راه مدنیت: تولیدات سنگ مرمر هرات در سال روان نسبت به سال قبل به‌صورت چشمگیر افزایش یافته است. مسوولان ریاست معادن و پطرولیم ولایت هرات می‌گویند تولید سنگ مرمر در هرات در حال افزایش است.
انجنیر ضیاءالحق پوپل، رییس معادن و پطرولیم ولایت هرات گفت: در سال گذشته ۳۷۷۰۰تن سنگ مرمر تولید داشتیم درحالی‌که امسال تولیدات ما به ۵۲هزار تن رسیده است. راه‌اندازی عملیات‌ها از سوی نیروهای امنیتی و دفاعی زمینه بهتر امنیتی را برای استخراج معادن در هرات فراهم کرده است.
وی افزود از مرحله استخراج تا پروسس مرمر به‌طور مستقیم و غیرمستقیم به ۱۵۰۰نفر زمینه کار فراهم شده است. افزون بر خودکفایی هرات از سنگ مرمر، ما به ولایت‌های فراه، بادغیس، قندهار و بلخ هم صادرات داریم و سالانه عواید هنگفتی از این طریق به دست آوریم.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که با وجود هشدار جدی رییس جمهور غنی برای جلوگیری از صادرات سنگ مرمر پروسس‌نشدهٔ ولایت هرات، هنوز هم این سنگ که به «طلای سفید» افغانستان نیز شهره است، به خارج از افغانستان قاچاق میشود. گفته میشود بیشترین سنگ مرمر هرات به ایران و پاکستان قاچاق میشود.
محمداشرف غنی، رییس جمهور کشور، دو سال پیش در سفرش به ولایت هرات، از اقدامات جدی برای جلوگیری از صادرات سنگ مرمر پروسس‌نشدهٔ هرات به خارج از کشور سخن گفته بود.
شهر هرات را با نام «شهر سنگ» نیز می‌شناسند. چند ولسوالی این ولایت دارای معادن سنگ مرمر، رُخام، تراورتن و چخماق است؛ اما همه در مناطق ناامن است و سرمایه‌گذاران نمی‌توانند برای استراج و پروسس سنگ در این ولسوالی‌ها سرمایه‌گذاری کنند.
در همین حال، اشرف پوپل، یکی از شهروندان هرات می‌گوید: خبرهای منتشرشده واقعیت ندارد. از ۶۰شرکت سنگ‌بری در ولایت هرات تنها ۸ یا ۱۰ مورد آن فعالیت میکنند و سایر این سنگ‌بری‌ها از چندین سال است بدین‌سو همچنان تعطیل هستند. بیشتر این شرکت‌ها ورشکست شده و سرمایه‌های خود را به خارج از کشور منتقل کرده‌اند.
عباس شبان، یکی از کارمندان کارخانه سنگ‌بری در هرات است. او می‌گوید از چهار سال به این‌سو بسیاری از شرکت‌های سنگ‌بری تعطیل شده‌اند. به گفته او بزرگترین سرمایه‌هایی که در فابریکه‌های پروسس سنگ در پارک صنعتی ولایت هرات مصرف شده از ابتدای دوره حکومت وحدت ملی همه با مشکلات دست‌وپنجه نام میکنند.
سنگ هرات آنچنان که بزرگ جلوه داده میشود نیست. عمده‌ترین مشتری سنگ مرمر (سنگ سفید) با کیفیت ممتاز، ایران است. که از این سنگ به عنوان سنگ قبر استفاده میکنند و کمتر در تزئینات مورد استفاده قرار میگیرد.
اگر از این سنگ در سالهای گذشته استقبال صورت گرفته است به دلیل پروسس معیاری آن در ایران و یا سایرکشورها بوده است . فابریکه های سنگ بری بجز تعداد محدودی، توانائی پروسس سنگ هرات را بصورت معیاری و استندرد ندارند. بطور مثال؛ بزرگترین مشتری سنگ مرمر، کشور ترکمنستان است که هیچ گاه سنگ اش را از افغانستان خریداری نکرده است. سنگ هرات بصورت خام به کشور ایتالیا صادر شده و پس از پروسس مجدد به کشور ترکمنستان وارد میشود.
سنگ هرات یک کاربرد عمده دیگر نیزد دارد که از آن به دلیل نرم بودن و شکل پذیزی آسان در صنعت پیکر تراشی و مجعسمه سازی نیز استفاده میشود که متاسفانه به دلیل عرف های موجود در این کشور تعداد محدودی از افراد بصورت زیرزمینی این کار را میکنند که در قسمت صادر کردن تولیدات‌شان نیز مشکلاتی دارند.
داستان سنگ هرات، داستان مثنوی هفتاد من کاغذ می‌باشد. سنگ هرات بشدت نیاز به بازاریابی دارد. در کنار این مساله؛ باید دانش استخراج و همینطور ابزار استخراج و پروسس سنگ نیز باید مهیا شود. اگر شرکت‌ها به اینگونه استخراج کردن ادامه دهند، هیچ گاه سنگ هرات با ارزش واقعی‌اش بفروش نخواهد رسید.