مردم افغانستان در شرایط کنونی و اصلا در هر شرایطی سرنشینان کشتی واحدی هستند. امروزه ما، از هر قوم و مذهب و نژاد و سازمان سیاسی که هستیم، در دو جناح قرار داریم. جناحی که طرف‌دار وضعیتِ بیست سال پسین و اصلاح و بهبود این وضعیت است و جناحی که خودش را مخالف و دشمن این وضعیت می‌داند.
در یک جناح دولت و نظام نیم‌بند و شرایط قابل تحمل دیده می‌شود و در جناح دیگر مخالفان مسلح مخالف این نظام و مخالف این وضعیت. در یک جناح، انتخابات و رأی مردم (هرچند به نام) و آزادی رسانه‌ها و تحصیل زنان و تحمل نظریات مخالف و موسیقی است و در جناح دیگر قرائت واحد از مذهب و تحمل نکردن صداهای مخالف و بسته بودن رسانه‌ها و نبودن اعتراض.
ما در حال حاضر در درون نظام، به دسته‌های مختلف قومی، زبانی، حزبی، سمتی و گروهی تقسیم شده‌ایم، اما اگر وضعیت تغییر کند، تمام ما در گودال واحد خواهیم افتاد. حالا اگر از هر قوم و مذهب و اندیشه‌‌یی که هستیم، به فرد مورد نظرمان حداقل به صورت شکلی و صوری رای می‌دهیم، موسیقی دلخواه‌مان را می‌شنویم، در شغل دلخواه‌مان کار می‌کنیم و به سبک دلخواه‌مان لباس می‌پوشیم و به رستورانت دلخواه‌مان با فرد دلخواه‌مان غذا می‌خوریم. اما اگر وضعیت دیگری حاکم شود این رنگارنگی و تکثر از میان خواهد رفت. در آن وضعیت، همه مجبور هستند لباسی بپوشند که نظام تایید می‌کند، رستورانتی بروند که دولت اجازه می‌دهد. در آن صورت از موسیقی و میله و فلم و انتخابات و رای و اعتراض و آزادی و تظاهرات و از این قبیل حرف‌ها دیگر خبری نخواهد بود.
در چنان حالتی همۀ ما که با شرایط بیست سال پسین موافق بوده‌ایم و در این شرایط تحصیل و کار کرده‌ایم، در یک طرف قرار خواهیم گرفت و مخالفان شدید این وضعیت، در طرف دیگر.
بهتر است از همین حالا، هواداران آزادی و انتخابات و اختیار، با کارت واحد وارد بازی گفتگوهای صلح شوند و اختلافات سلیقه را کنار بگذارند. بحث اصلی بحث بودن و نبودن است. شما امروز با هم اختلاف سلیقه دارید، ولی می‌توانید با وجود این تفاوت‌ها، در کنار هم‌دیگر نفس بکشید و سلیقه‌های مختلف را تحمل کنید. فردا این وضعیت حاکم نخواهد بود. یا باید به خواست آنها غذا بخورید و لباس بپوشید و زندگی کنید، یا ترک وطن بگویید و یا هم زندانی شوید و یا بمیرید.
مردم افغانستان، مردمی هستند که گذشته را به سرعت فراموش می‌کنند. هنوز رهبران و بزرگان و مردم ما خطر و هشدار را حس نکرده‌اند. هنوز یک نوع خواب خرگوشی و چشم‌پوشی عجیب، حاکم است. اگر تمام جناح‌ها، در صف واحد و منسجم و متحد عمل نکنند، همه باهم غرق خواهند شد. هرچند امروز هم افغانستان نا امن است و جنگ و انتحار و انفجار وجود دارد، اما اگر چاره‌‌یی سنجیده نشود، فردا اوضاع خیلی وخیم‌تر از امروز خواهد شد و جنگ و چپاول و ویرانی، خانه به خانه، کوچه به کوچه، قریه به قریه، قوم به قوم و طایفه به طایفه شعله‌ور خواهد شد و کشتار و انتقام بی‌پایانی به راه خواهد افتاد.
آینده بسیار قابل نگرانی و تشویش است. مردم باید بیدار شوند. مردمی که همه سرنشینان کشتی واحدی هستند. یا همه باهم نجات می‌یابند و یا هم همه با هم غرق می‌شوند.
این روزها، روزهای سرنوشت‌ساز و مهمی هستند. هوش و درایت و همبستگی مردم، سرنوشت آیندۀ آنها را تعیین خواهد کرد. یا با هوشیاری و آینده‌گری، متحدانه و در صف واحد ظاهر خواهند شد، یا خودشان را در دریای کرانه ناپیدا، در طوفان رها خواهند کرد و موج‌ها در موردشان تصمیم خواهند گرفت.
نبی ساقی
