منابع موثق حکومتی می‌گویند که جنرال دوستم معاون اول مخلوع رییس‌جمهور پس از حدود دو سال تبعید در ترکیه فردا یک‌شنبه به کابل برمی‌گردد.
پیش‌تر از این منابع حکومتی به روزنامه راه مدنیت گفته بودند که در پی دیدار مفصل سرور دانش با جنرال دوستم در استانبول، توافق به برگشت جنرال دوستم با رییس‌جمهور تقریبن نهایی شده، جنرال دوستم اما تنها آمدن به کابل را کافی ندانسته و خواهان صلاحیت‌های معاونیت اول شده است.
این منبع افزود که اما دیدگاه سفارت امریکا هنوز در مورد اعاده صلاحیت‌های قانونی معاون رییس‌جمهور مشخص نیست؛ با این هم آمدن جنرال دوستم در روزهای نزدیک به کابل نهایی شده است.
جنرال دوستم؛ معاون اول ریاست جمهوری کشور پس از آن به یک تبعید مصلحتی به ترکیه فرستاده شد که انجنیر احمد ایشچی یکی از قمندانان سرشناس حزب جنبش ملی متعلق به جنرال دوستم، از ضرب و شتم و بدرفتاری‌های جنسی از سوی معاون اول شکایت کرده بود.
در آن زمان، اتحادیۀ اروپا، ایالات متحده امریکا، بریتانیا، استرالیا و کانادا از دولت افغانستان خواسته بودند که در برابر ظلم معاون اول به حق احمد ایشچی عدالت تامین گردد.
جلای وطن دوستم در واقع تکانه بزرگ سیاسی را سبب شد. اکثریت قریب به اتفاق اوزبیک‌ها و ترکمن‌ها، این حرکت را یک توطیه علیه خود خوانده و از حکومت بارها خواسته‌اند که دوستم به سمت‌اش در کابل برگردد.
اما حکومت زیر فشارهای بین‌المللی و پافشاری‌های ایشچی نتوانست دوستم را برگرداند. این شعله زیر خاکستر دوباره زمانی زبانه کشید که سه هفته پیش نظام‌الدین قیصاری یک قمندان محلی وابسته به جنرال دوستم از سوی نیروهای ارتش بازداشت و به کابل انتقال داده شد.
این امر سبب یک واکنش وسیع و تند در میان هواداران دوستم شده و اکنون حدود 20 روز است که در چندین ولایت شمالی کشور اوضاع اجتماعی خوب به نظر نمی‌رسد و در ولایت فاریاب تظاهرات گسترده همچنان ادامه دارند.
مظاهره‌کنندگان که خواهان آزادی قیصاری و برگشت دوستم به معاونت اول ریاست جمهوری هستند، شاه‌راه‌ها، بنادر و چندین دفتر محلی کمیسیون انتخابات را بسته‌اند.
چیزی در حدود دو سال، التهاب اوضاع اجتماعی در شمال کشور و اکنون عود و متورم شدن این مشکل بر بحران‌های امنیتی، سیاسی و اجتماعی افزوده است. جالب این است که در این میان کسانی پیدا شده‌اند تا بی‌توجه به گستردگی و عمق مشکلات ملی ناشی از آن، از این دود بلند شده، به نفع خودشان بهره‌داری کنند.
دست کم در چهاردهه اخیر در کشور ما سیاست به همین گونه راه رفته است. برای هر رویدادی توجیه و تلقی‌هایی تعریف شده و در مسیر اهداف فردی و گروهی از آن سود جسته شده است. سیاستمداران بی‌برنامه و روزمره، دنبال هر جرقه‌یی هستند تا از آن به نفع خود سود ببرند، اینکه چه پیامدی ملی‌یی در پی دارد هیچ کسی توجه ندارد.
اما در این میان تلاش‌های سرور دانش؛ معاون دوم ریاست جمهوری که بدون هیچ ادعا، در انسجام سیاست ملی، کنترول اوضاع نابه‌سامان اجتماعی و سنگ‌پایه‌های افغانستان قانونمند، مرفه و مردم‌سالار، انجام شده، در خور وصف است.
التهاب بحران اجتماعی سیاسی شمال کشور، بدون تردید چالش‌ها را سنگین‌تر کرده است، به‌خصوص که کشور ما در آستانه یک انتخابات پارلمانی قرار دارد. این زخم عمیق به دست ملی‌ترین شخص این جامعه باید بخیه بخورد، در غیر آن صورت چیزی به از کنترول بیرون شدن بحران نمانده است.
با این وصف، تلاش آقای دانش برای فروکش کردن یک بحران اجتماعی سیاسی قابل وصف است. سرور دانش با همه اصطکاک‌های داخلی و خارجی که وجود دارند، تمام تلاشش را به کار بسته است تا از یک طرف با برگشت جنرال دوستم این شکاف عمیق اجتماعی پر گردد و از سویی هم یک اجماع سیاسی مبتنی بر منافع و مصالح ملی برای رفع پارادوکس ایجادشده فراهم آید. حالا در نتیجه تلاش‌های وی و همراهانش، دوستم به کابل برمی‌گردد.
اوزبیک‌ها با آمدن دوستم احساس آرامش خواهند کرد و سر ستیزه با دولت مرکزی را دست کم کاهش خواهند داد. عزت و وقار دوستم نیز در بودنش در خاکش است و از جانب دیگر با آمدن او یک بحران فراگیر در آستانه ظهور خنثا خواهد شد.
به طور قطع رییس‌جمهور غنی نیز این وضعیت را درک کرده است که اوزبیک‌ها پس از رفتن دوستم به شدت سرخورده شده و بازداشت قیصاری را به عنوان تحقیر قومی‌شان حساب می‌کنند. با این وجود هیچ اعتمادی میان اوزبیک‌ها و دولت مرکزی باقی نمانده است و این مساله، حداقل برای برگزاری انتخابات سه ماه بعد خطرناک می‌نماید. تنها در چنین شرایطی برگشت دوستم نوش‌دارو خواهد بود.
سرمقاله
