احسان‌الله صمیم
عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان در مصاحبه با مجلۀ اشپیگل گفته که او اخیرا در دیدار با برخی مقامات حکومت افغانستان تاکیدش بر این بوده که «ما در افغانستان هیچ ترجیحی نداریم. تنها منافع ما این است که دولت آینده در کابل به هند اجازۀ عملیات از آنجا علیه پاکستان را ندهد.»
بر کسی پوشیده نیست که پاکستان در حمایت از طالبان نقش اساسی را دارد، این کشور پناهگاهی امن برای سران طالبان و گروه‌های تروریستی در حال جنگ در افغانستان است.
نظام سیاسی پاکستان که متاثر از اردوی این کشور است، همیشه از جنگ در افغانستان و حمایت از گروه‌های تروریستی به نفع خود سود برده‌اند. تلاش دولت‌مردان پاکستانی همیشه بر این بوده که افغانستان را به یک کشور وابسته به خود حفظ نمایند تا از این طریق هم بازار اقتصادی افغانستان را تحت کنترول داشته باشند و هم معادلات سیاسی منطقه‌یی را با توجه به رقابت با حریفان خود مدیریت نمایند.
اما این گفته‌های آقای عمران خان، بیش از اینکه به یک واقعیت عینی سیاسی نزدیک باشد، بهانه‌یی است تا از اصل موضوع حمایت این کشور از طالبان دور بماند. هر کشوری که دارای نظام سیاسی مستقل باشد در چگونگی روابط خارجی خود با دیگر کشورها نیز بر اساس منافع نظام خود تصمیم می‌گیرد همان‌طور که عمران خان و دیگر دولت‌مردان پاکستان، منافع سیاسی و اقتصادی خود را در حمایت از طالبان می‌بیند.
نکته اینجاست؛ هند یکی از حامیان مهم دولت افغانستان در دو دهۀ گذشته بوده است و اسلام‌آباد به دلیل اختلافات بر سر کشمیر با دهلی، هر نوع حضور و نفوذ هند در افغانستان را تهدیدی به امنیت خود تلقی می‌کند.
آقای عمران خان به جای اینکه افغانستان را به نگاه میدان جنگ نیابتی خود با هند ببیند، بهتر است که به این مهم پی ببرد که صلح و امنیت در افغانستان با همکاری پاکستان بهتر می‌تواند در تعاملات و اختلافات منطقه‌یی موثر واقع گردد؛ همان‌طور که خود وی مدعی شده که بعد از صلح در افغانستان، کشورش پاکستان نیازمند صلح است.
اگر دولت‌مردان پاکستانی، برای پیروزی درمیدان سیاسی منطقه‌یی از گروه‌های تروریستی، از جمله طالبان در افغانستان حمایت می‌کند قطعا در چنین وضعیتی این انتظار را هم نباید داشته باشند که افغانستان برای حفظ منافع ملی و تمامیت ارضی پاکستان، روابط خارجی خود را با دیگر کشورها عیار کند. افغانستان هم نیازی به سپردن تعهد به پاکستان ندارد که دغدغۀ اسلام‌آباد را از حمله به آن کشور مرتفع بسازد، اگر پاکستان اهرم فشار سیاسی به نام طالبان را به جان مردم افغانستان گسیل می‌دارد، ما هم می‌توانیم از قوه‌های بالفعل چون نزدیکی با هند و رقبای سیاسی منطقه‌یی پاکستان استفاده کرده و تمامیت ارضی خاک پاکستان را با مخاطره مواجه سازیم.
با این وجود اگر دولت‌مردان پاکستان باورمند به تحقق صلح در افغانستان هستند و صلح در پاکستان را منوط به صلح در کشور ما می‌دانند، می‌بایست دست از حمایت طالبان و راکت‌پراکنی‌های خود بردارند، به منافع ملی و تمامیت ارضی افغانستان احترام بگذارند و ملیشه‌های نظامی خود را از میدان‌های جنگ در داخل افغانستان برگردانند، شورای کویته را منحل سازند، رهبران طالبان را مورد تکریم و حمایت خود قرار ندهند و برای صلح در افغانستان با رعایت حسن هم‌جواری تلاش نمایند. در غیر این صورت حکومت و مردم افغانستان حق این را دارند که در تعاملات سیاسی خارجی خود بدون مد نظر داشت به مخاطره افتادن منافع پاکستان، گام‌های عملی‌تری بردارند.
