منبع: نیویارک‌تایمز/ مجیب مشعل و مایکل شوارتز/ ترجمه: رضا رضایی
ارزیابی اخیر دربارۀ اینکه روسیه برای حمله به نیروهای امریکایی به شورشیان {طالبان} پاداش پرداخته، بسیاری را مبهوت کرد، اما مقام‌ها گفتند که فعالیت‌های کرملین در این زمینه از حدود یک‌دهه پیش آغاز شده است.
در جریان یکی از خشونت‌بارترین درگیری‌ها در شمال افغانستان، هنگامی که طالبان در آن به پیروزی‌هایی دست یافتند که قبلا توان آن را نداشتند، فرمانده ارشد امریکایی با بدگمانی که از سال‌ها در ته ذهن داشت، به‌طور علنی گفت: روسیه به شورشیان کمک می‌کرده.
از سال ۲۰۱۷ در محافل دیپلماتیک کابل زمزمه‌هایی بالا گرفت که روسیه را متهم به تجهیز طالبان به سلاح دید در شب و مهمات ضد زره می‌کرد، ولی جنرال جان دبلیو نیکلسون، فرمانده نیروهای امریکایی در افغانستان هیچ مدرک مشخصی ارایه نداد.
اینکه چگونه سه دشمن قدیمی؛ طالبان، روسیه و ایران، برای منافع مشترک خود (خروج امریکایی‌ها از افغانستان) توافق کرده‌اند، گیج‌کننده است. در پیچ‌وخم فساد، پول نقد و دستان خارجی در افغانستان، مشخص کردن اینکه چه کسی چه کاری انجام می‌دهد، کار ساده‌یی نبود.
جنرال نیکلسون یک سال بعد گفت: «اسلحه‌هایی وجود داشت که توسط افغان‌ها به مقر فرماندهی آورده شده و می‌گفتند که آن‌ها را روس‌ها به طالبان داده‌اند.»
افشاگری اخیر ارزیابی سازمان‌های اطلاعاتی امریکا مبنی بر اینکه روسیه امتیازهایی در اختیار طالبان گذاشته تا نیروهای ائتلاف را مورد حمله قرار دهند، رهبران سیاسی در واشنگتن را حیرت‌زده کرد و بر شدت جنگ سرد در مورد رای‌زنی درباره آینده افغانستان افزود. هرچند روسیه و طالبان، هر دو این ادعا را رد کردند.
اکنون ایالات متحده در حال عقب‌نشینی از افغانستان است، اما تلاش‌های پنهانی روسیه به‌جای تغییر عمیق، روند درگیری، آزار و شرم‌ساری امریکا هنگام خروج نیروهاست.
جنرال نیکلسون که اکنون بازنشسته شده، به کمیته امور خارجه مجلس نمایندگان گفت: «به‌عنوان مثال، طالبان موشک‌های زمین به هوا می‌خواستند که روس‌ها آن را به طالبان ندادند. بنابراین نتیجه‌گیری من همیشه این بود که حمایت روس‌ها از طالبان به یک معنا تمویل اسلحه دستی و گلوله بوده است.»
برخی این اقدامات روس‌ها را مشابه به حمایت امریکا از مجاهدین علیه اتحاد جماهیر شوروی در دهه ۱۹۸۰ می‌دانند. مارک پلیمر پولوس، سابقC.I.A. می‌گوید که امریکا نیز در گرماگرم خروج شوروی چنین نقشی را بازی کرده است.
مقامات اطلاعاتی افغانستان می‌گویند: علاوه بر پشتیبانی کاملا ثابت پاکستان از طالبان، ایران نیز در کمک به طالبان نقش بیشتری داشت و اغلب از کانال‌های مشابه روس‌ها استفاده می‌کرد.
هنگامی که طالبان در سال ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ دو بار بر شهر قندوز غلبه کردند، فرماندهان ارشد امنیتی افغانستان توانستند رفت‌وآمد فرماندهان طالبان را از مرز تاجیکستان به سنگر اطلاعاتی روسیه پی‌گیری کنند. همچنان دو تاجر افغان به گفته مقام‌های اطلاعاتی امریکا در نقش واسط بین افسران اطلاعاتی روسیه و جنگجویان طالبان برای انتقال پاداش‌ها عمل کرده‌اند.
مقام‌های امریکایی می‌گویند در چندین مورد به کمک‌های روسیه به طالبان برخوردند، اما ادعاهای عمومی آن‌ها فاقد جزییات بوده و هرگز به اثبات نرسیده است. مقام‌های روسی نیز گفتند که امریکایی‌ها هیچ مستندی ندارند.
مقام‌های روس همواره از «مشت جمعی» در مبارزه با تروریزم صحبت کرده و خواستار اتحاد شدند، اما با ادامه جنگ در افغانستان و تقابل دو قدرت در بحران‌های سوریه و اکراین، روس‌ها به‌طور فزاینده ماموریت امریکا را شکست‌خورده و حضور آن‌ها را در منطقه تهدید می‌داند.
مقام‌های اطلاعاتی امریکا عمیق‌شدن روابط روسیه با طالبان را از هشت سال پیش تاریخ می‌زنند، در همان زمانی که پوتین، پس از یک وقفه چهارساله نخست‌وزیری در موضع‌گیری مقابله‌جویانه با غرب، دوباره ریاست‌جمهوری خود را در دست گرفت.
بی‌اعتمادی به‌حدی شدید شده که روس‌ها ایالات متحده را به‌دست داشتن در ظهور اسلام‌گرایی متهم کردند. ضمیر کابلوف، کهنه‌سرباز جنگ اتحاد جماهیر شوروی در افغانستان، شروع به انتقاد علنی از ایالات متحده به‌دلیل ضعف در دولت افغانستان در مهار ستیزه‌جویی اسلام‌گرایانه کرده و از طالبان به‌عنوان نهاد ملی توصیف نمود که تهدیدی فراتر از مرزهای کشور ندارند و می‌توان با این گروه کار کرد.
این گزارش می‌رساند که روسیه برای حفظ نفوذ خود از صدها میلیون دالر فروش سوخت برای نیروهای ناتو در افغانستان به‌عنوان راهی برای تزریق پول نقد استفاده می‌کند. همچنان یک مقام سابق اطلاعاتی افغان می‌گوید که روسیه به‌جای ترتیب انتقال پول نقد، از پول فروش نفت اضافی که در داخل کشور به گردش و نقد می‌شود نیز استفاده می‌کند.
روسیه در نزدیکی مرز افغانستان در خاک تاجیکستان یک پایگاه نظامی با هفت‌هزار سرباز دارد. هنگامی که طالبان در دهۀ۱۹۹۰ قدرت را در دست داشتند، تاجیکستان مرکز فرماندهان مقاومت بود که از پایگاه یادشده، از روسیه و ایران کمک می‌گرفتند.
اکنون طالبان به این مرکز پول، جاسوسی و مافیایی دست پیدا کرده و تصمیم گرفته‌اند که برخی از گذرگاه‌های مرزی در ولایت قندز با تاجیکستان را کنترول کنند تا از جنوب به شمال و به مرز دسترسی داشته باشند. همچنین بتوانند از فشار نظامی فرار کنند، با خارجی‌ها روابط دوستانه برقرار و کانال تجارت تریاک را برای تامین هزینه جنگ خود حفظ کنند.
چندین مقام افغان، از جمله اسدالله عمرخیل، والی پیشین قندز گفت که آن‌ها اطلاعاتی را با ماموران امریکایی در میان گذاشتند که ملا عبدالسلام، فرمانده طالبان که هدایت حملات به قندز را بر عهده داشت، بارها به دلیل آنچه بحث شد به تاجیکستان رفت‌وآمد داشته‌اند.
یک پایگاه خبری تاجیکستان نیز از جلسات مقام‌های روسی و فرماندهان طالبان در یک پایگاه هوایی روسیه در تاجیکستان در ابتدای ۲۰۱۵ خبر داده است. مقام‌ها می‌گویند طالبان برای آوردن سلاح از گذرگاه‌های مرزی قندز استفاده کرده‌اند.
آقای عمرخیل گفت که امریکایی‌ها در ابتدا در مورد ادعای ارتباط طالبان با روسیه اطمینان نداشتند، اما بعد حمله به پایگاه‌های طالبان در مرز را آغاز کردند، از جمله حمله‌یی که در آن ملا سلام کشته شد.
در جلسه استماع کنگره در امریکا، جنرال نیکلسون با تکرار اتهام خود مبنی بر مسلح کردن طالبان توسط روسیه، خاطرنشان کرد که هرچند کمک‌ها گسترده نبودند، اما موثر بوده‌اند.
او گفت: «در شمال افغانستان به‌ویژه در قندوز کمک روسیه به طالبان سبب شد تا تلفات بیشتری به نیروهای امنیتی افغانستان وارد گردد و مردم را با سختی بیشتری روبه‌رو کند.
پی‌نوشت:
این ترجمه خلاصه‌شده از گزارش نیویارک تایمز است.
