افزایش چشم‌گیر تکدی‌گرایان در شهر هرات
الهه موسوی- جامعه‌شناس
تکدی‌گری یک معضل و آسیب اجتماعی است که ریشه در عواملی مانند طلاق، اعتیاد، بی‌سرپرستی، بدسرپرستی، فقر و محرومیت دارد. این معضل اجتماعی تقریبا در همۀ جوامع وجود دارد. این امر نیاز به موشکافی این حقیقت که چند درصد از آنان نیازمند واقعی و مستعد حمایت هستند را تشدید می‌کند.
با افزایش معتادان و بی خانمان‌ها، تکدی‌گری روز به‌روز در حال گسترش است. هرروز کنار سرک‌ها شاهد گدایانی هستیم که به راه‌های مختلف عواطف و احساسات مردم را تحریک کرده و از این راه امرارمعاش می‌کنند.
هرات از جمله شهرهایی است که سال‌هاست با این معضل، دست و پنجه نرم می‌کند. جولان بیش از پیش متکدیان در اماکن عمومی این شهر منظر زننده‌یی به شهر داده مردم همواره تحت تاثیر عطوفت و ترحم به آنان کمک می‌کنند. این خود دلیل اصلی حضور متکدیان بومی و غیربومی در این شهر است.
ترفندهایی که متکدیان در تحریک احساسات مردم استفاده می‌کنند، نوع پوشش آن‌ها، نوع نشستن، طفل‌هایی که با خود حمل می‌کنند، گاهی معلولیت و گاهی تظاهر به معلولیت است.
برای بررسی علل و عوامل افزایش تکدی‌گری با چند تن از باشندگان هرات در مقابل رستورانتی مصاحبه داشتیم.
شیرین از باشندگان هرات چنین می‌گفت: دیدن خانم‌هایی که در این هوای سرد روبه‌روی درب رستورانت‌ها می‌نشینند با طفلی که در این هوای سرد نیمه‌برهنه روی زمین غلطیده، برایم دردآور است. من به دلیل وضعیت اقتصادی خانواده‌ام بسیار به ندرت به رستوران می‌آیم، اما وقتی می‌آیم، تماشای چنین چیزهایی احساس بدی، مانند عذاب وجدان و گناه به من می‌دهد.
او می‌گوید: مدت‌هاست که در گوشه و کنار شهر تعداد گدایان زیاد شده و کسی به اوضاع آن‌ها رسیدگی نمی‌کند.
«سابق پیرمردان و زنان بودند حالا مردان جوان و کودکان هم به این عمل روی آورده‌اند. قبلا توقعی از ما نداشتند، اما حالا نوع رفتارشان با ما فرق کرده است. یک‌بار برای کودکی که تکدی می‌کرد پنج افغانی دادم، اما آن را به من برگرداند و دشنامم داد. یک‌بار دیگر هم وقتی پولی نداشتم که به پیرزن بدهم، نفرینم کرد.»
هرچند نباید گروه‌های مافیایی را نادیده گرفت که در سطح شهر تکدی‌گران را اداره می‌کنند، اما نباید تمام آنان را هم جزو مافیا دانست، بل عمدۀ متکدیان معتادان و مهاجرانی هستند که به دلیل فقر از اطراف به سطح شهر می‌آیند.
با توجه به اینکه خانواده‌هایی در شهر هرات هستند که فقر و مرگ در برابر گرسنگی را بر تکدی‌گری ترجیح می‌دهند، اما بسیاری از افراد سودجو در بطن شهر وجود دارند که تکدی‌گری را به‌عنوان کار و نه مجبوریت انتخاب نموده‌اند. آن‌ها با مظلوم‌نمایی از روحیات مردم سؤاستفاده کرده و کسب و کار پررونقی برای خود راه‌اندازی کرده‌اند.
این آسیب اجتماعی در حال گسترش از مشکلات اساسی جامعه است که در سایۀ توجه و ساماندهی کم‌رنگ می‌شود، اما بی‌توجهی مقامات باعث شده تا هر روز تعداد افراد خیابان‌گرد، معتاد و گدا زیاد شود و تحمل چنین وضعیتی را برای مردم غیرممکن گرداند.
تکدی‌گرایان علاوه بر تحت فشار قرار دادن روحیات و عواطف مردم باعث افزایش و انتقال سریع بیماری‌های ساری از جمله بیماری کووید۱۹می‌گردند. خود این افراد به دلیل عدم رعایت اصول بهداشتی به بیماری‌های عفونی و گوارشی دچار می‌گردند.
آنچه در قسمت کنترول و کاهش تکدی‌گری مهم است، عملکرد مقامات حکومتی، مقام ولایت و شاروالی هرات می‌باشد که باید علاوه بر روی دست گرفتن اقدامات جدی، تکدی‌گرایان را از سطح شهر جمع کنند، با ایجاد تیم پزشکی، معتادان و افراد سالم را تشخیص دهند. در این صورت می‌توان معتادان را درمان و افراد سالم را برای کارهای کارگری به ریاست‌هایی همچون شاروالی معرفی کرد. چنین راهکاری باعث تغییر وضعیت ناهنجار شهر و آرامش شهروندان می‌شود.
