طالبان و مطالبات عشق
صلح با گروه «طالبان» در این روزها باعث سروصداهای زیاد میان نسل جدید افغانستان بهویژه زنان و جوانان، مبتنی بر نادیده گرفتهشدن دستآوردهای هفدهسالهشان شده است، اما در میان همۀ نگرانیهای موجود، جوانان عاشق با هم یکجا میشوند و از روز جهانی «ولنتاین» یا عاشقان و از قدرت عشق، تجلیل میکنند.
صلح، طالبان و «ولنتاین» سه واژه متضاد هستند که به آسانی نمیتوان اینها را در کنار هم گذاشت.
به این خاطر، دیدگاههای زنان ستاره را به مناسبت روز ولنتاین و وضعیت جاری صلح و جنگ و نگرانیهایی که بعد از نشست وهمآور مسکو به وجود آمده گرفتهایم:
ویدا ساغری، فعال حقوق زن میگوید که تجلیل از روز عشاق برای زوجها افهام میکند که در کنار سایر کارهای روزمرگی عشق را در سفره خود فراموش نکنند.
به گفته ساغری:«افغانستان بستری است که تمام تضادها را در خود دارد و داشتن این همه تضادها زیباست، اما جنگ میآفریند. زمانی که ما طالبان را در یک گوشه داریم، صلح هم میخواهیم و تجلیل از ولنتاین هم، باید برای آن بجنگیم. ما در یک دست خود جوانان را داریم که عشق میورزند به همدیگر و از این روز تجلیل میکنند، اما در دست دیگر خود طالبان را داریم که عشقکش هستند که بارها ما شاهد بودیم عاشقان را دُره زدهاند، سنگسار کردهاند و یا هم با ضرب گلوله کشتهاند. پس باید برای ولنتاین بجنگیم.»
آرزو آسنات که شغل گزارشگری دارد میگوید: ما جوانان در پاسخ به سیاست طالبان، «ولنتاین» را میخواهیم خیلی بزرگتر از سالهای قبل تجلیل کنیم و به طالبان بفهمانیم که نسل امروزی، نسل جنگ و خشونت نیست؛ بل نسل متفاوت است که عشق و محبت گوشۀ عظیم زندگیشان است.
به گفته آرزو، نسل امروز با تجلیل ولنتاین میخواهند به حکومت افغانستان، سازمان ملل و طرفهای گفتگو بگویند که هیچکس، نمیتواند آزادیها و دستآوردهای نسل امروزی را در عدم حضور آنها نادیده بگیرند.
زهرا تارشی، معاون شبکه افغانستان دموکرات میگوید: هر فرهنگ که بتواند، دوست داشتن و عشق را ترویج دهد، باید در افغانستان رایج شود. «وقتی ما به صلح باورمند هستیم و میگوییم که صلح باید بیاید، فرق بین طالب و غیر طالب وجود ندارد و همه ما انسان هستیم. زمانی که انسان بودیم، نمیتوانیم عشق را نادیده بگیریم. پس به نظر من؛ هر طالب که صلح را ببینید یک انسان واقعی است و یک انسان واقعی عشق را میپذیرد.»
سمیرا رسا؛ گوینده تلویزیون آرزو میگوید: تجلیل از ولنتاین در چند سال اخیر در افغانستان نشاندهندۀ تغییر در فرهنگ افغانی است که با هیچ نوع هراس از آن تجلیل میکنند، اما اگر گفتگوهای صلح نتیجه مثبت داشته باشد و بهخاطر صلح آزادیهای جوانان و زنان قربانی شود، تجلیل از همچون ارزشهایی نیز از بین خواهد رفت.
سمیه رامش، شاعر و نویسنده مشهور که بارها از روز عاشقان تجلیل کرده، میگوید:«ولنتاین روزی است که ما به طالبان نشان بدهیم، افغانستان سرزمین عشق، عاطفه و مهربانی است و همین نسل را باید همه بپذیرند. نسل امروزی، نسل تغییر، پیشرفت، تحصیل و تجربه است و هیچ کسی نمیتواند آنها نادیده بگیرد.»
او میافزاید که طالبان باید تصویر امروزی نسل افغانستان را باور کنند و بعد وارد گفتگوهای صلح شوند؛ چون نسل امروز، به اندازهیی درک و توانایی دارند که میتوانند “ولنتاین” را به رسمیت بشناسند و در خیابانها عاشقان به همدیگر گل سرخ تحفه بدهند.
مریم یوسفی؛ خبرنگار صدای امریکا اما میگوید: دید طالبان در مورد نسل امروزی تغییر کرده است. «در اوایل طالبان اصلا حاضر نبودند که گفتگوهای صلح را آغاز کنند، اما حالا که گفتگوها آغاز شده، نشاندهندۀ این است که دید طالبان در مورد نسل امروزی تغییر کرده و باید آنها احترام گذاشتن به عشق و محبت را یاد بگیرند.»
عطیه مهربان؛ دانشجوی مقطع ماستری با اینکه طرفدار گفتگوهای صلح است، اما میگوید صلح در افغانستان به چه قیمت خواهد بود؟ نگرانی او در آمدن طالبان در این است که آیا دید آنها تغییر کرده است و یا با همان دیدی است که دو جوان عاشق را به جرم عاشق شدن به قتل میرساندند؛ «طالبان فکر نکنند که ما هیچ چیز را نمیدانیم و کورکورانه میگذریم از همه موضوعات، نسل امروز از موضوعات دینی گرفته تا موضوعات سیاسی و اجتماعی را بلد هستند و میدانند. وقتی دو نفر عاشق همدیگر هستند، به چی جرم آنها را سنگسار میکنند؟»
زهرا ناظمی، دیدگاه دیگری دارد. او میگوید:«به نظر من ولنتاین هیچ ربطی با ورود طالبان ندارد. جوانان خواستار صلح هستند؛ چون بیشترین قربانی از خود همین جوانان است. مهمتر از همه اینکه طالب آن طالب قبل نیست. طالب مثل حکمتیار است که ما به آنها قدرت میدهیم و یا قدرتشان را میگیریم. طالبان مجبورند صلح را قبول کنند و با جریان زندگی مردم ادغام شوند و همه چیز امروز را تمام و کمال بپذیرند.»
صحرا کریمی، فلمساز میگوید که اگر ما بخواهیم این سه واژه متضاد را با هم یکجا کنیم، باید ذهن آرمانگرا داشته باشیم: «ولنتاین یک فرهنگ غربی است که جوانان ما برای پاسداری به عشق وارد فرهنگ افغانی کردهاند و طالبان با همان فکر اسلامگرایی که خودشان برای خود ترسیم کردهاند، مخالف تجلیل از چنین روز هستند.»
شگوفه صدیقی، خبرنگار تلویزیون زن میگوید: طالبان در دورۀ سیاه خود نشان دادند که زنستیز و تاریکبین هستند و در موجودیت آنها تجلیل از روز عاشقان خیلی دشوار است، اما باز هم نسل امروز از این روز تجلیل میکنند.«حال زمان طالب نیست که ما هر چی آنها بگویند بپذیریم، حالا ما توانایی داریم که خواستههای خود را بالای دیگران بقبولانیم.»
حمیده میرزاد؛ شاعر میگوید:«جنگ و یا صلح، طالب و یا فاشیزم! هیچ کدام نمیتوانند اتفاقی به نام عشق را متوقف کنند. در هیاهوی ترس از بازگشت طالبان و تکرار تحجر غیر انسانی، ولنتاین در افغانستان جشن گرفته میشود. خون و عشق به هم لبخند میزنند تا قهقهۀ ارتجاع را خاموش سازند. رفته رفته بیداری در افغانستان همهگیر شده و تفکر جانشین تحجر و تعصب خواهد شد. من به فردایی امید دارم که عشق و تفکر نفس کشیدن را برای تحجر و تعصب مشکل سازد.»
مهتاب ساحل، شاعر و نویسنده همچنان میگوید:«صلح با طالبان با سراسیمگی و دستپاچگی که فعلا رخ داده و ما شاهدش هستیم یک امر ناممکن است. اما تجلیل بیسابقه از روز ولنتاین واکنشی است که از سوی جوانان و روشنفکران افغانستان به هدف نه گفتن به نیرنگ چهرههای ظاهرا صلحآور افغانستان راهاندازی میگردد، نسل جوان افغانستان با راهاندازی این تجلیل میخواهند از موضع مشخصشان، از آزادیهای مدنی خود دفاع نموده با اجرای شعر و موسیقی بگویند که اگر صلحی با گروه طالبان صورت میگیرد باید با حفظ تمام آزادیها، ارزشها و باورهای این نسل صورت گیرد.»
از دید ساحل، هیچ چیز بهتر از عشق، محبت، مهربانی و دوستی نیست و ولنتاین بهترین بهانه برای پاسداری و یادبود از زندگی نیکیهای دو فرد و باهمیشان است و هیچ فرد نمیتواند مانع از تجلیل چنین روز شود.
ولنتاین امسال در میان شدت مذاکرات صلح با طالبان در حالی از سوی بخش جوان و تاثیرگذار جامعه جشن گرفته میشود که سال قبل وقتی کتاب شعر طالبان منتشر شد و همه شعرها پر از حس عشق و اروتیزم بودند معلوم شد که قدرت عشق از قدرت تروریزم بیشتر است. معلوم شد این روزنهیی است که میتوان با آن وارد روح حتی طالبان شد. و حالا جوانان امیدوارند این روزنه کتمانشده را تسخیر کنند و به یاد دو طرف و شاید چند طرف جدی و خشک جنگ و صلح بیندازند.
تهیهکننده: تمنا بهار