شاید خیلی از دوستان و آشنایان ما که وسع مالی‌شان نمی‌رسد تجربه استفاده از بس‌های داخل شهری را داشته باشند. البته در دیگر کشورها پولدار و فقیر ندارد. استفاده از بس‌های داخل شهری یک سهولت برای شهروندان است و همه می‌توانند به راحتی و با آرامش کامل داخل بس‌های تمیز و آرام بنشینند، کتاب بخوانند یا با دوستانشان مشغول گفتگو شوند. این‌گونه بس‌ها هم برای کم کردن ازدیاد ترافیک خوب است و هم برای کم کردن آلودگی هوا. قابل ذکر است که در کشورهای دیگر بس‌ها کلینر هم ندارد!
در افغانستان بس تمیز که نداریم هیچ، کلینرهای طلبکار زیاد داریم، کم مانده بیایند و از دستان عابرین پیاده بگیرند و به زور سوار بس کنند. من هم چند باری با این بس‌ها مسیر کوتاهی را طی کردم، خدا را شکر می‌کنم که کوتاه بود.
اول اینکه اکثر بس‌ها کهنه و فرسوده هستند، به هیچ سیستم تهویه‌یی مجهز نیستند، چند نفر که داخل بس باشند و حمام هم نرفته باشند، بوی جوراب‌هایشان را که اصلا نگو، تصور کنید داخل بس چه بوی ناخوشایندی پخش می‌شود خصوصا در تابستان.
دوم اینکه در هر بس تعداد مشخصی را سوار نمی‌کنند و انسان‌ها را مانند بوجی کچالو یکی بالای دیگری سوار می‌کنند.
گویا موقع کمایی پیسه یادشان می‌رود که اینجا یک کشور اسلامی است، مرد و زن نباید نزدیک هم باشند، محرم و نامحرم یادشان می‌روند، تنها هدفشان این است که پنج روپه بیشتر جمع کنند. بماند که خیلی از مردها به قصد اینکه خود را به زنان بمالند نزدیک‌تر می‌شوند، برای این دسته از مردها خیلی خوب است که جمعیت داخل بس بیشتر باشد چون راحت‌تر به هدف کثیف‌شان می‌رسند و تا می‌توانند لذت‌های لحظه‌یی خود را می‌برند، بهانه‌یی دارند که ملی‌بس بریک گرفت و جای نشستن هم ندارند و مثل توپ خود را این طرف و آن طرف می‌زنند.
سوم بعضی از کلینرها آن‌قدر بی‌ادب هستند که انگار ارث پدرشان را خورده‌ایم، یا طلبکارشان هستیم، رویۀ درستی ندارند، طوری مردم را داخل بس حول می‌دهند، مستقیم به شعور مسافران توهین می‌کنند.
یک روز در مسیر برچی ملی‌بسی را دیدم که به اندازه‌یی نفر پر کرده بود که خود کلینر به پنجره بس چسبیده بود که نیفتد، مردم را هم طوری داخل بس به صورت فشرده جمع کرده بود که سر آنان از نبود جا از پنجره‌های ملی‌بس بیرون زده بود و نمی‌توانستند خود را تکان دهند. هر آن امکان داشت بس از شلوغی جمعیت داخلش بکفد.
شاروالی و وزارت ترانسپورت با همکاری هم باید بتوانند این‌گونه مشکلات را در سطح شهر کمتر کنند، یا برای دیدن یک‌بار خودشان از بس استفاده کنند و ببینند مردم ما در طول روز با چه صحنه‌هایی روبرو می‌شوند.
روایت شهر/ زهرا ناظمی
