انتخابات 6 میزان، نظر به آن‌چه کارشناسان و ناظران داخلی و خارجی اذعان می‌کنند، نسبت به انتخابات‌های 2009 و 2014 از اعتبار و شفافیت بیشتری برخوردار است.
ارقام تقلب و جعل، زیاد درشت نیست و کمیسیون مستقل انتخابات هم‌واره روی شفاف‌سازی و شمارش دقیق آرا و تفکیک رأی سره از ناسره تاکید می‌ورزد.
حکومت با همه اختلافات موجود که برخی سیاست‌گران در تبانی با دست‌های بیرونی خواهان ایجاد حکومت موقت بودند و اولویت را به صلح می‌دادند، انتخابات را با موفقیت برگزار کرد و مردم با وجود سطح بلند خطرات و ناامنی، پای صندوق‌های رأی رفتند و از حق سیاسی و مدنی خویش استفاده کردند.
این مهم با تلاش‌ورزی شبانه‌روزی نیرو‌های امنیتی کشور میسر گشت و 2.6 میلیون شهروند رأی خود را استعمال نمودند.
در کنار قوت‌های امنیتی که راه‌گستر برگزاری انتخابات ریاست جمهوری بود، بخشی از بودجۀ انتخابات از خزانۀ حکومت پرداخت شد و با هزینۀ بلند و زمان طولانی و نفس‌گیر انتخابات انجام یافت. ولی حالا نشانه‌های از بحران انتخاباتی مشاهده می‌شود که شهروندان را نگران ساخته است.
یکی از عامل‌های کم‌رنگ بودن اشتراک مردم در انتخابات امسال، بحران انتخاباتی سال 2014 بود که با پا درمیانی امریکا حل شد.
این مساله بلاخره باعث دلزده‌گی مردم شد و از اشتراک گستردۀ مجدد امتناع کردند، اما زایش بحران دیگر، می‌تواند تبعات و پیامدهای ویران‌گر و جبران ناپذیر سیاسی، اقتصادی و اجتماعی برای مردم و جامعه داشته باشد.
اگر کاندیدان، نتایج انتخابات را قبول نکنند، بن‌بست بزرگ‌تر و چالش‌های دیگر خلق می‌شوند و مهار آنان از توان حکومت افغانستان خارج خواهد بود.
نماینده ویژه دبیر کل سازمان ملل متحد برای افغانستان در بیست‌ونهم جوزای سال روان، در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد گفته بود: «افغانستان توانایی مقابله با بحران دوامدار و درازمدت بعد از انتخابات را ندارد که در نتیجۀ آن امکان دارد یک رییس‌جمهور با مشروعیت داخلی شکننده روی کار آید.»
به گفته نماینده ویژه دبیر کل سازمان ملل، عدم شفافیت در انتخابات هم‌چنان امکان دارد توانایی رییس‌جمهور جدید را برای گردهم‌آوری همه افغان‌ها در روند صلح معنادار و همه‌شمول آسیب برساند.
از آنجا که دو تیم پیش‌تاز هر کدام خود را پیروز میدان معرفی می‌کنند، به‌نظر می‌رسد بن‌بستی در پیش رو باشد. کسانی هم مثل رحمت‌الله نبیل می‌گویند که دور اول انتخابات برنده ندارد و باید به دور دوم برود.
این دست اظهارات، موجب سردرگمی و پریشانی اذهان عامه می‌شود. بیانیه‌های پیش از وقت، اخلاق دموکراسی را زیر سوال میبرد و به‌نحو‌ی این معنا را تداعی می‌کند که نتایج انتخابات را قبول نداریم و تحت هر شرایط باید در قدرت باشیم، چه حکومت ایتلافی باشد و چه موقت.
از جهت دیگر، رفت‌وآمد سفیران کشورهای همسایه و غیر همسایه، شک و تردیدهایی به‌وجود آورده است.
یوسف رشید، رییس اجرایی بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان یا «فیفا» می‌گوید: «رفت‌وآمد سفرای شماری از کشورها در کمیسیون مستقل انتخابات، نگران‌کننده، غیرمعمول و نادرست است. به گفته او، کمیسیون مستقل انتخابات، وزارت خارجه نیست که سفرای شماری از کشورها بدون توجه به عرف‌های دیپلماتیک، هر زمانی که دل‌شان خواست، از آن سر بزنند.»
اگر این نشست‌ها با رییس کمیسیون مستقل انتخابات با رویکرد بی‌طرفانه و اصلاح‌گرایانه باشد، ممکن است مشکل‌آفرین نباشد، اما اگر به نیت طرف‌داری از فرد و گروه خاصی باشد، باعث زیر سوال رفتن استقلالیت کمیسیون انتخابات خواهد شد. هر گونه دیدوبازدید کمیشنران با نمایند‌گان سیاسی کشورهای دیگر برای نفوذ احتمالی این کشورها در انتخابات زمینه خواهد داد و این می‌تواند به سلامت پروسه انتخابات آسیب جدی بزند.
مسالۀ مهم‌تر این است که، اگر نتایج انتخابات امسال مورد تایید طرف‌ها قرار نگیرد و رأی مردم به‌سان سال 2014 نتواند تعیین سرنوشت سیاسی نماید، افغانستان به کدام سمت خواهد رفت؟
نخست، برگزاری انتخابات مجدد امکان‌پذیر نیست، چون بودجۀ لازم وجود ندارد که تدارکات این پروسه را تأمین کند. حکومت هم از پس مصارف انتخابات مجدد برنمی‌آید و این یک امر بدیهی است.
دوم، مردم با وجود این همه حرف و حدیث، دخالت‌ها و تک‌روی‌ها، به چه امید و دل‌گرمی پای صندوق‌های رأی بروند؟ مجاب کردن شهروندان سهل نخواهد بود که این پروسه را برای بار دوم مورد حمایت قرار دهند. آن‌گاه حکومت موقت و گزینۀ دیگر، قدرت و پتانسیل حل معضلات کشور را نخواهد داشت. چون یک نظام سیاسی شکننده توان پاسخ‌دهی به بیکاری، فقر و ناامنی کشور را ندارد و مردم برای چندمین بار از نظام مردم‌سالار مایوس می‌شوند و جامعه وارد دور باطل و عاطل خواهد شد.
در این شرایط بحرانی، بایسته است که همه طرف‌های سیاسی و اجتماعی و گروه‌های مدنی، بر شفافیت انتخابات تاکید کنند و نگذارند کشور به‌سمت یک بحران سیاسی دیگر برود. در نهایت به‌تصمیم و نتایج انتخابات احترام گذاشته شود که گزینه‌یی بهتر از آن متصور نیست.
سرمقاله
با تشکر از شبکه خبری آریانا خبری. بدون شک اگر شفافیت در کار انتخابات صورت نه گیرد. حکومتی که از دل تقلب های انتخاباتی بیرون می آید مثل حکومت غنی حکومتی خواهد بود، ضعیف و بی پشتوانه مردمی . که قادر به حل مشکلات حاد کشوری نخواهد بود و درین صورت بدون شک کشور وارد بحران های جدی روبرو خواهد شد، چون از یک طرف بحران مشروعیت تشدید می شود و از طرف دیگر دموکراسی به طرف دیکتاتوری می رود و مردم در مقابل حکومت ایستادگی خواهد کرد، زیرا مردم دیگر تحمل این همه بی امنیتی، فقر، بدبختی و پریشانی را نه دارند. امید وارم ارگ سالاران دست از اعمال سلیقه در کار کمسیون های انتخاباتی بکشند و بگذارند دموکراسی در حال نزع در کشور ما حد اقل زنده بماند. و کمسیون های انتخاباتی هم نه لکه ننگ تاریخی را به دامان خود بچسپانند و نه مستقل بودن خود را زیر سوال ببرند. همین که تا به حال در چند دوره انتخابات های گذشته نامستقل عمل کرده است و مردم تاوان اشتباهات و خیانت های این کمسیون ها را می پردازند، کفایت می کند. با درود