کابل، دهلی و اسلامآباد نیست
سید باقر واعظی
وزارت خارجۀ کشور ادعای سخنگوی اردوی پاکستان مبنی بر استفاده از خاک افغانستان علیه آن کشور را رد کرد و گفت که دولت افغانستان بهعنوان قربانی عمدۀ تروریزم، به سیاست مبارزۀ بدون تفکیک، علیه تروریزم ادامه میدهد.
این درحالی است که اردوی پاکستان در حضور شاهمحمود قریشی، وزیر خارجۀ این کشور، هند را به تشویق و حمایت تروریزم متهم و ادعا کرد که شماری از سیاستمداران هندی مقیم کابل برخی حملات را علیه پاکستان طراحی میکنند.
مقامات پاکستان برای چندمین بار است که تلاش دارند با فرافکنی، بر طبل رسوایی خود در رقابت با هندوستان در جغرافیای کشور ما بکوبند، اما واقعیت امر این است که چگونگی تامین روابط خارجی با کشورهای بیرونی بر اساس منافع ملی تعریفشدۀ هر کشور صدق دارد.
افغانستان نیز از این مقوله مستثنا نیست و برای احیای اقتدار در سیاست خارجی خود تعریف واضح و شفافی میتواند در چگونگی روابط با کشورهای بیرونی داشته باشد.
گرچه پاکستان همیشه منافع خود را در حمایت از گروههای تروریستی و برافروختن جنگ در افغانستان جستجو میکند، اما آنچه مقامات پاکستانی و برخی کشورهای منطقه در میدان جنگ افغانستان همیشه بهدنبال آن بودهاند، دامن زدن به جنگهای نیابتی و رقابتی مابین خودشان است.
امریکا، ایران، چین، روسیه، هند، پاکستان و دیگر کشورهای دخیل در جنگ افغانستان از جغرافیای کشور ما بهعنوان میدان تاختوتاز و قدرتنمایی خود سوءاستفاده کردهاند. همانطور که در سالهای اخیر شاهد بودیم، دولت و نظامیان پاکستان بهخاطر پالیسی و منفعت خودشان هیچگونه اقدامی دربارۀ برقراری روابط دوستانه با افغانستان از خود نشان ندادند.
اما بر اساس حفظ منافع ملی و استقلالیت در چگونگی روابط خارجی، پاکستان به هیچوجه حق دخالت در چگونگی تامین روابط خارجی ما را با دیگر کشورهای دور و نزدیک ندارد. این کشور میتواند میدان رقابت خود را با هند در دهلی و اسلامآباد دنبال کند، اما کابل، دهلی و اسلامآباد نیست.
اینک ما در سیاست خود با کشورهای منطقه باید دقت کنیم. گرچه گفتمان میان دولتمردان کشور و هندوستان همیشه به این هدف بوده که همگرایی در منطقه برای مبارزه با تروریزم صورت بگیرد.
در چنین حالتی، مقامات کشور باید این هوشیاری را داشته باشند که گسترش همکاریهای نظامی و روابط ما با هر کشوری چون هند، باعث نشود که پاکستان سیاست خصمانۀ خود علیه افغانستان را شدت بخشد. باید بسیار تلاش نمود که عاقلانه و با برنامه روابط همسایگی و منطقهیی خود را هم با پاکستان و هم با هند بر اساس منافع ملی عیار سازیم.
فعلا کشور در برهۀ حساسی از روند گفتگوهای صلح قرار دارد. بدون شک رفتن به طرف گفتگو با پاکستان یا هر کشور دیگر بدون داشتن درک درست از منافع ملی، برای تامین صلح در افغانستان کاریست بیمفهوم.
در صورتیکه حکومت موضعگیری خود را بر اساس منافع ملی افغانستان در برابر همسایگان بهخصوص پاکستان عیار نسازد و مذاکرات را در چهارچوب ملاحظات راه حل منطقهیی به پیش نبرد، دستیابی به صلح ناممکن و برای مردم و کشورعواقب جبرانناپذیر خواهد داشت.