زمانی که حمیرا قادری روسری کوچکش برای مکتب را اتو می‌کشید، پدرش آمد و گفت که وی دیگر به مکتب رفتن نیاز ندارد؛ چون طالبان زادگاهش را تصرف کردند.
قوانین سخت‌گیرانۀ طالبان برای پنج‌سال بعد به‌معنای این بود که حمیرا به ندرت می‌توانست خانه‌اش را «بدون محرم شرعی» ترک کند. بعد از سقوط طالبان در ۲۰۰۱، یک نسل «متفاوت» از زنان در افغانستان قد کشیده‌اند، اما این زنان که در آوردن تغییرات کلیدی در کشورشان نقش بازی کردهاند، مراکز آموزشی را اداره نموده‌اند یا به حیث خبرنگار یا سیاست‌مدار ایفای وظیفه کردهاند از زنده‌شدن خاطرات وحشیانه و زن‌گریزانۀ دوران حکومت طالبان هراس دارند.
حمیرا قادری، نویسنده و فعال مدنی که ۳۴ سال دارد و به تازگی به حیث سردبیر روزنامه «راه مدنیت» برگزیده شده می‌گوید: من آن سال‌های «تاریک» را فراموش نمی‌توانم. آغاز فصل دشوار تحصیلی در رشته ژورنالیزم، زمانی که شورشیان تا هنوز بر هرات کنترول داشتند، خطر شلاق‌خوردن در ملاء عام را برای حمیرا به‌دنبال داشت.
از آن جا که ایالات متحده برای ختم طولانی‌ترین جنگ این کشور، دنبال برنامه‌یی می‌گردد و افغانستان هم به یک معاهده صلح نزدیک شده، زنان افغان بین دو پی‌آمد احتمالی گیر کردهاند: امید‌شان برای به‌واقعیت پیوستن صلح و ترس از دست دادن حقوق و آزادی‌های‌شان به‌قیمت آمدن صلح.
آن‌ها از فرورفتن دوباره افغانستان به‌کام جنگ‌های ویرانگر داخلی که در دهۀ نود، کشور را ویران کرد، هراس زیادی دارند، اما اگر امنیت به معنای آمدن قوانین سخت‌گیرانۀ طالبان باشد، این یک صلح تلخ برای آن‌ها خواهد بود.
نگرانی‌یی که ما از این پروسه داریم این است که مردم بخشی از این پروسه نیستند؛ به‌خصوص زنان افغان که بیشترین قربانی را در دوران طالبان متحمل شده‌اند. زنان افغان نمی‌‍دانند که به زندگی آیندۀ آن‌ها و آزادی‌هایی که آن‌ها بعد از سقوط این رژیم به‌دست آورده‌اند، چه رخ خواهد داد.
زمانی که شورشیان کابل را در سال ۱۹۹۶ تصرف کردند، زنان را از رفتن به مکتب و انجام خیلی از وظایف دیگر ممنوع نمودند، زنان را به پوشیدن برقعی که تمام بدن‌شان را می‌پوشاند در هنگام ترک خانه مجبور ساختند و حتی از کفش و آرایش‌شان نیز نظارت می‌کردند.
عادله کبیری، استاد دانشگاه هرات می‌گوید: چهار سال از زندگی‌ام که آن زمان جوان‌تر بودم در دوران طالبان سپری شد. من می‌توانستم درس بخوانم و از زندگی‌ام لذت ببرم، اما طالبان اجازه ندادند که حتی از خانه‌ام بیرون شوم. من نمی‌خواهم آن سال‌ها دوباره تکرار شوند. قوانین سخت‌گیرانه و مجازات سنگین حتی برای کوچک‌ترین خطاها در نظر گرفته شده بود.
برای دو خویشاوند سوسن بهبودزاده که پوشیدن برقع را در زمان بیرون رفتن از خانه فراموش نموده بودند پی‌آمدهای ویرانگر داشت. طالبان آن‌ها را طوری شلاق زدند که یکی از آن‌ها بیست روز بعدتر فوت کرد و دیگری برای ۱۹سال بعدی با مشکلات روانی زندگی می‌کند. بهبودزاده یک مکتب مخفی برای دخترانی که حتی از آمدن به این جا ترس داشتند را اداره می‌کرد. او امیدوار است که قوانین این گروه تغییر کرده باشد.
او با اشاره نمودن به این که طالبان حاضر به گفتگوهای صلح شدند می‌گوید: من باور دارم طالبان امروز با طالبانی که ۲۰سال پیش در قدرت بودند تفاوت دارند. حالا آن‌ها به طور متفاوت فکر می‌کنند و بنابراین حاضر به گفتگو شده‌اند.
در مسکو، طالبان حاضر شدند به سوالات و نگرانی‌های زنان پاسخ بدهند و وعده دادند که دین اسلام حق تحصیل و کار را برای زنان تضمین می‌کند. آن‌ها اما با متهم کردن فعالان زن به نشر نمودن فساد و هرزه‌گری در جامعه تاختند. این پیام‌های گنگ، نگرانی‌ها و احتمال این که این شورشیان وعده‌های چرب بدهند تا راه را برای خروج نیروهای غربی باز کنند و وقتی تهدیدی از طرف ایالات متحده و «غرب» متوجه‌شان نباشد، دوباره به باورهای سخت‌گیرانه‌شان برگردند.
سودابه احراری ۲۹ساله که ویراستار شبکۀ خبری زنان افغانستان است، می‌گوید: گزارش‌های زیاد از لت‌وکوب زنان و محاکمه صحرایی آن‌ها در سال‌های پسین وجود دارد. بنابراین اگر طالبان را بخشی از حکومت این سرزمین فرض نماییم، فکر نمی‌کنم آن‌ها زنان را مساوی با مردان جامعه به‌شمار آورند. من واقعا از برگشتن قیود و محدودیت‌های دوران طالبان برای زنان نگرانم. تعداد خیلی کم از زنان وجود دارند که با گفتگوهای صلح مخالفت کنند. تعداد خیلی محدودی هم هستند که از نداشتن سهم برابر با مردان در گفتگوهای صلح نگران باشند.
بدون حضور در گفتگوها و عدم توانایی‌شان در شرکت کردن بر سر میز مذاکرات صلح و مطلع بودن از جزییات این صحبت‌ها، زنان از این هراس دارند که حقوق و آزادی‌هایی که آن‌ها به سختی به‌دست آورده‌اند توسط مردها زیرپا شوند. هیچ کس توقع ندارد تا در طرف طالبان از زنان نمایندگی شود و به‌همین خاطر فعالان زن تلاش‌های‌شان را بر فشاور آوردن بر جامعه بین‌المللی و نخبه‌گان افغان از بابت حفاظت حقوق‌شان متمرکز کردهاند.
بعد از نشست مسکو، شبکه زنان افغان خطاب به مردان از آن‌ها خواستند تا گفتگوها را برای شریک نمودن زنان افغان بر سر میز مذاکرات صلح آغاز نمایند. زنان افغان با هشتگ #زنان افغان به عقب برنمی‌گردند در شبکه‌های اجتماعی تصاویر و پیا‌م‌های‌شان را به اشتراک گذاشتند.
این روزها، سیاست‌مداران افغان و حامیان بین‌المللی‌شان درباره گفتگوهای صلح در کشور صحبت می‌کنند. گروه کمپاین‌گر زنان اما می‌گویند، ما زنان افغانستان درباره این پروسه خیلی نگرانیم و برای تمام چالش‌هایی که افغانستان با آن روبروست از قبیل مرگ و میر مادران، خشونت بی‌پایان و بی‌سوادی که زنان با آن مواجه‌اند، هنوز هم ارزش‌هایی وجود دارند که باید آن را پاس داشت و حفاظت نمود.
در یک دهۀ گذشته، بیش از میلیون‌ها دختر باسواد شدند، هزاران داکتر و استاد زن در سرتاسر کشور مشغول کار‌اند، زنان کار در تجارت را آغاز کردند و خانواده‌های‌شان را حمایت مالی می‌کنند و همچنان ۲۵درصد از سیاست‌مداران کشور را زنان تشکیل می‌دهد.
تعداد خیلی محدود از آن‌ها پروسه صلح را نمی‌پذیرند و اکثریت آن‌ها خواستار سهم داشتن در این پروسه‌اند.
لیلا عمر یک فعال اجتماعی می‌گوید: مانند خیلی از افغان‌ها من هم خوشبین هستم و پای خبرها می‌نشینم تا چیزی درمورد صلح بشنوم. حال وقت آن است تا کشورمان را دوباره بسازیم. او علاوه کرد، زنان زیر سایه جنگ نمی‌توانند نفس بکشند.
منبع: گاردین
ترجمه: حمیدالله رضایی
