زهرا حسینی، دکتورای تخصصی روان‌شناسی
ناشنوایان از نظر استعداد و نیروی جسمی و تمرکز فرقی با ما ندارند!
سی‌ام سپتمبر «روز جهانی ناشنوایان» نام‌گذاری شده؛ هدف از این نام‌گذاری، ارتقای فرهنگ ارتباط با ناشنوایان است.
در اطراف ما افرادی هستند که مشکل شنوایی دارند یا کاملا ناشنوا هستند و احتمالا پیش آمده که قصد برقراری ارتباط با این افراد را داشته‌ایم، اما چون زبان آن‌ها را نمی‌دانیم از ارتباط بازمانده‌ایم.
نکات و روش‌هایی وجود دارد که شما می‌توانید با اتکا به آن‌ها با افرادی که قادر به شنیدن نیستند، ارتباط برقرار کنید.
اگر با فرد ناشنوا روبرو شدید، نیاز نیست دهان‌تان را به گوشش نزدیک یا با صدای بلند صحبت کنید، چون صدای بلند تاثیری در ارتباط ندارد. فقط لازم است در هنگام مکالمه، روبروی فرد ناشنوا ایستاده و نیم‌رخ‌تان به او نباشد.
همچنین باید اجازه دهید تا آن‌ها مکالمه را رهبری کنند. همۀ افراد ناشنوا و کم‌شنوا مهارت لب‌خوانی را ندارند، پس تصمیم‌گیری درمورد بهترین روش برقراری ارتباط را به خود فرد ناشنوا محوّل کنید. به یاد داشته باشید که شاید این اولین بار است که شما با فرد ناشنوایی ارتباط برقرار می‌کنید اما آن‌ها هر روز با افراد شنوا در تعامل هستند.
در مکالمه با یک ناشنوا حتما باید از او پرسیده شود که آیا توان لب‌خوانی را دارد یا نوشتن روی کاغذ برایش راحت‌تر است. اگر گفت با او حرف بزنید، باید آرام و شمرده صحبت کنید و اگر شما حرف او را متوجه نمی‌شوید بدون خجالت بخواهید که برایتان بنویسد، زیرا این امر برای ناشنوایانی که توانایی خواندن و نوشتن دارند، امری عادی یا معمولی است. مهم‌ترین نکته در مواجهه با افراد ناشنوا این است که آن‌ها را درک کنید و اگر لازم است با خون‌سردی حرف خود را چندین بار تکرار کنید. اگر چندبار گفتید و متوجه نشدند، بنویسید.
در یک زمان، چند نفر باهم صحبت نکنید. برای حرف‌زدن در جمع نوبت بگیرید تا فرد ناشنوای جمع به سختی نیافتد. زمانی که شروع به صحبت می‌کنید، کلمات را خیلی شمرده تلفظ نکنید. درحرکت لب‌هایتان اغراق نکنید و مِن مِن هم نکنید. همۀ این موارد باعث می‌شوند لب‌خوانی سخت شود. سعی کنید به آهستگی سخن بگویید.
اگر نور کم است، روشنایی را متناسب کنید. مطمین شوید صورت شما در سایه قرار ندارد وچراغ یا آفتاب در چشم آن‌ها نیفتاده است. توجه کنید لب‌خوانی در این افراد بسیار مهم است و اگر نتوانند درست لب‌خوانی کنند، ارتباطشان با شما مختل می‌شود. در هنگام صحبت با یک فرد ناشنوا، ممکن است او همه حرف‌های شما را متوجه نشود، پس آمادگی داشته باشید تا بعضی از چیزهایی را دوباره تکرار کنید.
واضح و آهسته صحبت کنید. مسخره نکنید، فریاد نزنید و اغراق نکنید که این کارها الگوهای لب شما را تحریف می‌کند. فاصله خود را حفظ کنید. یک یا دو متر از فرد ناشنوا فاصله بگیرید. برای کسانی که سمعک دارند و لب‌خوانی می‌کنند این کار بسیار اهمیت دارد.
ممکن است هر روز با افرادی که دچار اختلال شنوایی هستند، برخورد نداشته باشید اما باز هم دانستن برخی از علامت‌های زبان اشاره می‌تواند، برایتان مفید باشد. می‌توانید این علایم را از ویدیوهای آموزشی آنلاین فرا بگیرید. عبارت‌هایی مثل سلام، آیا شما ناشنوا هستید؟ بله و خیر می‌توانند مفید باشند.
نگاه غلط فرهنگی به ناشنوایان که در بین مردم نهادینه شده، مانند ترحم یا بی‌احترامی به این قشر، نیازمند اصلاح است.
مردم نباید هیچ وقت از واژۀ «کر و لال» برای ناشنوایان استفاده کنند. زیرا آن‌ها توانایی صبحت را دارند فقط به خاطر نشنیدن صدا، نمی‌توانند کلمه‌ها را دقیق بیان کنند.
مردم نباید در مواجهه و تعامل با یک ناشنوا از جملات ترحم‌آمیز و دعاگونه استفاده کنند مانند: «خداشفا دهد» یا «ان‌شالله گوش‌هایتان خوب شوه» چون آن‌ها ناشنوایی را بیماری نمی‌دانند و مثل بقیۀ انسان‌ها زندگی عادی دارند.
ناشنوایان دومعلولیتی (ناشنوایی و ناگویایی) مشکلات بسیار بیش‌تری نسبت به سایر معلولان دارند. ناشنوایان ممکن است از لحاظ استعداد کاری و نیروی بدنی و تمرکز بر کار، ممتاز باشند، ولی مردم هیچ شناختی از این ویژگی‌ها نداشته و آن‌ها را برای کار استخدام نمی‌کنند.
متاسفانه حتی خانواده‌های دارای فرزند ناشنوا نیز اغلب با فرزند خود بیگانه هستند؛ مواردی مشاهده شده که در آموزش و حمایت‌های عاطفی و تربیتی با آن‌ها مانند دیگر فرزندان خود رفتار نمی‌کنند.
خدمات حمایتی، تخصصی و آموزشی مختلف از جمله آموزش زبان اشاره، آموزش کودکان و خانوادۀ ناشنوایان، کمک به تامین مسکن ناشنوایان، حمایت از اشتغال و کاریابی، تهیۀ وسایل کمک‌آموزشی و توان‌بخشی از جمله سمعک و باطری سمعک و کمک به کاشت حلزون توسط دولت باید ارایه می‌شود.
و در حوزۀ پیش‌گیری از ناشنوایی؛ باید تمام نوزادان در تمام شفاخانه‌ها مورد غربال‌گری و آزمایش قرارگرفته و در صورت دارا بودن مشکل، در همان بدو تولد شناسایی و توسط داکترمتخصص معاینه و درنهایت اگر کم‌شنوا یا ناشنوا باشد، اقدامات لازم قبل از سه سالگی انجام شود؛ زیرا در صورت تاخیر شناسایی، کاشت حلزون علاوه بر هزینه‌های سنگین مالی مشکل خواهد بود، اما با تشخیص و اقدام به موقع، این افراد خواهند توانست که ارتباط کلامی و شنیداری مناسبی برقرار کنند.
