آیا مذاکرات جو بایدن و ولادیمیر پوتین در جنیو، مرکز سیاسی جهان برای دست‌یابی به صلح در افغانستان کمک خواهد کرد؟
دیدار جو بایدن با ولادیمیر پوتین در جنیو بعد از تشدید اختلافات میان دو قدرت بزرگ جهان که خطر احیای جنگ سرد را افزایش بخشیده بود در فضای مدارا و احترام متقابل برگزار شد.
هر دو جانب نتایج بیشتر از دو ساعت مذاکرات رودررو را پیرامون ثبات استراتژیک، حملات سایبری، روابط دوجانبه و مسایل افعانستان، ایران و اوکراین، سازنده و مثبت ارزیابی نمودند.
اختلافات و بی‌اعتمادی یک پدیده معمول در روابط روسیه و امریکا بوده و باقی خواهد ماند. هر دو کشور اتمی در دکترین‌های رسمی همدیگر را رقیب می‌دانند، اما برای جلوگیری از مقابله‌جویی، تصادفات احتمالی و غیر قابل پیش‌بینی، به ابتکار بایدن این نشست تاریخی را در جنیو برگزار کردند.
از این رو این نشست را می‌توان پیروزی بایدن و پوتین نامید. جنگ اتمی برنده ندارد و به ضرر تمام دنیاست و صلح سرد در شرایط حساس کنونی بهتر از جنگ گرم است.
بایدن که از پیروان مکتب لیبرالیزم است و با شعار «امریکا بازگشته است» بعد از مذاکرات و مشورت با کشورهای بزرگ صنعتی گروه هفت و بزرگ‌ترین سازمان سیاسی و نظامی جهان «ناتو» با ولادیمیر پوتین ملاقات کرد.
او در نخستین سفر خود بعد از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری امریکا به همتای روسی خود وانمود کرد که امریکا برای دفاع از دموکراسی تنها نیست.
بایدن از کنفرانس مطبوعاتی مشترک با پوتین خودداری کرد و در کنفرانس مطبوعاتی او اجازۀ شرکت به خبرنگاران روسیه داده نشد. پوتین که گفتنی‌های زیاد با خبرنگاران جهان داشت با استفاده از این تریبون به افشاگری ذات دموکراسی امریکا پرداخت و بدون ذکر نام از کسی و یا کشوری پرسید که قاتل بمباران مردم افغانستان حتی در مراسم عروسی در روستاها و عامل کشتار مردم غیر نظامی در خاورمیانه و سایر نقاط دنیا کیست؟
هنوز اسرار پشت پردۀ مذاکرات این بازی بزرگ را کسی نمی‌داند. رضایت پوتین از نتایج این مذاکرات ظاهرا برگشت قدرت‌نمایی روسیه بعد از سی‌سال که از زمان فروپاشی شوروی می‌گذرد در عرصۀ بین‌المللی است.
بارک اوباما؛ رییس‌جمهور سابق امریکا روسیه را ابرقدرت منطقه‌یی می‌دانست. ریگان در سال۱۹۸۵ به‌خاطر اعتمادسازی به گرباچف گفت: «اعتماد کن اما بیازمای.»
بایدن برخلاف ریگان شرط اعتمادسازی را «بیازمای و اعتماد کن» نامید. تصادفی نیست که واشنگتن زمان جنبه‌های عملی مذاکرات را بعد از شش‌ماه آزمایش اعلام نموده است.
همکاری دو ابرقدرت در افغانستان از اهمیت استراتژیک در منطقه برخوردار است. همسایگان افغانستان علاقمند نیستند بعد از خروج نیروهای امریکا (اگر واقعا خارج شوند)، افغانستان به کانون جنگ، بی‌امنیتی، لانۀ تروریزم و افراط‌گرایی‌های قومی تبدیل گردد. معلوم نیست که امریکا در همکاری‌های مشترک با روسیه و چین چه می‌خواهد؟
اگر هدف از همکاری در پروژه‌های اقتصادی و بازسازی افعانستان باشد، باید با ارادۀ قوی سیاسی، گام‌های مثبت برای دست‌یابی به صلح و تاسیس دولت برگزیده مردم افغانستان برداشته شود.
اگر امریکا درصدد حفظ هژمونی سیاسی خود بعد از خروج نیروها در افغانستان و منطقه است و مانند گذشته مایل است تا همه مطابق به قواعد امریکا رفتار نمایند در آن صورت هژمونی سیاسی امریکا برای کشورهای همسایه و مخصوصا روسیه و چین دو کشور رقیب امریکا رقابت‌برانگیز و مقابله‌جویانه خواهد بود.
روسیه و چین در قضیۀ افعانستان دیدگاه‌ها و استراتژی مشترک دارند و بدون توجه به امریکا مستقلانه به دنبال منافع خود می‌باشند. امریکا روسیه را رقیب بالقوه و چین را تهدید روینده و فزاینده می‌داند.
ولادیمیر پوتین قرار است بعد از مذاکرات با بایدن به بجینگ برود و با همتای چینی‌اش پیرامون نتایج نشست جنیو مذاکره نماید.
آیا امریکا حاضر خواهد گردید منافع استراتژیک و ملی خود را در افعانستان با رقبای استراتژیک تقسیم کند؟
افعانستان برای روسیه میدان تمرین دفاع از منافع استراتژیک آن در آسیای میانه می‌باشد. به هر اندازه که قدرت و نفوذ روسیه در منطقه و عرصۀ بین‌المللی افزایش یابد علاقمندی جمهوری‌های سابق به روسیه بیشتر خواهد شد.
آیا روسیه حاضر است به‌خاطر مشکلات اقتصادی و سیاسی منافع استراتژیک خود را قربانی از سرگیری روابط با امریکا نماید؟
حمایت علنی ولادیمیر پوتین از جو بایدن سالمندترین رییس‌جمهور امریکا چون سیاست‌مدار کهنه‌کار و دولت‌مرد تاثیرگذار و دوراندیش، شعله‌های خشم، انتقاد و حملات تند و توهین‌آمیز تحلیل‌گران، مبلغان و خبرنگاران روسیه را به رییس‌جمهور امریکا فرو نشاند.
پوتین رازهای پشت پرده کتاب‌خانۀ ویلای لاگرانژ سوییس، زمان ضرب‌العجل این نشست تاریخی، تصامیم و اظهارات غیر قابل پیش‌بینی کاخ سفید را در روابط دوجانبه و جهان می‌داند و از همین سبب در قضیه افغانستان از سیاست مستقل پیروی می‌کند.
در آتش افعانستان ناامن تمام کشورهای بزرگ اتمی و حتی کشورهای غنی و مرفه ناتو با دادن تلفات جبران‌ناپذیر جانی و شکست و ناکامی‌های بزرگ اخلاقی و سیاسی داغدار و سوخته‌اند.
آرزوی ماست تا این همکاری‌ها در افغانستان تمرین تازه برای تکرار بازی بزرگ قرن۱۹ نباشد.
دکتور علی‌احمد کریمی؛ تحلیل‌گر مسایل بین‌الملل/ امریکا
