سید مسعود؛ استاد دانشگاه
چند روز پیش وزارت ماليه از جمع‌آوري ١،٥مليارد افغاني ماليه چهار ماهۀ كريدت‌كارت‌ها خبر داد. حالا اگر همين مبلغ را اساس قرار داده و يك سنجش روي ميز انجام دهيم به ارقام جالب مي‌رسيم:
یک‌ونیم ملیارد 10فيصد ١٥مليارد افغاني مي‌شود. اين معني دارد كه مردم افغانستان در چهار ماه ١٥مليارد افغاني را تنها براي حرف زدن و… كريدت‌كارت خريداري کرده‌اند.
براي معلوم كردن مبلغ سالانه ١٥مليارد ضرب در سه بايد كرد. (براي اينكه مبلغ اعلان‌شده چهار ماهه است) بنابراین ١٥مليارد خريد در چهار ماه مساوی است با ٤٥مليارد افغاني.
حالا براي روشن شدن بيشتر تنها دوره‌های جمهوريت چهارم و پنجم را كه همان ده‌سال است براي سنجش انتخاب مي‌كنيم:
پس ٤٥مليارد افغاني پول خريداري‌شده براي كريدت‌كارت ده‌سال مساوی است با ٤٥٠مليارد افغاني. به این معني که در مدت ده‌سال، مردم افغانستان مبلغ ٤٥٠مليارد افغاني را صرف خريد كريدت‌كارت کرده‌اند.
حالا بياييد آن را به ارز تبديل نماييم تا ببينيم مردم افغانستان با اين غربت، چند دالر را صرف براي خريداري كريدت‌كارت تليفون و كارهاي ديگر در ده سال مصرف کرده‌اند.
با آمدن جمهوريت چهارم ارزش دالر در برابر افغاني یک‌دالر معدل ٦٤افغاني رقم خورد. در اخير دوره یک‌دالر در مقابل ٨٤ افغاني كاهش يافت. حالا براي سنجش از ميتود اوسط حسابي كار مي‌گيريم:
64 به اضافه 84 مساوی است با 148. یکصد و چهل هشت تقسیم بر ٢مساوی است با ٧٤افغاني في دالر به‌صورت اوسط. بنابراین ٤٥٠مليارد افغاني بر اساس نرخ وسطي ٧٤افغاني في دالر ٦،٠٨بليون دالر را نشان مي‌دهد. نتيجه اینکه در 10سال براي خريد كريدت‌كارت‌ها ٦،٠٨ بليون دالر به‌كار رفته است.
نكته كليدي
كشور در حالت رفتن به‌سوي فقر شديد و ٦،٠٨بليون دالر را در ده‌سال و ١٢،١٦بليون دالر را در بيست‌سال صرف براي خريد كريدت‌كارت‌ها كه اكثر براي حرف‌زدن‌هاي غير تجاري و غير توليدي به‌كار رفته، مصرف نموده‌اند.
نتيجه
٤٥مليارد افغاني در يك سال
٤٥٠مليارد افغانی در ده سال
٩٠٠مليارد افغاني در بیست سال
به ارز و اسعار
٦،٠٨ بليون دالر در ده سال به اساس نرخ وسطي ٧٤ افغاني.
١٢،١٦مليارد دالر در بيست سال بر اساس نرخ فرض‌شده.
پول مركز فعالیت‌های اقتصادي و ارز و اسعار قلب پول در كشور ماست. بايد با منابع پولي و ارزي بازي بچگانه نكنيم.
