در بحث جانبی صلح، تاکنون مساله حکمتیار، برخی از رهبران و جریان‌هایی هستند که مناسبات جداگانه با بخش دوحه و طالبان دارند.
در آستانۀ شروع دور دوم مذاکرات دوحه، نگرانی‌های رهبران سیاسی و جهادی پیرامون چگونگی روند مذاکرات هیات دولت افغانستان و طالبان، بار دیگر از تریبون شورای عالی مصالحه ملی قد بلند کرد. در این میان، عبدالرب‌رسول سیاف، یکی از رهبران جهادی و عضو کمیته رهبری این شورا، به‌طور مشخص تاکید می‌کند که باید از هیات مذاکره‌کننده، حمایت قاطع صورت گیرد و نیز تلاش‌های فردی و جانبی در این روند متوقف شود.
سیاف بدون این‌که از آدرس تلاش‌های فردی در روند صلح انگشت نام ببرد، در لفافه گفت که تا دو طرف اراده برای صلح نداشته باشد، صلح نمی‌آید.
معصوم استانکزی، رییس هیات مذاکره‌کننده دولت، نیز روند مذاکرات را «پرخم و پیچ» عنوان کرد که هیات مذاکره‌کننده با دشواری‌های زیادی همراه خواهد بود. او با بیان این‌که مشکلات بزرگ ملی بدون تصمیم ملی عملی نمی‌شود، تصریح نمود اگر جناح‌های سیاسی در یک صف قرار گیرند، قوت هیات در میز مذاکرات منعکس خواهد شد.
به تلگرام راه مدنیت بپیوندید
روحیه جمعی در کمیته رهبری شورای عالی مصالحه ملی با «اگرهایی» همراه بود و این نشان می‌دهد که تشویش‌هایی در مورد تصمیم‌گیری‌های هیات مذاکره‌کننده دولت وجود دارد و این موضوع این پرسش را خلق می‌کند که آیا در چنین شرایط حساسی، میان هیات مذاکره‌کننده دودستگی وجود دارد؟
شماری از قانون‌گذاران معتقدند که دور نخست مذاکرات به‌خوبی پیش‌رفته و هیات مذاکره‌کننده مسایل مرتبط به افغانستان را بر اساس برنامه‌ریزی و هدف تعیین‌شده دنبال کردند و پارلمان افغانستان نیز تا این لحظه راضی هستند.
کرام‌الدین رضازاده، عضو مجلس نمایندگان، در مصاحبه به روزنامه راه مدنیت ابراز امیدواری کرد که بعد از این هم وحدت و اتفاق نظر میان هیات مذاکره‌کننده دولت حفظ شود و از جانب دیگر، در ارتباط به سیاسیون و مجموع مردم افغانستان از هیات دولت در مذاکرات قطر حمایت همه‌جانبه کنند، زیرا زمانی که اتحاد وجود داشته باشد، نتیجه مثبت از مذاکرات به‌دست خواهد آمد.
این عضو مجلس نمایندگان نگرانی‌هایی هم دارد. او تاکید کرد در صورت موجودیت دودستگی میان هیات، در آن صورت روند مذاکرات نتیجه مطلوب نداده و پیامدهای منفی را همراه خواهد داشت. «نگرانی‌های بیش‌تر بزرگان این است که نباید خدای نکرده کدام حرکتی از طریق سیاسیون صورت بگیرد که باعث مختل شدن این پروسه و شکست آن شود که در آینده شاهد صلح سراسری نباشیم.»
وی با اشاره به نگرانی رهبران سیاسی، خاطرنشان نمود که تمامی آن‌ها تشویش عدم ختم جنگ را دارند و به‌همین خاطر تلاش دارند که به‌طور همگانی از هیات مذاکره‌کننده حمایت و نتیجه قابل قبول را به‌دست آورند.«طبعا هرکسی که باشد، به‌خاطر آینده و مردم تشویش دارند. در کشور صلح همگانی بیاید که بعد از این مردم کشته نشوند. نان‌آور خانواده، مظلوم، فقرایی که به‌خاطر لقمه نان بخور نمیر تلاش می‌کنند، از دست نروند.»
از سویی هم، جاوید کوهستانی، آگاه نظامی در این مورد بیان می‌کند: «هرچند اختلاف دیدگاه‌ها در درون ساختار سیاسی دولت وجود دارد، اما شورای عالی مصالحه ملی نشان‌دهنده این موضوع است که حمایت کافی و قاطع از هیات مذاکره‌کننده دولت در مذاکرات قطر وجود دارد و این شورا می‌تواند در فیصله‌های هیات کمک کند.»
جاوید کوهستانی همچنان تصریح نمود، با وجود این که هیات مذاکره‌کننده از طیف‌های مختلف نمایندگی و دیدگاه‌های متفاوتی دارند، اما چون روند صلح یک روند ملی و میهنی است، می‌تواند در این مورد مواضع نزدیک داشته باشند.
تلاش انفرادی در روند صلح
در چتر جمهوریت، جناح‌های سیاسی هستند که با سیاست‌های حکومت در پیش‌برد مذاکرات صلح هم‌سو نیستند و به احتمال زیاد، مخاطب آقای سیاف و شمار دیگری از رهبران سیاسی همین‌هایی هستند که هر از گاهی روند صلح را به چالش می‌کشند.
جاوید کوهستانی در این مورد وضاحت می‌دهد که در بحث جانبی صلح، تاکنون مساله حکمتیار، برخی از رهبران و شاخۀ جریان‌هایی هستند که مناسبات جداگانه با بخش دوحه و طالبان دارند. کوهستانی همچنان ادامه داد که این مورد مساله پنهانی نیست، حتا دفتر شورای امنیت و اطراف رییس‌جمهور را ببینید، کسانی هستند که به‌شکل مستقل برای بقای خودشان از آدرس‌های قومی، سیاسی و مناسبات جهانی با طالبان در تفاهم می‌باشند؛ همین موضوع است که طالبان یک مقداری از موضع قدرت حرف می‌زنند، زیرا شکنندگی ساختار دولت را درک می‌کنند.
به‌گفتۀ این آگاه نظامی، شورای عالی مصالحه ملی به‌عنوان نهاد ملی یا اجماع ملی برای روند مصالحه و پایان جنگ بیرون از تشکیلات دولت است که از نظر موقعیت می‌تواند مستقل عمل کند.
داکتر عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه ملی، در دومین نشست این شورا بدون اشاره به تلاش‌های انفرادی در روند صلح، تاکید کرد که نیاز است تا هیات مذاکره‌کننده با رهنمود واضح به دور دوم مذاکرات بروند و موضوع محل برگزاری آن، نباید سبب تاخیر این مذاکرات شود.
درهمین حال، صالح به ابعاد جنگ جاری افغانستان می‌پردازد. معاون اول ریاست‌جمهوری با سخنان درشتی، عنوان کرد که ابعاد خارجی این جنگ به مراتب بزرگ‌تر ازابعاد داخلی آن می‌باشد. معاون اول ریاست‌جمهوری با صراحت گفت: هیچ قدرتی نیست که اسلحه تولیدشدۀ آن در داخل این کشور استفاده نشده باشد، اما افغانستان هیچ‌گاهی اسلحه برای دوام جنگ نخریده است.«در افغانستان آخرین باری‌که اسلحه تولید کرده‌ایم در دورۀ امیر شیرعلی خان بود بعد از آن اسلحه تولید نکرده‌ایم. هر سلاح، تکنالوژی و تکتیک که در اینجا استفاده می‌شود، خارجی است. پس ساده فکرکردن این قضیه می‌تواند مطلق در مذاکرات بین‌الافغانی حل شود، نباید ابعاد خارجی این مساله را نادیده بگیریم.»
حمایت کشورهای منطقه و همسایه‌های افغانستان از گروه طالبان، از بنیادی‌ترین نگرانی‌های دولت و مردم افغانستان در چند سال اخیر بوده است. دیدگاه‌ها بر این پایه استوار است که ولو طالبان با جانب دولت افغانستان به تفاهم برسد، بازهم از شدت جنگ فروکش نخواهد کرد، زیرا کشورهای منطقه با راه‌اندازی جنگ نیابتی همواره گروه‌های تروریستی را تمویل و به جستجوی منافع سیاسی‌شان هستند.
با این حال، هنوز مشخص نیست که شروط هیات‌مذاکره‌کننده دولت در مذاکره با طالبان چگونه باید طرح‌ریزی شود و قناعت این گروه را حاصل کند که طالبان با گروه‌های تروریستی مقاطعه و از زیر چتر حمایتی استخبارات منطقه بیرون شوند. مردم افغانستان انتظار دارند که این مقوله در دور دوم مذاکرات دوحه واضح شود.
سیدمهدی حسینی
