۷۷۰میلیون چینی چگونه از فقر رهایی یافتند؟
دکتور محمدحسین عمادی
چین نهتنها اولین دولت جهان است که هدف برنامۀ توسعۀ پایدار سازمان ملل متحد را ۱۰سال زودتر از ضربالاجل تعیین شده به مرحلۀ عمل رساند، بل اولین کشور جهان در طول تاریخ بشریت محسوب میشود که توانسته بزرگترین عملیات فقرزدایی را با موفقیت به اجرا دربیاورد. این کشور طی چهار دهۀ گذشته توانسته بالغبر ۷۷۰میلیون نفر از جمعیت خود را از چنگال فقر رهایی ببخشد.
رهایی چند صد میلیون نفر از چنگال فقر توسط چین به این معناست که بیش از ۷۰درصد از کل کسانی که در کل جهان از فقر رهایی یافتهاند، تنها در چهار دهۀ گذشته و توسط اقدامات دولت چین بهوقوع پیوسته است. برخی از ابعاد این تلاش موفق روشهای بهکار رفته و دستاوردهای حاصل را میتوان به شرح زیربیان کرد:
۱- این تلاش و اقدام تاریخی نه بهصورت یک جنبش بشردوستانه کوتاهمدت یا یک حرکت خیرخواهانه، بل در چارچوب یک برنامۀ توسعۀ همهجانبه و پایدار صورت پذیرفته که همگام با رفع فقر به رشد همهجانبۀ اقتصادی منجر شده و نمایشگر مدل حکمرانی موفق و مدیریت هماهنگ دولت در صحنۀ جهانی در مقایسه با دیگر کشورهای جهان (اعم از توسعهیافته و در حال توسعه) در مقابله با پدیدۀ فقر است.
۲- آخرین فاز و مرحلۀ فقرزدایی این کشور از هشت سال پیش آغاز شد که با شناسایی دقیق مناطق و جمعیت هدف در ۸۳۲ ولسوالی و ۱۲۸هزار قریه، قریب به صدمیلیون نفر را هدف گرفته و بدین ترتیب توانستند فقر مطلق را در قالب برنامهریزی منطقهیی و با هماهنگی کلیۀ سازمانهای مربوطه به صفر رسانده و عملا برنامۀ توسعه پایدار سازمان ملل متحد را ده سال قبل از موعد آن (سال ۲۰۳۰میلادی) به انجام برسانند.
۳- تنها در فاز آخر فقرزدایی بهطور متوسط سالانه بیش از ۱۰میلیون نفر از فقر مطلق خارج شدهاند. وضعیت اقتصادی و اجتماعی مناطق رهایی یافته از فقر تغییرات بزرگی داشته است. تمامی افراد فقیر که تعیین و هدفگیری شده بودند، اکنون هیچ نگرانی در مورد غذا و پوشاک نداشته و تحصیلات رایگان، خدمات پزشکی اولیه، ایمنی مسکن و آب آشامیدنی برای آنان محقق شده است. با بهبود وضعیت معیشت و تولید، درآمد خالص سرانه این افراد از ۲هزار و ۹۸۲یوآن (معادل ۴۵۰ دالر امریکا) در سال ۲۰۱۵میلادی به ۱۰هزار و ۷۴۰یوآن (معادل ۱۵۵۰دالر) در سال ۲۰۲۰ تغییر کرد و به همین ترتیب توانایی رهایی از فقر بهطور مداوم بهبود مییابد. در همین راستا خدمات زیر ساختی نیز ارایه شده بهنحوی که خانههای فرسوده ۹/ ۷میلیون خانوار و ۲۵میلیون و ۶۸۰هزار فقیر نوسازی شد.
۴- دیدگاه و چارچوب نظری و متودولوژی این حرکت همانطور که در بالا به آن اشاره شد، بهصورت مدون تنظیم شده بود. از نظر ایدیالوژیک همانطور که به مناسبت صدمین سال تاسیس حزب کمونیست از سوی رییسجمهور چین اعلام شد، وجود و ماندگاری فقر در کشور نشانۀ سوسیالیزم نیست. از نظر مدیریت و متودولوژی اجرای ابعاد مختلف این برنامه بهصورت مدون و جامع پیشبینی شده بود؛ بهنحوی که در قالب طرح توسعۀ جامع و بلندمدت، تدوین شده تا از طریق: ۱-بهبود معیشت و ۲-دسترسی به نهادها و زیرساختهای تولیدی و ۳-دسترسی به بازار جهت دستیابی به ارزش افزوده بتوانند از نعمات آن در بلندمدت بهرهبرداری کنند.
۵- ارادۀ ملی و عزم رهبران سیاسی و حزب حاکم دراینباره نقش اساسی بازی میکرد، بهنحوی که شخص ربیسجمهور و دبیر کل کمیته مرکزی حزب در ۸سال گذشته بیش از ۵۰بار با هدف فقرزدایی از ۱۴منطقه واقع در فقر مطلق بازدید کرده و وضعیت را بهدقت ارزیابی و مورد بررسی و بازرسی قرار دادهاند.
۶- نکتۀ آخر آنکه دولت چین و حزب کمونیست سعی فراوان کرد تا از این اقدام موفق بهعنوان یک اقدام سمبولیک جهت نشان دادن موفقیتهای نظام حکمرانی این کشور استفاده کند. چنانکه رییسجمهور این کشور نیز در مراسم تقدیر از دستاندرکاران این پروژه عنوان کرد که پیروزی همهجانبۀ فقرزدایی چین کاملا ثابت کرده که حزب کمونیست چین قابل اتکاترین نیروییست که مردم چین را به توسعه و پیشرفت رهبری میکند. شاید بیرغبتی رسانههای جهان غرب در انعکاس این رویداد ریشه در همین امر داشته باشد.
دستاوردهای چین در این زمینه نهتنها به چین، بل به جهان متعلق بوده و برای تقویت جامعۀ بشری با سرنوشت مشترک خدمات شایسته ارایه داده است.