در میان کمیسیون‌های فراوانی که تا حالا ثبت دفتر خاطرات جمعی مردم افغانستان گردیده است، شاید هیچ نامی به اندازه نام کمیسیون انتخابات حساسیت‌برانگیز “دور از شان کمیسیون انتخابات” تداعی‌کننده فساد و بی‌کفایتی نباشد.
هرچند تا حالا شواهد معتبر ثارنوال‌پسند و محکمه‌قبول، در زمینه فساد از کمیسیون انتخابات در اختیار افکار عامه قرار داده نشده است، اما نشانه‌های روشن و درشتی تا حالا در این کمیسیون به مشاهده رسیده که از موجودیت فساد و بی‌کفایتی مسوولان آن، حکایت‌های روان‌سوز و رسواکننده دارد. جای دور نرویم، همین برگزاری انتخابات پارلمانی اگر یک فاجعه نبود، بدون شک یک آبروریزی مطلق بود که لکه ننگ آن تا انقضای تاریخ دموکراسی، بر دامن مسوولان این کمیسیون خواهد ماند و پس از رحلت آن‌ها با نام و نشان فرزندان آن‌ها نیز گره خواهد خورد. این انتخابات چنان افتضاح‌آور بود که اعلان نتایج آن به یک معما تبدیل شد و هنوز که هنوز است گره کور از گلوی این معما باز نشده است.
از کجا معلوم است که تحت تاثیرات دسایس و توطیه‌های دشمنان مردم افغانستان، کمیسیون انتخابات به‌صورت عمد و سنجیده‌شده روز برگزاری انتخابات سهل‌انگاری کرده باشد تا از یک طرف اعتبار کمیسیون را به صفر تقرب بخشیده و از طرف دیگر، دل و دماغ مردم را از اشتراک در انتخابات تلخ نماید تا دیگر شوق اعمال رای را از دل و دماغ‌شان بیرون اندازند. این موضوع می‌تواند یک فرضیه باشد اما فرضیه‌های دیگری نیز مطرح می‌گردد که هرکدام به نوبه خود از پشتوانه جدلی و استدلالی برخوردار است. مثلا موجودیت فساد مالی در سطوح مختلف مدیریت این کمیسیون نیز یک فرضیه قوی می‌باشد که نشانه‌هایی از آن در اشکال و ابعاد مختلف دیده شده است. به‌طور مثال، توقیف بعضی از کارمندان دفتر مرکزی کمیسیون و همین نشر کلیپ‌های تصویری از بعضی مسوولان ولایتی این کمیسیون که می‌تواند سلامت انتخابات را مورد سوال قرار دهد، نمونه‌های قوت این فرضیه می‌باشد که تا هنوز در رد این فرضیه هیچ گونه اقدامات وجدان‌پسند، از طرف کمیسیون به انجام نرسیده است.
فرضیه دیگر کم‌ظرفیتی و فقدان سواد مدیریتی در این کمیسیون می‌باشد که این فرضیه را می‌توان یکی از قوی‌ترین فرضیه‌های مطرح در مورد این اداره پنداشت. از ریس محترم این کمیسیون گرفته تا کمیشنران و سخن‌گویان این اداره، از فقر شدید دانش مدیریتی، فقر سواد اداری و فقر ظرفیت استدلال رنج می‌برند که این اداره مهم و سرنوشت‌ساز را به تماشاخانه ورزشی باولینگ تبدیل کرده است.
بعضی از کمیشنران و سخن‌گویان این کمیسیون آن‌قدر کم‌سواد و ضعیف‌اند که در هنگام تشریح و تبیین موضع این اداره، انگار بر روی اعصاب مردم راه می‌روند و در واقع عمق کم‌سوادی‌شان را در معرض تماشای مردم می‌گذارند. به‌طور نمونه در شب دومین روز برگزاری انتخابات پارلمانی، خبرنگاری از یکی از کمیشنران این کمیسیون پرسید که چرا در روند برگزاری انتخابات مشکلات به وجود آمد؟ وی در جواب گفت که ما پیش‌بین نبودیم این حجم از مردم پای صندوق‌های رای می‌روند! کسی اما نبود که از آن بپرسد که شما نظر به ادعای خودتان، آمار و ارقام تمام واجدان شرایط رای‌دهی را از تمام سایت‌های رای‌دهی در مرکز و ولایات در دیتابس کمیسیون داشتید و بنابراین بر آمار و ارقام رای‌دهندگان وقوف کامل داشتید. این اظهارات فقدان آگاهی از میزان اشتراک مردم، اهانت صریح به شعور و کرامت مردمی می‌باشد که ساعت‌ها در پای صندوق‌های رای انتظار کشیدند و سرانجام موفق به اعمال رای‌شان نگردیدند.
لذا با توجه به آن‌چه گفته شد، کمیسیون محترم انتخابات اشد ضرورت به یک بازنگری عمیق و دقیق ساختاری در زمینه منابع بشری دارد که تا این اداره را از مضان اتهام به فساد و بیکارگی نجات بخشیده و به یک اداره با صلاحیت و با ظرفیت مدیریتی و مسوولیت‌پذیر تبدیل کند. هرگاه این کمیسیون دچار دگرگونی و تحول ساختاری و محتوایی نگردد، تردیدی نداشته باشیم که هیچ انتخاباتی در عمر این کمیسیون به سلامت و فارغ از فساد برگزار نخواهد گردید. بنابراین برای برگزاری انتخابات فارغ از فساد، شفاف و قانونی، دولت مکلف است که در جهت اصلاح این کمیسیون اقدامات جدی به خرچ دهد.
روزنامه راه مدنیت/ سرمقاله
