اهدای خون؛ اهدای زندگی
خون و فرآورده‌های خونی بی‌خطر و انتقال آنها از جنبه‌های مهم مراقبت و صحت عمومی است که روزانه جان میلیون‌ها انسان را نجات می‌دهند و سلامتی و کیفیت زندگی بسیاری از بیماران را بهبود می‌بخشند. نیاز به خون یک نیاز جهانی است، اما امکان دسترسی به خون، برای همه کسانی که به آن نیاز دارند وجود ندارد. به ویژه در کشورهای در حال توسعه این کمبود بسیار شدید است.
روز جهانی اهداکننده خون هر سال، در ۱۴جون برگزار می‌شود. هدف از این بزرگداشت این است که آگاهی جهانی در مورد نیاز به خون و فرآورده‌های خونی بی‌خطر افزایش یابد و افراد در جوامع مختلف از اهمیت انتقال خون و از سهم حیاتی اهدای خون داوطلبانه آگاه شوند. همچنین در سیستم‌های صحی ملی، امکان این اقدام داوطلبانه به بهترین نحو ایجاد شود. این روز همچنین فرصتی را فراهم می‌کند تا به دولتها و مقامات صحی ملی برای تأمین منابع کافی و ایجاد سیستم‌ها و زیرساخت‌ها برای افزایش جمع آوری خون از اهداکنندگان خون داوطلبان اطلاع رسانی شود. توجه کشورها به این نکته حایز اهمیت است که امکانات این مجموعه طوری طراحی و مدیریت شود که ضمن تشویق افراد برای اهدای خون، شرایط استفاده صحیح و اصولی از این خون‌ها و تولید فرآورده‌های خونی بی‌خطر و ایمن نیز فراهم گردد.
با بزرگداشت این روز و اطلاع‌رسانی وسیع در این روز توسط رسانه‌های مختلف، آگاهی عمومی از نیاز به خون ایمن و فرآورده‌های خونی افزایش پیدا می‌کند و لازم است از همه اهداکنندگان خون که به صورت داوطلبانه و بدون دریافت هزینه خون اهدا می‌کنند برای این هدیه نجات‌دهنده زندگی تشکر شود. میلیون‌ها نفر در سراسر جهان در این کار انسان‌دوستانه مشارکت می‌کنند و با اهدای خون خود، برای نجات جان‌های بی‌شماری اقدام می کنند. با این حال، هنوز بسیاری از مردم در کشورهای مختلف در اهدای خون مردد هستند و به باورهای غلطی که در مورد اهدای خون وجود دارد اهمیت می‌دهند.
در افغانستان علاوه بر افرادی که به علت بیماری به خون یا فرآورده‌های آن نیاز دارند افرادی بسیاری به خاطر وجود منازعات داخلی و ناامنی‌های موجود به صورت فوری به خون و محصولات آن نیاز پیدا می کنند. در چنین فضایی و با وجود چنین نیازی، افزایش آگاهی در مورد اهدای خون و آگاهی بیشتر مردم از نتایج آن که نجات جان میلیون‌ها انسان است از اهمیت بالایی برخوردار است.
فرآیند اهدای خون در عین حال که ساده و بی‌زحمت است، وقت‌گیر نیست و می‌تواند یک یا بهتر است بگوییم چندین زندگی را نجات دهد. این عمل جدا از اینکه اقدامی انسان دوستانه و اخلاقی است، بر اساس آموزه‌های دینی و اهمیت اعمالی که به نجات جان آدم‌ها منتهی می‌شود می‌تواند به عنوان یک خیر دینی هم تلقی شود. لازم است که افراد متخصص در امور دینی در جهت افزایش آگاهی عمومی و از بین بردن باورهای غلط در این مورد اهتمام ورزند و راه را برای نجات جان‌های بیشتری باز کنند.
برای اطمینان از دسترسی هرکسی که به خون بی‌خطر نیاز دارد، همه کشورها به اهداکنندگان داوطلب که مرتباً خون بدهند نیاز دارند. در سال گذشته، جهان درگیر پاندمی کرونا بود و ترددها و ارتباط‌ها محدود شده بود و در واقع حضور در فضای بیرون از خانه، چالشی در مورد سلامتی بود اما افراد بسیاری در سراسر دنیا به اهدا خون همت گمارده‌اند. در واقع گرفتاری همگان در یک بیماری عمومی، این نتیجه انسانی را با خود به همراه داشته است که افراد زیادی به گرفتاری و بیماری دیگر همنوعان خود توجه کنند و روحیه همکاری و همراهی برای کاهش از رنج آنها در زندگی تداوم پیدا کرده است.
این تلاش خارق‌العاده در زمان بحران بی‌سابقه پاندمی کرونا، انسان‌دوستی اهداکنندگان خون داوطلبانه که به نجات جان افراد دیگر متعهد هستند را بیش از پیش، پررنگ می‌کند. انجام وظیفه انسانی این افراد در حصول اطمینان از خون‌رسانی ایمن و کافی در زمان‌های عادی و اضطراری نشان می‌دهد که با وجود جنبه‌های تاریک زندگی بشر امروز، هنوز اخلاقیات و ارزش‌ها، پایدار هستند و دنبال‌کنندگان خود را دارند. ارزش‌هایی که می‌توانند چراغی برای بیرون‌رفت از روزهای تاریک زندگی بشر در قرن پیش رو باشند. این روحیه در افغانستان هم به وضوح و به کرات مشاهده می‌شود. با آنکه جهل و قساوت قلب افرادی، هر روز در گوشه‌یی از کشور، عده‌یی از افراد بی‌گناه را در خون خود می‌غلتاند، افرادی هستند که با اهدای خون خود، به دیگران زندگی می‌بخشند. برای جامعه‌یی مثل افغانستان که هر روز با خبرهای غمگین کشت و کشتار درگیر است بزرگداشت چنین روزهایی و اطلاع‌رسانی عمومی آن می‌تواند در ایجاد روحیه مثبت و همکاری برای ساخت دیگر جنبه‌های مثبت زندگی، موثر و کارآمد باشد.
این شعار برای روز جهانی اهداکننده خون، سال ۲۰۲۱ در نظر گرفته شده است: «خون اهدا کنید تا قلب دنیا به تپیدن ادامه دهد.» در این پیام، بر نقش مهمی که اهداکنندگان خون در نجات دادن جهان با نجات جان و بهبود سلامت دیگران دارند، تأکید شده است. این پیام، درخواست جهانی از مردم سراسر جهان برای اهدای خون به‌طور منظم، کمک به سلامتی افراد نیازمند به خون و محصولات آن را تقویت می‌کند.
تمرکز ویژه در بزرگداشت امسال، نقش جوانان در اطمینان از تأمین خون سالم خواهد بود. در بسیاری از کشورها، جوانان پیشتاز فعالیت‌ها و ابتکاراتی بوده‌اند که هدف آنها تأمین خون سالم از طریق اهدای خون داوطلبانه است. جوانان بخش زیادی از جمعیت را در بسیاری از جوامع تشکیل می‌دهند و به طور کلی مملو از ایده‌های کمال‌گرایانه، اشتیاق و خلاقیت هستند.
روزنامه راه مدنیت، بر اساس رسالت فرهنگی و انسانی خود، پذیرای افراد و به‌ویژه جوانانی است که ایده‌هایی برای گسترش آگاهی و تشویق مشارکت افراد در این امر انسان‌دوستانه و خداپسندانه دارند و در حد بضاعت خود برای اشاعه فرهنگ اهدای داوطلبانه خون مشارکت خواهد کرد.
زهرا یزدان‌شناس، کارشناس ارشد حقوق بشر
