بسم‌الله نادری
تدامیچی یاماموتو؛ نماینده خاص سرمنشی ملل متحد برای افغانستان، امروز در نشستی به مناسبت روز جهانی حقوق بشر گفت: در پروسۀ صلح، دست‌آوردهای حقوق بشری، حقوق زنان و قربانیان جنگ باید حفظ گردد
کمیسیون حقوق بشر روز گذشته از دهم دسامبر، روز جهانی حقوق بشر گرامیداشت کرد. در این مراسم محمدسرور دانش، معاون رییس‌جمهور، شهرزاد اکبر، رییس کمیسیون حقوق بشر و شماری از مقامات سفارتخانه‌های کشورهای خارجی که در بخش حقوق بشر، افغانستان را حمایت می‌کنند حضور داشتند.
در این مراسم، سخنرانان درباره دست‌آوردها و چالش‌های این نهاد تازه‌تأسیس در کشور صبحت کردند.
معاون رییس‌جمهور گفت: افغانستان با آنکه در این بخش دست‌آوردهای خوبی دارد؛ اما باید بیش از این کار شود تا دست‌آوردهای این نهاد برای شهروندان کشور ملموس‌تر شود.
شهرزاد اکبر، رییس کمیسیون حقوق بشر افغانستان نیز درباره دست‌آوردها و مشکلات موجود بر سر راه برنامه‌های این نهاد صحبت کرد. او کارکرد این نهاد در هجده سال گذشته را خوب عنوان کرد و گفت: افغانستان باید در بخش حقوق بشر بیشتر کار کند و این نهاد راه طولانی در پیش دارد.
در همین حال یوناما (هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان) نیز هم‌زمان با فرارسیدن دهم دسامبر، روز جهانی حقوق بشر، اعلام کرد که هرچند طی سال‌های اخیر حمایت‌های لازم از کودکان در این کشور صورت گرفته است؛ اما با‌آن‌هم کودکان توسط طرف‌های درگیر در معرض استخدام برای پیش‌برد جنگ و سوءاستفاده جنسی هستند.
کودکان جنگ
سه نسل کودکان افغانستان در چهل سال جنگ و مهاجرت بزرگ شده‌اند؛ از سوی دیگر از بخش زیادی از آنان سوءاستفاده جنسی صورت گرفته است.
کودکان بی‌دفاع‌ترین قربانیان جنگ هستند. کودکان جنگ، این فرشته‌های کوچک بدون دخالت در سیاست و انتخابات، حتی شعار و یا شناختن دین خود، قربانی سیاست و انتخابات بزرگ‌ترهایی می‌شوند که در کاخ‌های امن خود نشسته و فرامین جنگ را صادر می‌کنند. عده‌یی هم با دریافت این فرامین، خود را در آتش این رویداد جهنمی انداخته و مبدل به تازیانه دوزخ، بر روی زمین می‌شوند.
هیئت معاونت ملل متحد در افغانستان (یوناما) با گرامیداشت «روز بین‌المللی حقوق بشر» برای برجسته کردن نقش مهم جوانان به‌عنوان نمایندگان تغییر، رساتر کردن صدای آنان و شریک ساختن شمار بیشتر مخاطبان در ترویج و حفاظت از حقوق بشر به کمپاین جهانی «جوانان برای حقوق بشر به پا خیزید» پیوسته است.
در خبرنامه این نهاد آمده است: کمپاین ملل متحد برای تشویق و ترغیب جوانان و نمایش ایستادگی آنان در سراسر جهان برای حقوق بشر به شمول مخالفت با قوم‌پرستی، سخنان نفرت‌آمیز، بی‌عدالتی، تبعیض، جنگ و همچنین محیط آلوده، طراحی شده است.
تدامیچی یاماموتو، نماینده خاص سرمنشی ملل متحد برای افغانستان و رییس یوناما، گفت: جوانان همیشه محرک تغییرات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بوده‌اند و در افغانستان نیز نسل جوان برای ساختن آینده کشور ضروری هستند. وی افزود: اما برای دستیابی به پتانسیل کامل آن‌ها، حفاظت از حقوق‌شان ضروری است.
وی ضمن اشاره به دست‌آوردهای کمیسیون مستقل حقوق بشر و دولت افغانستان در راستای احترام و ارج‌گزاری به ارزش‌های حقوق بشری گفت که در پروسه صلح دست‌آوردهای حقوق بشری، حقوق زنان و قربانیان جنگ باید حفظ گردد.
جمعیت جوان
افغانستان جمعیت بسیار جوان دارد که تقریباً دوسوم این جمعیت زیر سن ۲۵ سال تخمین زده شده است. ملل متحد در سال ۲۰۱۹ از سی‌سالگی کنوانسیون حقوق کودکان ملل متحد گرامیداشت کرد؛ سندی که افغانستان آن را در سال ۱۹۹۴ پذیرفته است. با وجود این‌که پیشرفت‌های قابل‌ملاحظه‌یی در بخش دسترسی به خدمات صحی و تعلیم و تربیه برای دختران و پسران صورت گرفته است؛ یوناما می‌گوید: می‌توان به تصویب قانون کودکان در مارچ ۲۰۱۹ اشاره کرد، میلیون‌ها کودک در افغانستان از حقوق اساسی‌شان به شمول حق زندگی، حق صحت، حق آموزش، حق تفریح، حق اشتراک و انکشاف برای دستیابی به پتانسیل کامل‌شان، محروم شده‌اند.
کودکان از تاثیرات منفی حمله بر مکاتب و شفاخانه‌ها، انفجار ماین‌های منفجرناشده جنگ متأثر می‌شوند و در معرض استخدام و سوءاستفاده طرف‌های درگیر در جنگ و خشونت جنسی هستند.
افغانستان یکی از کشورها با بیشترین جمعیت جوان است. گفته می‌شود بیش از پنجاه درصد جمعیت افغانستان جوانان هستند و بخش بزرگی از آنان به علت درگیری مسلحانه و نبود فرصت‌های تحصیلی از آموزش و پرورش محروم مانده‌اند.
این سازمان از نهادهای مسوول خواسته است تا برای جوانان کشور زمینه‌های آموزشی را در بخش‌های مختلف در ولایت‌ها و ولسوالی‌های کشور فراهم آورد و این سازمان نیز در کنار حکومت از این برنامه حمایت خواهد کرد.
سوءاستفاده جنسی
سوءاستفاده جنسی و بچه‌بازی یکی از مشکلات جدی دیگری است که شهروندان افغانستان با آن روبرو هستند. گفته می‌شود این پدید با گذشت هر روز در مناطق مختلف کشور رو به افزایش است. ملل متحد برای حمایت از تطبیق مکلفیت‌های بین‌المللی حقوق بشری افغانستان، چهارچوب قانون اساسی و همچنین قوانین مرتبط ملی همانند قانون جزای جدید که اعمال ناپسند چون بچه‌بازی را جرم می‌داند. رییس این سازمان در افغانستان گفته است که آنان به کار خود با نهادهای افغانستان به شمول کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان ادامه می‌دهند.
فیونا فریزر، رییس بخش حقوق بشر یوناما و نماینده کمیشنری عالی حقوق بشر ملل متحد نیز گفت: گوش دادن به قربانیان خشونت‌های حقوق بشری باید در صدر اولویت‌ها برای نهادهای افغانستان باشد و به‌خصوص زمانی که قربانیان کودکان هستند؛ زیرا عدم وجود پاسخگویی، زمینه را برای معافیت از مجازات و سوءاستفاده ناقضان حقوق بشر فراهم می‌کند.
وی افزود: حفاظت از کودکان، زنان و دیگر گروه‌های آسیب‌پذیر باید در مرکز هر استراتژی ملی حفاظت از حقوق بشر باشد.
یوناما بر اساس مأموریت شورای امنیت ملل متحد، به کار خود در مسائل مرتبط به حفاظت از غیرنظامیان، نظارت و گزارش‌دهی درباره شش خشونت جدی علیه کودکان، ترویج حقوق بشر و نظارت از توقیفگاه‌ها به شمول اماکنی که کودکان به علت ادعای دخیل بودن در گروه‌های مسلح در آنجا نگهداری می‌شوند، ادامه می‌دهد.
یوناما دریافته است که این‌گونه کودکان در مقایسه با بزرگ‌سالان بیشتر در خطر شکنجه و بدرفتاری هستند و خواهان تداوی این کودکان پیش از فرستادن به مراکز توان‌بخشی و ادغام مجدد است.
فریزر گفته است که روز جهانی حقوق بشر، فرصتی است برای سپاسگزاری از افراد، نهادهای جامعه مدنی و گروه‌هایی که فعالانه در ترویج حقوق بشر برای تمام مردم کار کرده‌اند و اغلب جان خود را به خطر انداخته‌اند. مدافعان حقوق بشر نقش مهمی در جوامع دموکراتیک ایفا می‌کنند.
هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان گفته است کشورها موظف هستند در کنار استقلال فزیکی و روحی از کرامت، آزادی و امنیت آن‌ها نیز حفاظت کنند. افغانستان نیز از جمله کشورهایی است که باید به صورت جدی به این امر توجه کند تا به اهداف به اهداف تعیین‌شده دست یابیم.
کنوانسیون حقوق کودک در سال ۱۹۸۹ به تصویب رسید و دو پروتکل الحاقی این کنوانسیون در سال‌های بعد، ناظر بر ممنوعیت خریدوفروش کودکان و تعیین ۱۸ سالگی به‌عنوان سن قانونی ورود کودکان به جنگ و نزاع‌های سیاسی تصویب شد.
