بیست‌و‌دوم مارچ مصادف بود با روز جهانی آب؛ از این روز در وزارت انرژی و آب نیز به‌گونه نمادین بزرگداشت شد و علی احمد عثمانی در سخنرانی‌اش حرف‌های جالبی زد.
در سال‌های اخیر همه‌ساله از روز جهانی آب در کشور تجلیل می‌شود و نهادهای دولتی و غیر دولتی نشست‌های سمبولیک دایر می‌کنند، اما آنچه دراین میان باقی است و خطرناک می‌نماید این است که دست کم در تاریخ آب، افغانستان پالیسی مناسبی برای آب وجود نداشته و حتا در چند دهه پسین به‌طور کلی مدیریتی در حوزه آب وجود نداشته است؛ هرچند در یک دهه اخیر به‌کمک حامیان بین‌المللی در کشور برنامه‌های برای مدیریت آب در سطح کلان روی دست گرفته شده است. این موضوع در زمان حکومت وحدت ملی کمی جدی‌تر به‌نظر می‌رسد و بند سلما را می‌توان نمونه آن دانست که حاصل تلاش‌های چهار دهه است. بند سلما سال گذشته به بهره‌برداری رسید و چند بند بزرگ دیگر نیز تحت کار است. بنابراین با توجه به‌افزایش جمعیت، سطح گسترده فقر و تغییرات اقلیم جهانی، تنها رسیدگی به‌آب‌های جاری کشور کفایت نمی‌کند.
افغانستان تنها کشوری در منطقه است که منابع آب جاری کافی در اختیار دارد، ولی هنوز در سکتور‌های زراعت و انرژی به‌شدت با کسری مواجه است و حتا رسیدن به‌بلانس مصرف نیز سال‌ها زمان و میلیاردها دالر نیاز دارد.
با این وصف مدیریت آب‌های جاری کشور از اولویت‌های اساسی حکومت و مردم افغانستان است و در این راه نباید از هیچ تلاشی دریغ کرد؛ زیرا کلان‌شهرهای ما (Major cities) بیش از همه در معرض خطرهای زیست‌محیطی از کمبود آب و تخریب منابع آبی مواجه است.
نبود پالیسی مسکن، شهرگرایی در چهار دهه اخیر، افزایش چند برابر جمعیت و در نهایت جنگ‌ها و ناامنی‌ها سبب تخریب جدی منابع آبی در کلان‌شهرهای افغانستان به‌خصوص شهر کابل شده است.
براساس آمارهای غیر رسمی نهادهای مسوول در هفده سال اخیر، شهر کابل به‌لحاظ تراکم جمعیت، گسترش چندبرابر رشد ساحات رهایشی و 70درصد انکشاف غیر پلانی داشته است. شواهد نشان می‌دهد با‌آنکه انکشاف غیر پلانی در شهرهای بزرگ، معضل‌های بس بزرگ را به‌دنبال دارد اما این روند همچنان در ادامه دارد.
در کنار نبود سایر خدمات، یکی از چالش‌های جدی در مناطق دارای انکشاف غیر پلانی، مشکل آب‌رسانی است. باشندگان چنین مناطقی مجبورند از هر طریقی نیازهای اساسی‌شان را مرفوع کنند. استفاده سرخود از آب‌های زیر زمینی موجب می‌شود که منابع آبی به‌شدت آسیب ببیند که این وضعیت در نهایت تخریب محیط زیست، کمبود یا از میان رفتن منابع آبی را در پی دارد. چنان‌که هم‌اکنون بخش‌های وسیعی از شهر کابل دچار همین مشکل است.
ده‌ها شرکت آب‌رسانی خصوصی ایجاد شده‌اند و آب آشامیدنی توزیع می‌کنند، اما به‌دلیل عدم آگاهی از اهمیت حیاتی آب، صرفه‌جویی در آب اصلن میان مردم وجود ندارد.
هرچند فعالیت چنین شرکت‌هایی نیاز جدی است و باید به‌هر طریقی مردم دسترسی به‌آب آشامیدنی داشته باشند اما نباید نادیده گرفت که این شرکت‌ها آینده یک شهر را به‌فروش می‌رسانند.
فعالیت این شرکت‌ها موجب شده که مردم به‌نحوی از اَنحا در آب آشامیدنی دسترسی داشته باشند و از این جهت حکومت هیچ فشاری را احساس نکند که این بی‌خبری حکومت در واقع تماشای مرگ تدریجی یک شهر با سکوت محض است.
موقعیت جغرافیایی کابل طوری‌ست که آب سطح به‌شدت در این منطقه محدود است و ذخیره‌های آب سطح نیز به‌طور کامل تمام شده است. خشک‌شدن ده‌ها تالاب و تبدیل‌شدن آن‌ها به‌محلات مسکونی، بیانگر این واقعیت است. آب‌های زیرزمینی که در سفره‌های آبی کابل وجود دارد نیز به‌گفته کارشناسان محدود و اکنون در حال کاهشند.
به‌قول کارشناسان، منابع آبی که میلیون‌ها سال به‌جود آمده‌اند، ممکن در آینده نه‌چندان دور تمام شوند. آن‌گاه است که برای کابلیان جز مهاجرت زیست‌محیطی چاره دیگری باقی نمی‌ماند. این‌که بلایای چون ریزگردها، لغزش‌های وسیعی زمینی و به‌طبع آن انواع بیماری‌های واگیر به‌سراغ باشنده‌های کابل آمدنی است، بماند سرجایش اما روزی مردم به‌دلیل کمبود آب آشامیدنی مجبور به‌ترک کابل خواهند شد.
منطقه غرب کابل، یا حوزه آبی دشت برچی به‌شدت با خطر نابودی و خطرهای زیست‌محیطی مواجه است. هم‌اکنون ده‌ها شرکت خصوصی با حفر چاه‌های عمیق، آب این منطقه را به‌قسمت‌های دیگر کابل پمپاژ می‌کنند و می‌فروشند، نهادهای مسوول حکومتی یا آگاهی ندارند و یا از روی عمد نسبت به‌این کار سکوت کرده‌اند. مردم نیز درد ناآگاهی دارند که اجازه می‌دهند شرکت‌های سود‌خوار، منابع آبی‌شان را به‌طور سرسام‌آوری به‌فروش برسانند.
ما اگر در سایر نقاط کابل که تا حدی به‌شکل پلانی انکشاف یافته است، دچار نابودی منابع آبی باشیم، امکان جبران خسارت آب آشامیدنی وجود دارد ولی اگر حوزه دشت برچی با خشک‌شدن منابع آبی زیرزمینی مواجه شود که به‌زودی مواجه می‌شود، هیچ راه جبران نبود آب آشامیدنی وجود ندارد.
وقتی آب این منطقه خشک شود، آب‌رسانی چه‌خواهد کرد، در حالی‌که تامین آب جمعیت انبوه چون دشت برچی به‌پایپ‌های بزرگی دست‌کم به‌اندازه یک جاده کم عرض، جا یا زمین نیاز دارد. بنابراین تمام حوزه‌های آبی شهر کابل و حوزه غرب شهر کابل (دشت برچی) به‌شدت با خطرهای جدی زیست‌محیطی و خشک‌شدن منابع آبی مواجه است.
اگر حکومت و مردم دست این شرکت‌های آب‌رسانی خصوصی را نگیرند و اجازه دهند که آب این مردم هم به‌سایر نقاط شهر کابل توزیع شود، دشت برچی برای 20سال آینده حیثیت زمین خالی و بدون زرع را نیز نخواهد داشت؛ یعنی علاوه براین‌که منطقه از آب تهی می‌شود، توان بازیابی آب آن نیز تا صد سال دیگر ممکن نمی‌شود. از این رو برچی به جنگلی از سازه‌های سمنتی و سنگی تبدیل می‌شود که زمین آن نیز هیچ ارزشی برای زیست و زندگی نمی‌تواند داشته باشد.
