موافقت‌نامۀ دوحه که در اثر فشار ترمپ در آستانۀ انتخابات ریاست جمهوری امریکا امضا شده بود بعد از شکست ترمپ مانند برف بهاری آب گردید؛ بدون آنکه اثری از خود برجا گذارد.
روند صلح افغانستان بعد از ناکامی دوحه دوباره در مرکز توجه جهان و قدرت‌های منطقه‌یی قرار دارد. روسیه در مذاکرات سه‌جانبه میان امریکا، چین و به اشتراک پاکستان و دعوت دولت افغانستان و گروه طالبان امیدوار است با برگزاری کنفرانس مشورتی صلح در مسکو جای خالی دوحه را پر کند.
اگرچه سرگی لاوروف؛ وزیر خارجه روسیه اعلام نمود که ما با طرح این ابتکار سیاسی قصد رقابت با هیچ کشوری در روند صلح نداریم، روسیه در روند مذاکرات صلح نظر مشابه به امریکا دارد و این ابتکار روسیه در واقع اشارۀ حسن نیت این کشور در همکاری با واشنگتن است.
روسیه پیش از برگزاری این کنفرانس مشورتی رسما اعلام نمود که از دولت ایتلافی در افغانستان حمایت می‌کند و ایجاد دولت ایتلافی را منطقی‌ترین راه در روند مذاکرات صلح می‌داند تا طالبان در حیات سیاسی کشور سهم داشته باشند.
دولت پیش از برگزاری کنفرانس مشورتی در مسکو، مخالفت صریح خود را با پیشنهاد روسیه دربارۀ دولت موقت نیز رسما ابراز نمود و نسخۀ روسیه را دوای بی‌تاثیر عنوان کرد.
روسیه از سال۲۰۱۴ با طالبان در ارتباط است. طالبان بعد از شکست دوحه بیشتر از گذشته به مسکو علاقمند شده‌اند و میل دارند تا مذاکرات آینده از برد و اعتبار بین‌المللی که روسیه و چین از اعضای دایمی سازمان ملل است، برخوردار گردد.
با وجود خوش‌بینی‌ها، کنفرانس مشورتی مسکو با مشکلات و چالش‌های بزرگ مواجه خواهد شد که مهم‌ترین آن تناقض و اختلاف شدید میان دولت و طالبان است که هیچ جانب شرایط همدیگر را نمی‌پذیرند.
این تناقض‌ها آیندۀ کنفرانس مشورتی را برای دست‌یابی به صلح کمرنگ‌تر و خیالی جلوه خواهد داد. سازمان نظامی و امنیتی ناتو نیز که نقش مهم در افغانستان دارد در این کنفرانس دعوت نشده است.
دیده شود که تاثیر این کنفرانس بدون این سازمان تا چه اندازه موثر و قابل تایید امریکا، شورای امنیت و اتحادیه اروپا خواهد بود.
هم‌زمان همکاری‌های مسکو با طالبان برای کاخ سفید حساسیت‌برانگیز شده است؛ اگرچه وزارت دفاع امریکا تا هنوز هیچ اطلاعی از دادن پول توسط روسیه به طالبان به برای کشتن سربازان امریکایی در افغانستان ارایه ننموده است.
به‌نظر می‌رسد هدف از این ابتکار مشورتی مسکو، بازگردانیدن دریچه‌های همکاری در زمینه‌های مختلف با امریکاست. اگر روسیه و امریکا در همکاری‌ها با هم توافق نمایند، خطر افزایش رقابت‌ها میان روسیه و امریکا در منطقه کاهش خواهد یافت.
از سوی دیگر، کنفرانس مشورتی مسکو، تمرین بزرگ به کنفرانس بین‌المللی استانبول خواهد بود. در غیر آن بیم می‌رود که افغانستان به میدان رقابت و نفوذ روسیه و امریکا در منطقه تبدیل گردد.
امریکا علایق و منافع روسیه را در منطقه و مخصوصا در کشورهای آسیای میانه می‌داند و علاقمند با همکاری است. امریکا به‌خاطر ترک آبرومندانه از افغانستان به همکاری‌های خود با کشورهای پرنفوذ منطقه ادامه خواهد داد.
کنفرانس مشورتی صلح در مسکو به اهداف سازمان ملل در افغانستان هماهنگی دارد. آنتونیو گوترش؛ رییس سازمان ملل کمک این سازمان جهانی را به طرفین و حمایت از مردم افغانستان اعلام نمود.
سازمان ملل و تمام کشورهای جهان طرفین دولت و طالبان و نیروهای سیاسی ما را به هم‌پذیری، گفتگو و سازش دعوت می‌کنند تا مردم افغانستان حق گم‌شدۀ انتخاب سرنوشت خود را دریافت کنند.
تا زمانی‌که ما هنر و فرهنگ هم‌پذیری و سازش را نیاموزیم تلاش‌های بیگانگان درد ما را دوا نخواهد کرد؛ چون بشردوستانه‌ترین تلاش‌های بیگانگان به‌خاطر منافع‌شان است و در آینده نیز باقی خواهد ماند.
دکتور علی‌احمد کریمی
