زهرا یزدان‌شناس، کارشناس ارشد حقوق بشر
تا همین چند سال اخیر و قبل از فراگیر شدن انترنت، اغلب منابع اطلاعاتی مردم به صورت نوشته بود و افراد از کتاب، مجلات و روزنامه‌ها اطلاعات کسب می‌کردند. در این موارد هم عموما قاعده بر این بود که مطالب صحیح و مطابق واقع منتشر شود، اما در بازار رقابتی و کسب و کارهای آنلاین که افراد بسیاری تنها به دنبال دیده شدن بیشتر، جذب آگهی و کسب درآمد هستند و عدم پایبندی آنها به انتشار مطالب صحیح و درست تا پای شکایتی واقعی در کار نباشد، ممکن است برایشان دردسازساز هم نشود، دیگر نمی‌توان چون گذشته به مطلب نوشته و منتشر شده به عنوان یک مرجع اطلاعاتی اعتماد کرد. حتی برعکس تا اعتبار مطلبی، مشخص نشده است باید به صحت آن به دیده تردید نگاه کنیم.
اطلاعات حقوقی هم از قاعده تولید محتوا برای کسب درآمد، مستثنی نیست ولی به خاطر ادبیات سخت و پیچیدگی‌های مفهومی آن، ممکن است کمتر برای تولید محتوای صرفا کاربرپسند مورد استفاده قرار بگیرد ولی با این حال بهتر است این مساله را مد نظر داشته باشیم که هر مطلبی که از طریق انترنت به دست می‌آوریم الزاما صحیح نیست.
در جستجوی هر مطلبی، خصوصا یک مساله حقوقی، بهتر است که به چشم یک تحقیق به آن نگاه کنیم و سعی کنیم با مطالعه دقیق و هدفمند، در پایان جستجو در حد چند دقیقه صحبت یا چند خط نوشته، مطلبی برای ارایه در آن موضوع داشته باشیم. این روش باعث می‌شود تا زمان صرف شده برای جستجو، در جهت آموزش و کسب اطلاعات ماندگار استفاده شود. به این منظور همیشه هنگام جستجو، قلم و کاغذ در کنار دست خود داشته باشیم.
در زمینه نتایج جستجوی گوگل لازم است به چند نکته توجه کنیم. یکی اینکه بر اساس الگو و اصولی که هر سایت دارد ممکن است نتایج یک جستجو همیشه یکسان نباشد در نتیجه اگر مطلبی به نظرتان جالب یا درست و کامل بود حتما مطلب را یا آدرس آن ذخیره کنید. اصولا گوگل چند نتیجه اول جستجو را به تبلیغات اختصاص می‌دهد و در کنار آدرس آن سایت‌ها “Ad” قید می‌کند. اول بودن این سایت‌ها در نتیجه جستجو به معنی پربازدید بودن یا معتبر بودن آنها نیست.
بسیاری از سایت‌های حقوقی، مطالب خود را در قالب پرسش و پاسخ منتشر می‌کنند پس بهتر است سوال مورد نظر خود را در قالب یک جمله ساده و کوتاه در گوگل جستجو کنیم. موتور جستجو بر اساس الگوریتم خود پربازدید‌ترین مطالب را در زمینه سوال ما ارایه می‌کند.
در ابتدای جستجو، احتمالا به مطالب و پاسخ‌هایی تخصصی همراه با متن مواد قانونی برخواهیم خورد که برای یک فرد غیر حقوقی ممکن است قابل فهم نباشد. در این موارد عناوین حقوقی و مواد قانونی را یادداشت کنیم و به دنبال تعاریف ساده‌تر و زمینه‌های استفاده این موارد در سایت‌های معتبر باشیم.
اصولا سایت نهادهای رسمی دولتی و غیر‌دولتی مثل وزارت عدلیه، کانون وکلا، کلینیک‌های حقوقی پوهنتون‌ها معتبر هستند و مطالب آنها قابل استناد می‌باشد. کلینیک حقوقی هر دانشگاه، واحدی از دانشگاه و وابسته به دانشکده حقوق است. در این کلینیک‌ها، معمولا دانشجویان سال آخر زیر نظر اساتید با تجربه علمی و عملی بالا، به صورت رایگان، خدمات آموزش و مشاوره حقوقی ارایه می‌کنند. این خدمات ممکن است شامل مراجعه حضوری، تماس تلفنی و مشاوره آنلاین باشند.
در جستجو، به خواندن یک یا دو مطلب بسنده نکنیم و سعی کنیم دست‌کم مطالب صفحات اول و دوم نتایج را به صورت کامل مشاهده کنیم. این جستجو را تا جایی ادامه دهیم که احساس کنیم دیگر مطلب جدیدی در این زمینه به چشم نمی‌خورد و مطالب کم و بیش تکرار مطالب قبلی است که خوانده‌ایم. اکنون با مرور یادداشت‌های انجام شده حین جستجو، یک ذهنیت کلی حقوقی از مطلبی که در مورد آن نیاز به اطلاعات داریم پیدا کرده‌ایم. در ادامه می‌توانیم با جستجویی هدفمند‌تر و دیدی بهتر، مطالب موجود در این زمینه را مطالعه کنیم.
به این نکته توجه کنیم که تکرار عینی یک مطلب در چندین سایت الزاما به معنی درست بودن آن نیست؛ زیرا برخی از سایت‌ها به جای تولید محتوی شخصی، عینا مطالب سایت‌های دیگر را کپی می‌کنند.
در بعضی موارد ساده، همین اندازه اطلاعات هم می‌تواند راه‌گشای مشکل ما باشد ولی برای مسایل پیچیده‌تر بهتر است به مشاور مراجعه کنیم که قطعا با داشتن این اطلاعات اولیه، می‌توانیم مشاوره بهتری بگیریم یا در صورت نیاز به حضور در دادگاه، موارد مربوط به خود را بهتر ارایه کنیم و نتیجه بهتری در آن پرونده بگیریم.
