منبع: کریستین ساینس مانیتور/ اسکات پترسون/ ترجمه: شریفه عرفانی
آتش‌بس خواست فوری دولت، خشونت اهرم فشار طالبان
چند روز پس از مذاکرات تاریخی برای پایان دادن به دهه‌ها جنگ در افغانستان، گفتگوهای کلیشه‌یی دربارۀ نیاز به صلح با چانه‌زنی بر سر روند عجین شده است.
اما مهم‌تر اینکه در جبهه‌ها، کشتار همچنان ادامه دارد. انگار نه انگار که تیم‌های مذاکره‌کننده دولت و شورشیان طالبان اکنون جلسه دارند.
روز پنجشنبه، دولت در کابل گفت که حداقل ۲۷پرسونل امنیتی و ۳۶جنگ‌جوی طالبان در درگیری‌های پنج ولایت طی ۲۴ساعت گذشته کشته شده‌اند.
نتیجه‌یی که می‌شود از ادامۀ خشونت‌ها گرفت این است که بی‌اعتمادی از قبل هم عمیق‌تر شده، زیرا هر یک از طرف‌ها به دنبال انکار مشروعیت طرف دیگر و به حداکثر رساندن منافع خود در هرگونه توافق جدید در تقسیم قدرت است. در نتیجه امکان دارد این مذاکرات ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد.
حتی وقتی در ۱۲سپتمبر مذاکرات آغاز شد؛ درخواست دولت برای آتش‌بس فوری توسط طالبان رد شد. وزارت دفاع حملات طالبان را در ۱۸ولایت از ۳۴ولایت کشور برشمرد.
عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحۀ ملی افغانستان هشدار داد: «اگر فکر کنیم که ایجاد تلفات بیشتر مردم را نسبت به صلح امیدوارتر میکند، در محاسباتمان دچار اشتباه شده‌ایم.»
با این حال محمد نعیم وردک، سخنگوی طالبان، گفت آتش‌بس پایدار ابتدا مستلزم رسیدن به توافقات بیشتر طی مذاکرات است. وی روز چهارشنبه به طلوع‌نیوز گفت: «منطقی نیست که ۲۰سال جنگ را در یک ساعت خاتمه دهیم.»
خطر پیش رو: تغییر نظام
در میان روند صلح مهندسی شده توسط ایالات متحده، شرایط نمی‌تواند چیز دیگری باشد جز آنچه برای بازگرداندن طالبان جنگجو به صحنۀ قدرت و ایجاد زمینه‌یی برای عقب‌نشینی از طولانی‌ترین جنگ امریکا لازم است.
به گفتۀ تحلیل‌گران، اگر مذاکرات با «تغییر رژیم» به اوج خود برسد، بالاترین خطر در مذاکرات متوجه جمهوری دموکراتیک تحت ریاست جمهوری اشرف غنی و آزادی‌های مدنی و اجتماعی است که از آن حمایت میکند.
اندرو واتکینز، تحلیلگر ارشد افغانستان در گروه بحران بین‌المللی می‌گوید: «اولین سوال مهم این است: آیا آنها میتوانند به زودی طی چند هفتۀ آینده به آتش‌بس دست یابند؟ و اگر نه، روند صلح با وجود جنگ در چنین سطح بالایی به نظر چگونه است؟»
آقای واتکینز می‌گوید: «آنچه در میان طرفین جریان دارد چیزی بیش از کمبود اعتماد است.» هر دو طرف فعالانه به دنبال انکار مشروعیت طرف مقابل است. … طالبان می‌دانند که دولت افغانستان هر بار که مشکلات امنیتی داشته باشد ضعیف و ناکارآمد به نظر می‌رسد.»
هرگونه آتش‌بس هدیه‌یی برای کابل است و این زمینه را برای دولت فراهم میکند که در سایۀ نبود جنگ، به بسیاری از مشکلات دیگر افغان‌ها بپردازد.
آقای واتکینز می‌پرسد «بنابراین از یک نقطه نظر، چرا طالبان باید به دولت فرصت دهند که کارآمدی خود را نشان دهد؟ تصور اینکه هزینۀ این مانور استراتژیک ادامه کشتار هموطنان افغان است، وحشتناک است.»
عقب‌نشینی ایالات متحده
گفتگوهای بی‌سابقه داخل افغانستان نتیجه توافقی است که در فبروری گذشته بین ایالات متحده و طالبان امضا شد. توافقی که خودش تقریبا به یک سال دیپلوماسی نیاز داشت. طالبان آن را «پیروزی» خود اعلام کردند. این گروه خواستار عقب‌نشینی کامل همۀ نیروهای ایالات متحده و ناتو بود و در اِزای آن متعهد شد اجازه ندهد دیگر از خاک افغانستان برای حمله به خارج از کشور استفاده شود.
پنتاگون می‌گوید ۸۶۰۰سرباز امریکایی باقی مانده تا ماه نومبر به ۴۵۰۰نفر کاهش می‌یابد.
برای طالبان، این احساس پیروزی به کمبود اعتماد دامن زده است. دلیلش این است که بیش از پیش انتظار دارد با کم‌ترین سازش به خواسته‌های اصلی خود یعنی حاکمیت قوی‌تر اسلامی و مشروعیت مجدد در درون سیستم برسد که کنترل قابل توجهی بر آن دارد.
رحمت‌الله امیری، تحلیلگر سیاسی مستقر در کابل و کارشناس طالبان، در مورد گروه محافظه کار گفت:«این طلایی‌ترین زمان آنها در ۲۰سال گذشته است … آنها خود را برندۀ میدان می‌بینند.»
آقای امیری می‌گوید:«می‌بینید که [طالبان] در صفوف خود وحدت ایجاد کردند، آنها همه را با گفتگوهای صلح همراه کردند و مشروعیت را برای خود به ارمغان آوردند. دست‌آوردهای نظامی و سیاسی آنها بیش از آنچه که در دو سال گذشته انتظارش را داشتند، بود. بنابراین با روحیه‌یی قوی‌تر سر میز مذاکره می‌آیند.»
«حالا نوبت طالبان است»
مذاکره‌کنندۀ ارشد جدید طالبان، مولوی عبدالحکیم حقانی دانشمند با نفوذ دینی، سه شنبه شب به هر دو تیم مذاکره‌کننده گفت هدف طالبان تصمیم‌گیری جمعی برای ایجاد یک سیستم مستقل اسلامی‌است که شامل همه افغان‌ها باشد.
اما یکی از مذاکره‌کنند‌گان ارشد طالبان به صورت ناشناس به CBS گفت: در صورت عدم موفقیت در مذاکرات، این طالبان هستند که برنامۀ پشتیبان دارند: «طرح “الف” ما یک راه حل سیاسی صلح‌آمیز است، و طرح “ب” ما، قطعا تسخیر نظامی است.»
این مقام ارشد طالبان گفت: دولت فعلی که توسط امریکا و دیگر کمک‌کنندگان خود را سرپا نگه داشته است، «کاملا فاسد و ناتوان است» هر ایتلافی به مثابه سوار شدن به کشتی در حال غرقی خواهد بود [که] طالبان را نیز با خود غرق خواهد کرد.
وی گفت حالا نوبت طالبان است تا افغانستان را برای سه تا پنج سال هدایت کند، در این مدت این گروه شبه نظامی با خارجی‌ها و “به‌ویژه ایالات متحده” کار خواهد کرد تا ثابت کند همان‌طور که طالبان دشمن سختی بوده ما در آینده شریکی مقتدرتر و قابل اعتماد خواهیم بود.
هدف کابل حفظ وضعیت دموکراتیک فعلی است؛ از جمله حقوق زنان در سطحی قابل توجه، تحصیلات دختران و استقلال رسانه‌یی که از زمان سرنگونی طالبان توسط ارتش ایالات متحده در اواخر سال ۲۰۰۱افزایش یافته است. اما این کشور گرفتار فساد مالی شده و سال‌ها باخت در میدان نبرد با طالبان رمقی برایش باقی نگذاشته است.
ستیزه‌جویان که پیش‌روی‌های خود در مقابل نیروهای امریکایی، ناتو و افغانستان را فرصتی مغتنم شمرده‌اند، تقریبا نیمی از کشور را تحت کنترل خود درآورده و خواستار بازگشت به صحنۀ قدرت هستند.
زنان افغان
زمانی که طالبان در سال۲۰۰۱ سرنگون شد و قوانین سخت‌گیرانه اسلامی‌آن‌ها یک‌شبه برداشته شد، زنان در کابل رقصیدند، برقع‌های خود را درآوردند تا چهرۀ خود را نشان دهند و دختران تحصیل در مدارس مخفی خانگی را کنار گذاشتند.
جنرال اسدالله خالد، سرپرست وزارت دفاع ، روز پنجشنبه گفت: «دیگر زمان آنکه زنان و دختران افغانستان در بازار یا خیابان یا استدیوم‌ها شلاق بخورند، به سر رسیده و وقتی در گفتگوهای میان دولت و طالبان خواستار «حفظ تمام دست‌آوردها» شد، انعکاسی برای صدای امید بسیاری از افغان‌ها شد.
وی گفت: «زنان افغان در دو دهۀ گذشته پیلوت، پزشک، معلم، وزیر و معاون شدند. ما به عقب باز نخواهیم گشت.»
طالبان می‌گویند آنها اکنون تغییر کرده‌اند از زنان در پست‌های بالا استقبال می‌کنند، به دختران اجازه تحصیل خواهند داد و می‌گویند که قصد دارند به کمک اهداکنندگان خارجی برای بازسازی کشور کار کنند.
دولت همچنان در پی انکار مشروعیت طالبان است و آنها را «تروریست»هایی می‌داند که مسوول کشته‌شدن بسیاری از نظامیان و غیرنظامیان هستند. به زعم دولت آنها لایق به رسمیت شناخته شدن نیستند.
امرالله صالح معاون اول رییس‌جمهور که کاروان وی در ۹سپتمبر هدف انفجار قرار گرفت و منجر به کشته شدن ۱۰غیرنظامی‌شد. طالبان را «کوچک، زشت و خشن» خواند و گفت که آنها با ذوب شدن در «کورۀ اجتماع» در جامعۀ افغانستان ادغام می‌شوند.
سنگ‌اندازی در مورد زندانیان
توافق‌نامه بین امریکا و طالبان در ماه فبروری، دولت افغانستان را متعهد کرد که ۵هزار مبارز طالب دستگیر شده را در ازای آزاد کردن ۱۰۰۰ نفر از نیروهای امنیتی افغانستان آزاد کند. اما این تصمیم بدون موافقت دولت اتخاذ شد، زیرا در آن زمان طالبان از گفتگو با حکومتی که آن را عروسک خیمه شب‌بازی «ایالات متحده» نامید، خودداری کردند.
فرآیند آزادی زندانیان به منظور ایجاد اعتماد طی چند روز آغاز شد، ولی درعوض شش‌ماه به طول انجامید، که بیشتر به دلیل سنگ‌اندازی دولت بود.
رییس‌جمهور غنی در اواخر ماه جولای گفت از زمان امضای توافق‌نامۀ ماه فبروری، طالبان طی حملاتشان بیش از ۳۵۰۰عضو نیروهای امنیتی افغانستان و ۷۷۵غیرنظامی‌را کشته‌اند.
توافق ایالات متحده و طالبان، طالبان را ملزم کرد تا حمله به نیروهای امریکایی و سایر نیروهای خارجی را متوقف کنند، اما طبق آنچه توافق‌نامه پیش‌بینی کرد «آتش‌بس» برای افغان‌ها تنها می‌تواند در طول گفتگوها در دستور کار قرار بگیرد.
معصوم استانکزی، مذاکره کنندۀ ارشد دولت، سه‌شنبه شب به هر دو طرف گفت: «همین لحظه که ما این‌جا نشسته‌ایم، ده‌ها جوان به شهادت می‌رسند. زنان بیوه و کودکان یتیم می‌شوند. بزرگ‌ترین و مهم‌ترین اولویت مردم ما جلوگیری از خونریزی در کشور است.»
اما از دید تحلیل‌گران، ادامۀ خشونت برای طالبان تنها به مثابه اهرم فشار اصلی است و هیچ ضرورتی برای پایان دادن به آن وجود ندارد.
آقای امیری، تحلیلگر کابلی می‌گوید طالبان بر اساس منطق خود پیش می‌روند. احساسات نقشی در تصمیماتشان ندارد. اعتمادسازی تاثیر زیادی نخواهد داشت.
آقای امیری می‌گوید: آنها درک بسیار خوبی از موضوعاتی دارند که درباره آنها بحث می‌کنند و درباره‌اش فکر می‌کنند و می‌خواهند به آن برسند.
وی اضافه میکند: «ما چه بخواهیم، چه نخواهیم قرار است نظام حکومتی به نحوی تغییر کند؛ زیرا حالا که صحبت از دولت آینده در میان است، باید چیستی آن مشخص شود.»
این ترجمه واقعأ عالی بود دست تمام دست اندارکاران روزنامه وزین راه مدنیت بلند و نویسا باد با چنین مطالبی دقیق و عالی.
گروه تروریستی طالبان دارد برای ۵ سال آینده برنامه ریزی میکند که یک بار دیگر کابل را به شهر وحشت و خرابه مبدل کند و زنان را در خانه های تاریک زندانی کنند و رسانه را آتش بزند و و به جای اطلاع رسانی به مردم نعت طالبانی نشر و پخش کنند. این وضعیت برای هیچ شهروند افغانستان قابل قبول نیست. راه حل اساسی برای سد ساختن علیه این گروه وحشی این است که اگر دولت ما در میز مذاکره شکست خورد مردم باید علیه طالبان بسیج شوند و این بار مردم نگذارند که تاریخ ننگین طالبان تکرار شود. طالبان زنان ما را بیوه، کودکان ما را یتیم، فرزندان شجاع و قهرمان را سلاخی کردند بس است این همه خونریزی و این همه جنایت. مردم چطور میتوانند زیر پرچم قاتلان فرزندان شان زندگی کنند این برای هیچ کسی پذرفتنی نیست.