«در موجودیت طالبان، حفظ دست‌آوردها ناممکن است»
در روزهای اخیر رییس مجلس نمایندگان به عنوان نهاد قانون‌گذار به نحوی تریبون مخالفان نظام قرار گرفت و حمایت خود را از تشکیل حکومت موقت اعلام کرد. هرچند این موضع‌گیری با واکنش‌های گسترده همراه بود، اما اثرهای منفی آن به حجم نگرانی‌ها از بحران موجود افزود.
پرسش اساسی این است که پارلمان به‌عنوان یک نهاد قانون‌گذار و ناظر بر اعمال حکومت، چه نقشی در قضایای ملی ایفا کرده و نحوۀ همکاری میان قوای مقننه و اجراییه در چه سطحی برقرار است؟
عبدالستار حسینی؛ عضو مجلس نمایندگان در گفتگو با روزنامه راه مدنیت می‌گوید که مجلس نمایندگان پس از دو سال بی‌توجهی و سکوت، اکنون خود را مکلف دانسته در قضایای مهم صلح و جنگ دخیل بسازد.
به تصریح این عضو مجلس نمایندگان، اعضای مجلس به‌عنوان نمایندگان مردم، از توافق‌نامه امریکا و طالبان هیچ‌گونه آگاهی ندارند و طرف‌های دخیل در روند صلح، همواره تلاش کرده نمایندگان مردم را در ابهام نگه دارند. بنابراین، مجلس حالا مصمم شده که در قضایای ملی نقش اساسی داشته باشد.
به گفته این عضو پارلمان، مجلس هیچ‌گاهی در تقابل با حکومت قرار نگرفته، اما این حکومت است که با خودکامگی قوۀ مقننه را تحت تاثیر قرار می‌دهد که گویا وکلای مجلس، کارمندان حکومت‌اند.
هم‌زمان با این جنجال‌های داخلی و بحث بازنگری در توافق‌نامۀ ترمپ و طالبان، چهار مقام ناتو به رسانه‌های غربی گفته‌اند شرایطی‌که برای خروج نیروهای امریکایی گذاشته شده بود، رعایت نشده و تا آخر ماه اپریل سال جاری، قرار نیست این نیروها از افغانستان خارج شوند.
مقام‌های ناتو و امریکایی همچنان تاکید کرده‌اند که عواقب یک خروج شتاب‌زده مورد سنجش قرار گرفته و استراتیژی خروج محاسبه‌شده خواهد بود.
خبرگزاری رویترز به نقل از اوانا لونکسکو؛ سخنگوی ناتو نوشته که این نیروها بیشتر از حد لازم در افغانستان حضور نخواهند داشت، اما حضور و خروج این نیروها مشروط به وضعیت افغانستان خواهد بود.
بر اساس آمار مقام‌های ناتو، هم‌اکنون ده‌هزار نیروی خارجی به‌شمول نیروهای امریکایی حضور دارند و منابعی از ناتو هم در این زمینه افزوده که قرار نیست این شمار تا ماه می کم شود و بعد از آن، این‌که چه اتفاقی می‌افتد، مشخص نیست.
گفتگوهای مستقیم دولت و گروه طالبان از دوازدهم ماه سپتامبر سال۲۰۲۰ در دوحه برگزار شد. با این‌که حدود شش ماه از این گفتگوها می‌گذرد، اما دوطرف به نتیجه مطلوب دست نیافته‌اند.
با وجود گشودن باب گفتگوها اما در سایۀ آن، گراف خشونت‌ها از سوی طالبان بلند رفته است. علت بنیادی بلند رفتن خشونت‌ها به این برمی‌گردد که به گفتۀ آگاهان امور، دولت ترمپ به‌منظور خروج نیروهای خود از افغانستان به گونۀ شتاب‌زده توافق‌نامۀ صلح با طالبان را امضا کرد. بر اساس تحلیل‌ها، این توافق به هدف خروج بود نه کاهش خشونت‌ها در کشور و ثبات دایمی برای افغانستان.
شماری از آگاهان معتقدند که دیگر ظرفیت حضور برای نیروهای ناتو به‌شمول نیروهای خارجی در افغانستان باقی نمانده است.
جاوید کوهستانی؛ آگاه امور به روزنامه راه مدنیت گفت که به تناسب شکاف‌های عمیق اجتماعی و سیاسی که پس از دونالد ترمپ در امریکا وجود دارد، بایدن تاکنون در سیاست خارجی خود به گونۀ واضح در قبال افغانستان اشارۀ نداشته است. به‌همین منظور دیده می‌شود که ظرفیت حضور برای امریکایی‌ها باقی نمانده و نمی‌خواهد که با افزایش نیرو، خود را با وضعیت موجود بیشتر درگیر سازد.
این آگاه نظامی با اشاره به این‌که دست‌آوردهای افغانستان درحال از دست رفتن است، تاکید کرد وقتی امریکایی‌ها و ناتو قادر به افزایش نیروها در این کشور نباشند، در موجودیت طالبان، حفظ دست‌آوردها ناممکن است.
کوهستانی معلوماتی را ارایه کرد که طرف‌های جنگ و صلح افغانستان بر سر ایجاد یک حکومت مشترک سه‌ساله تلاش دارند و در چارچوب این حکومت، نیروهای داخلی و بیرونی قدرت سهیم و بعد از سه سال، انتخابات برگزار شود تا بر سر مسایل کشور به نتیجه برسند که البته، برایند این حکومت و نتیجۀ انتخابات با حضور نظامی خارجی بهای سنگینی هم به مردم افغانستان و هم به خود خارجی‌ها خواهد داشت.
او معتقد است با وجود نبود ظرفیت برای حضور بیشتر امریکایی‌ها در افغانستان، بخشی از نیروهای خارجی تا عملی‌شدن حکومت مشترک برای نظارت از وضعیت باقی خواهند بود. «البته حضور نیروهای خارجی تا سه‌سال آینده مطرح است، تا زمان برگزاری انتخابات طی سه‌سال آینده. تا این‌که انتقال قدرت در بخش‌های ملکی و نظامی ادغام و ساختارها مشترک شود، بخشی از نیروهای خارجی برای نظارت از وضعیت هستند.»
تحولات جدید در واشنگتن و همین‌طور سفر گروه طالبان به ایران، فرصت را برای مخالفان حکومت افغانستان بیشتر هموار کرد. با روی کار آمدن بایدن در کاخ سفید، دولت پاکستان به سرعت از ادارۀ جدید بایدن خواست که فرصت پیش‌آمده در روند صلح افغانستان را حفظ و روند خروج خود را پی‌گیری کند.
ایران در دیدار با ملاعبدالغنی برادر؛ معاون گروه طالبان گفته که تهران از ایجاد حکومت همه‌شمول اسلامی در افغانستان حمایت می‌کند.
این موضوع هرچند در رسانه‌های بین‌المللی بازتاب گسترده یافت، اما وزارت خارجه ایران اعلام کرده که دولت ایران در دیدار با هیات طالبان چنین خواستی را مطرح نکرده است.
در این ارتباط، امرالله صالح؛ معاون اول ریاست‌جمهوری نوشت که راه صلح و حکومت شراکتی صلح از نشانی مبهم نشر و پخش می‌شود، چیزی که جز پروژه‌یی برای ایجاد تفرقه و تضعیف افغانستان نیست.
به گفتۀ امرالله صالح، چنین طرح‌هایی، افغانستان را فاقد مرکزیت، بروکراتیک و سیاسی می‌سازد؛ آن‌چه در آن صراحت و وضاحت دارد، ایجاد جایگاه مطمین و بی‌خلل برای طالبان و پاکستان است.
سیدمهدی حسینی
