت امور خارجه افغانستان و پاکستان و محقق در موسسۀ شرق میانه به نیوزویک گفته است: طالبان باور دارد که آنان یک دلیل خوب برای پیروزشدن در این جنگ دارند.
به باور وی، طالبان هم مانند داعش در پی ایجاد یک سرزمین به شدت محافظهکارانه تحت نام اسلام میباشد. از سال 1996 تا 2001، طالبان با حمایت پاکستان به نام امارت اسلامی حکومت کردند که در آن زمان، بیش از 90 درصد خاک این کشور را شامل میشد.
پس از حمله یازدهم سپتامبر در امریکا، این کشور مداخلۀ نظامی را علیه طالبان در افغانستان آغاز کرد. امریکا در افغانستان به اسنادی دست یافت که نشان میداد، احمدشاه مسعود یک رهبر جهادی با همکاری القاعده در افغانستان کشته شده است، شخصی که همواره به جامعۀ جهانی از حملۀ مشابه یازدهم سپتامبر از سوی القاعده هشدار میداد، اما با حمایت امریکا و کمک نیروهای محلی، طالبان در افغانستان سرنگون شد و هوادارانش نیز ناپدید شدند.
بارک اوباما رییسجمهور پیشین امریکا، خروج سربازان این کشور از افغانستان را اعلان کرد. هدف واشنگتن از خروج نیروهایش، تقویت نیروهای محلی افغانستان بود تا خود این نیروها بتوانند با چالشهای امنیتی در این کشور مبارزه کنند. البته با حمایت کمتر از دههزار سرباز باقیمانده امریکا در افغانستان.
از آن زمان به بعد، طالبان دستآوردهای ثابت در سراسر این کشور داشته است. پس از آن که تمرکز جامعۀ جهانی بالای جهان عرب و ظهور داعش بیشتر شد، طالبان نادیده گرفته شد و آنان با استفاده از این فرصت توانستند بخشهای قابل توجه از ولایتهای قندوز و هلمند را در کنترولشان بیاورند.
داعش ادعا دارد که میان هفتصد الی یکصدهزار نفر جنگجو در افغانستان دارد، گروه جهادی جهانی که خود را عامل چندین حمله انتحاری در جهان میداند، اما این گروه در افغانستان نتوانسته حمایت طالبان محلی را به دست آورد.
به گفته ماروین وینبام، طالبان بر این باورند که آنان در حدود بیستوپنج هزار جنگجو دارند و درحالحاضر آنان بسیار موفق هم میباشند؛ زیرا دو دشمن سرسخت قدیمیشان روسیه و ایران به حمایت از آنان بر آمدهاند و تلاش میکنند آنان را با خود داشته باشند.
روسیه و ایران یکبار در گذشته علیه طالبان متحد شده بودند، اما حضور سنگین نظامی امریکا در افغانستان، حالا منافع آنان را در این کشور تهدید میکند.
در ماه فبروری، جنرال جان نیکلسون فرمانده عمومی نیروهای امریکایی و ناتو در افغانستان به مجلس سنای امریکا گفته بود که حضور و دخالت روسیه نسبت به یکسال قبل در افغانستان بیشتر شده است.
وی گفته بود که روسیه به بهانه کشانیدن طالبان به میز مذاکره صلح و مبارزه علیه گروه داعش، تلاش دارد به طالبان هویت سیاسی بدهد و ماموریت امریکا و ناتو را در افغانستان تضعیف کند. وی همچنان افزوده بود که کشور همسایه افغانستان ایران نیز از طالبان حمایت میکند.
بهرغم اتهام همکاری میان روسیه، ایران و طالبان، اما در سالهای اخیر، امریکا توجه کمتری به مساله جنگ در افغانستان کرده است و استراتژی مشخص دونالد ترمپ هم هنوز در این زمینه روشن نیست. هرچند ایالات متحده، چندین تن از رهبران طالبان را تا کنون از بین برده است تا به نیروهای امنیتی افغانستان کمک کرده باشد، اما حملۀ روز پنجشنبه، یک دخالت قابل توجه را آشکار کرد؛ هرچند تاثیر تاکتیکی کمتری دارد و در آن طالبان هدف قرار داده نشده است.
اما وینبام علاوه میکند که واشنگتن به طور گسترده در افغانستان هدفی را دنبال میکند که به آن (خرید زمان) میگوید. به این امید که دولت مرکزی افغانستان در نهایت، قادر به ایجاد سیستم خوب نظامی، اقتصادی و سیاسی شود که از این طریق بتواند بر چالشها فایق آید و طالبان را هم آسانتر جذب خود کند.
وی همچنان علاوه کرده که دستآوردهای اخیر طالبان و تماسهای پنهانی ایران و روسیه با آنان که به تازگی از آن پرده برداشته شده، منجر به تشدید حملههای بهاری طالبان خواهد شد که این کار، بار دیگر چشمانداز سیاسی در افغانستان را تغییر خواهد داد.
بر مبنای استدلال وی اگر طالبان توانست موفق شود، پاکستان که حامی اصلیشان شناخته میشود را از دست خواهد داد که در آن صورت، پاکستان خود را در یک جنگ با رقیبش هندوستان خواهد یافت. تنشها میان کشورهای مسلح به سلاح اتمی درحالافزایش است. به این معنا که حمایت از طالبان میتواند پیامدهای جهانی را نیز در پی داشته باشد.
نویسنده: تام اوکانر
ترجمه: هادی سحر
منبع: نیوز ویک