نمرۀ دموکراسی کشورها در سال۲۰۲۰
کمتر از ۶درصد کشورهای جهان از یک حکومت دموکراتیک کامل برخوردارند
الهه موسوی؛ جامعهشناس
دموکراسی یک هنجار جهانی است. گرچه ۴۸درصد مردم جهان بهنوعی تحت یکی از انواع دموکراسیها، زندگی میکنند، اما کمتر از ۶درصد آنها از یک حکومت دموکراتیک کامل برخوردارند. یک سوم جمعیت جهان نیز در سایه حکومتهای اقتدارگرا بهسر میبرند.
سایت visualcapitalist با استفاده از دادههای اطلاعات مجله اکونومیست به بررسی پیشرفت و پسرفت دموکراسی در جهان، طی دهه گذشته پرداخته است.
بر اساس پاسخ به ۶۰سوال در ارتباط با فرایندهای انتخاباتی هر کشور، آزادیهای مدنی، مشارکت سیاسی، عملکرد دولت و فرهنگ سیاسی، نموداری تهیه و هر کشوری بهصورت اتوماتیک، رتبه و جایگاه خود را در آن مییابد.
بر این اساس نظامهای جهانی به ۴دسته تقسیم میشوند: دموکراسی کامل، دموکراسی شناور (دموکراسی لغزندهیی که دایم در حال کاهش و افزایش باشد)، دموکراسی ترکیبی (تلفیقی از دموکراتیک بودن و اقتدارگرایی) و دولتهای اقتدارگرا.
کمترین نمره در این معیارسنجی، صفر است که به تمامیتخواهترین دولت اقتدارگرای جهان تعلق میگیرد و بالاترین نمره هم عدد ده که نصیب دموکراتیکترین کشور میشود.
در اندکس ۲۰۱۹، ناروی در صدر جدول و کوریا شمالی در انتهای آن قرار دارد. همان گونه که جدول نشان میدهد، کشورهای اقتدارگرا با رنگ سرخ، رژیمهای ترکیبی با رنگ زرد، دموکراسیهای شناور با آبی کمرنگ و حکومتهای دموکراتیک کامل با رنگ آبی پررنگ، مشخص شدهاند.
از اینرو با مشاهده رنگ هر کشور میتوانید به جایگاه آن در ردهبندی دموکراسی پی ببرید.
با توجه به اینکه این بررسی بین سالهای۲۰۰۶ تا پایان۲۰۱۹ را در بر میگیرد، پشت سر هم آمدن ستونهای رنگی از چپ به راست، بیانگر پیشرفت یا تنزل فرایند سیاسی هر کشور میباشد؛ مثلا: روسیه که در ابتدای سال۲۰۰۶ یک دموکراسی شناور ضعیف بوده، با آغاز دهۀ۲۰۱۰ به دموکراسی ترکیبی تبدیل و در سال۲۰۱۹ تن به قسمی خودکامگی میدهد که خود نشانهیی از تغییر در قانون اساسی روسیه و اقدام برای مادامالعمر کردن ریاست پوتین است.
روند سیاسی امریکا بهعنوان یکی از قدیمیترین دموکراسیهای جهان هم جالب است. این کشور که یک دموکراسی کامل و پیشرفته بود از سال۲۰۱۶، همزمان با روی کار آمدن ترمپ به رده دموکراسیهای شناور سقوط میکند.
در مقابل سقوط بوتفلیقه در سال گذشته در الجزایر باعث میشود که این کشور از دسته دولتهای اقتدارگرا به دموکراسیهای ترکیبی بپیوندد.
در خاورمیانه در حالی که امارات متحده عربی پایینترین نمره دموکراسی را گرفته، ترکیه و لبنان با دارا بودن دموکراسیهای ترکیبی وضع بهتری از بقیه دارند.
این میانگین و رنگ زرد بیانگر آن است که در جهان امروزه، اکثریت کشورهای دارای نظامهای سیاسی ترکیبیاند. رژیمهایی که رویههای اقتدارگرایی و فرایندهای دموکراتیک ناقص را با هم تلفیق کردهاند.
افغانستان همانند کشورهای ایران، عراق، یمن، بحرین، قطر و ویتنام جزو کشورهای اقتدارگرا دستهبندی شده است.
در نهایت بررسی سیر دموکراسی در این مقطع زمانی حاکی از پسرفت است. میانگین دموکراسی جهان که در سال۲۰۰۶، ۵/۵۲درصد بود، با اندکی کاهش در سال۲۰۱۹ به ۵/۴۴درصد رسیده است.