دیوارهایی که ترمپ بنا کرد

از دیوار مرزی تا دیوار بی‌اعتمادی در روابط بین‌المللی
رضا رضایی
ساخت «یک دیوار بزرگ و زیبا» بین ایالات متحده و مکسیکو یکی از وعده‌های انتخاباتی ترمپ در سال ۲۰۱۶ بود. به گفته او، یک سد بتونی بلند می‌تواند جلوی مهاجرت غیرقانونی و قاچاق مواد مخدر در مرز را بگیرد.
اما در واقعیت چه اتفاقی افتاده؟ چه مقدار از دیوار مرزی ساخته شده و چقدر در کنترول و قاچاق موثر بوده است؟
پیش از روی کار آمدن ترمپ، ۶۵۴ مایل (کمی بیشتر از ۱۰۰۰ کیلومتر) دیوار مانع در امتداد مرز جنوبی امریکا وجود داشت. ۳۵۴مایل برای متوقف کردن عابران پیاده و ۳۰۰مایل حصار در برابر عبور وسایل نقلیه.
اکنون براساس گزارش اداره گمرک و حفاظت مرزی ایالات متحده (CBP)، مرز جنوبی دارایی ۶۶۹ مایل «مانع اولیه» است – اولین سازه‌هایی که مردم مکسیکو برای رفتن به امریکا با آن روبه رو می‌شوند – و ۶۵ مایل «مانع ثانویه» که معمولا به‌عنوان یک مانع دیگر در پشت سازه‌های اصلی قرار می‌گیرد.
این بدان معنا است در مناطقی که قبلاً هیچ مانعی در آن وجود نداشته، اکنون ۱۵مایل حصار اولیه به عنوان «سیستم دیوار مرزی» ساخته شده است.
با این حال، ترمپ تمایزی بین نوارهای جدید و سازه‌های جایگزین شده قایل نیست و هر دو را دیوار جدید در نظر می‌گیرد. به این دلیل که به گفته او، سازه‌های جایگزین در برابر تخریب کامل و بازسازی موانق قدیمی و بی ارزش است.
اما آنچه ترمپ ساخته فاصله زیادی دارد با آنچه که در مبارزات انتخاباتی خود در سال ۲۰۱۶ برای ساخته دیوار بتونی به طول ۲۰۰۰ مایل قول داده بود.
روشن نیست که چه اندازه دیوارهای دیگر ساخته خواهد شد. جو بایدن، نامزد رقیب از حزب دموکرات گفته که آنچه را که ترمپ ساخته تخریب نخواهد کرد، اما ساخت دیوار را ادامه نخواهد داد.
بیشتر دیوارهای ساخته شده توسط اداره ترمپ به تمام معنا دیوار نیست. ترمپ افزون بر این که از خواسته‌های خود برای طولانی کردن سد مرزی عقب‌نشینی کرده، دیدگاه خود را نیز نسبت به آنچه که دیوار ایجاد می‌کند، تغییر داده است.
در مبارزات انتخاباتی ۲۰۱۶ ترمپ از دیوار بتنی حرف زد، اما هنگامی که انتخاب شد، اداره او شروع به ساخت سازه فولادی کرد. آنچه ساخته شده بیشتر به قطاری از نیزه‌های فولادی می‌ماند.
هزینه دیوار بحث برانگیز شده
با وجودی که ترمپ در سال ۲۰۱۶ قول داده بود مکسیکو هزینه ساخت دیوار را می‌پردازد، اما این امریکا است که میلیاردها دالر برای ساخت دیوار مرزی مد نظر خود هزینه کرده است.
کمی بیش از ۵میلیارد دالر توسط اداره گمرک و حفاظت مرزی تامین شده و ترمپ دستور داده که حدود ۱۰میلیارد دالر از بودجه وزارت دفاع نیز برای ساخت دیوار گسیل شود. اقدامی که جنجال‌های حقوقی را ایجاد کرده است.
کاهش مهاجرت؛ آری. قاچاق مواد مخدر؛ نه!
آخرین آمارها حاکی از کاهش قابل ملاحظه مهاجرت از امریکای لاتین به ایالات متحده است. اینکه این کاهش تا چه اندازه به موانع جدید مربوط می‌شود مشخص نیست، اما کارشناسان امور مهاجرت می‌گویند این کاهش احتمالاً در نتیجه اثر بازدارندگی مجموعه از اقدامات ضد مهاجرتی است که توسط دولت ترمپ به اجرا درآمده است.
ترمپ در گذشته ادعا کرده بود که ۹۰% مواد مخدر از مرزهای جنوبی به ایالات متحده وارد می‌شود و ساخت دیوار به مبارزه با قاچاق مواد مخدر کمک می‌کند. با این حال بعید به نظر می‌رسد که تقویت دیوار مرزی در کاهش قاچاق مواد مخدر غیرقانونی مانند هرویین، کوکایین و متامفتامین کارایی زیادی داشته باشد، زیرا بیشتر مواد مخدر از طریق ایست‌های بازرسی مرزی موجود که به‌عنوان بندرهای ورود شناخته می‌شوند، وارد امریکا می‌شود.
اداره مبارزه با مواد مخدر می‌گوید که بیشتر این مواد با کالاهای دیگر تجاری در وسایل نقلیه شخصی و باربری جاسازی و از طریق بندرگاه‌های قانونی قاچاق می‌شود. یافته‌های این اداره نشان می‌دهد که قاچاقچیان همچنان از طریق قایق‌ها با گذر از سواحل جنوبی کالیفرنیا و تونل‌ها مواد مخدر وارد امریکا می‌کند

دیگر دیوارهایی که ترمپ بنا کرده و چارچوب‌هایی که شکستانده
خروج از سازمان یونسکو
دولت ترمپ در سال ۲۰۱۷ میلادی در اعتراض به برنامه‌های یونسکو در قبال اسراییل، از این سازمان تقاضای خروج کرد. با پایان سال ۲۰۱۸ این کشور دیگر عضو یونسکو (سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد) نیست.
خروج از سازمان صحت جهانی
با شیوع ویروس کرونا، ترمپ درخواست خروج از سازمان صحت جهانی داد و امریکا که پیش از این بزرگ‌ترین تامین‌کننده مالی این سازمان تلقی می‌شد، دیگر با این نهاد سازمان ملل همکاری نخواهد داشت. ترمپ WHO را به ناکارآمدی و پیروی از چین متهم کرده است.
خروج از شورای حقوق بشر
در ماه جون ۲۰۱۸ دولت ترمپ اعلام کرد که آمریکا از شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، خارج می‌شود. در آن زمان آمریکا این نهاد را به ریاکاری، بی‌اعتنایی به نقض حقوق بشر در برخی کشورها از جمله ایران و اتخاذ مواضع مغرضانه علیه اسراییل متهم کرد.
خروج از پیمان تجاری اقیانوس آرام
همچنین ترمپ با قدم گذاشتن به کاخ سفید، امریکا را از چند پیمان بین‌المللی و دوجانبه نیز خارج کرد. پیمان تجاری اقیانوس آرام (TPP) نخستین پیمانی بود که دونالد ترمپ در ابتدای ریاست‌جمهوری خود به آن پشت کرد. هدف این پیمان تجاری کاهش تعرفه‌های گمرکی میان ۱۲ عضو بود.
خروج از پیمان نیویارک
ترمپ که پیش از ورد به کاخ سفید، سیاست‌های ضد مهاجرتی خود را اعلام کرده بود، در سال ۲۰۱۶ عضویت امریکا در «پیمان مهاجرتی سازمان ملل» موسوم به «پیمان نیویارک» را ملغی و اقدامات سخت‌گیرانه یی را علیه ورود مهاجران روی دست گرفت.
خروج از برجام
«برجام» یا برنامه جامع اقدام مشترک که حاصل ۱۰ سال مذاکره ایران با چند کشور اروپایی و امریکا بود و توسط شورای امنیت سازمان ملل نیز تایید شده بود، به دست ترمپ پاره شد. ترمپ همواره خواهان یک توافق جدید با ایران بوده است.
انعقاد دوباره نفتا با تهدید خروج
نفتا «قرارداد تجارت آزاد امریکای شمالی» که از سال ۱۹۸۸ بین سه دولت امریکا، کانادا و سپس مکسیکو در سال ۱۹۸۸ بسته شده بود، یکی از موفق‌ترین قراردهای تجاری قلم‌داد می‌شود که ترمپ امریکا را در آستانه خارج شدن از آن قرار داد، اما در نهایت با مذاکره مجدد امریکا و کانادا این قرارداد از پاره شدن نجات یافت.
خروج از پیمان اقلیمی پاریس
اما مهم‌ترین پیمان جهانی که ترمپ نقض کرده، پیمان پاریس در رابطه با جلوگیری از گرم‌شدن کره زمین و تغییرات اقلیمی است که در سال ۲۰۱۵ با نقش مثبت امریکا و موافقت تقریبا همه کشورهای جهان به تصویب رسیده بود. براساس درخواست ترمپ، امریکا از سال آینده میلادی دیگر عضو این پیمان اقلیمی نخواهد بود. خروج امریکا از این پیمان مایه نگرانی بسیاری از کشورها شده چرا که تهدیدات اقلیمی و گرمایش زمین متوجه همه کشورها و جوامع است و به حیات کره زمین بستگی دارد.
تهدید به خروج از سازمان تجارت جهانی
ترمپ تمایل اش برای خروج امریکا از سازمان تجارت جهانی را نیز پنهان نکرده و براین اساس جنگ تجاری را با چین و حتا متحدان اروپایی امریکا با وضع تعرفه‌های گمرکی بر کالاهای خارجی، آغاز کرده است.
لفاظی در توییتر و نقض حقوق بین‌الملل
جنگ تجاری و لفاظی‌های ترمپ در توییتر، دیوار بی‌اعتمادی را هم در داخل امریکا و هم در ارتباط با کشورها بنا کرده و شکاف عمیقی را در عرصه روابط بین‌المللی ایجاد کرده است. بدیهی‌ست که اقدامات ترمپ موجب رشد راست‌گرایان افراطی با الگوگیری از رفتار او در همه جوامع شود و خاک این دیوار بی‌اعتمادی ایجادشده توسط سیاستمداران پوپولیست چشم همه را کور خواهد کرد.
پی‌نوشت: این نوشته ترجمه آزاد از گزارش لوسی رودجیرس و دومنیک بایلی در بی‌بی‌سی و چند مقاله دیگر است.