دموکراسی به‌عنوان یک پدیدۀ نوپا و نوظهور در جامعه افغانستان، پذیرش آن هنوز سنگینی می‌کند. یعنی بستر و ساخت‌وبافت فرهنگ و اجتماع برای هم‌صدا شدن با مفهوم دموکراسی آماده نیست.
جامعه سنتی و توسعه‌نیافته در مواجهه با دموکراسی مقاومت می‌کند و زمان نیاز است تا جامعه توانایی پذیرش آن را پیدا کند.
انتخابات به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های دموکراسی، دست‌کم در بیست سال پسین دارای فراز و فرودهایی بوده است.
از جهات گوناگون چالش‌هایی در برابر «انتخابات» افغانستان قرار داشت. از یک‌طرف نبود امنیت کافی در محل‌های برگزاری انتخابات که بیشتر از چهارصد مرکز رأی‌دهی مطابق گزارش کمیسیون مستقل انتخابات مسدود بود و ممکن خیلی از مراکز دیگر نیز زیر تهدید گروه‌های مخالف می‌بودند. بحث تقلب، جعل و جرایم انتخاباتی نیز نگرانی‌های را به‌همراه دارد.
در انتخابات‌های قبلی، در کنار این‌که تهدید امنیتی هم بود، اما فاجعه اصلی مسأله «تقلب» بود که در سطح رسانه‌های ملی و بین‌‍المللی مطرح شد.
کمیسیون انتخابات نظر به وضع شکنندۀ جامعه و دخالت‌های داخلی و خارجی، همیشه در امر اجرای یک انتخابات شفاف و کامل ناکام بوده است.
نتایج انتخابات هم‌واره با پا درمیانی گروه‌های مصلحت‌گرای داخلی یا بیرونی به سرانجام رسیده و صلابت و استقلالیت کمیسیون را زیر سوال برده است.
حالا هم گمانه‌زنی‌های و نگرانی‌های مطرح است، ولی به‌جای برجسته‌سازی نگرانی‌ها و مسایلی که هنوز در حد شک و گمان استند، شایسته است که امیدها تقویت شوند و روی شفاف‌سازی و توانایی‌های کمیسیون و نهادهای دخیل تمرکز و تاکید صورت گیرد.
کمیسیون انتخابات، هرگز به‌تنهایی پتانسیل و ظرفیت این را ندارد که پروسۀ مهم و ملی «انتخابات» را عملی سازد، مگر این‌که همۀ شهروندان افغانستان همکاری کنند و گروه‌های سیاسی و مدنی مسوولانه سهیم شوند و اجازه ندهند که این روند سرنوشت‌ساز زیر سوال برود یا تهدید شود.
در واقع برندۀ اصلی یک انتخابات شفاف و سالم مردم افغانستان است. وقتی حرف اول را رأی مردم بزند و تعیین‌کننده حضور شهروندان باشد، این‌جاست که دموکراسی جان می‌گیرد و قدرت به صاحب اصلی آن یعنی «مردم» برمی‌گردد.
از سوی دیگر، جامعۀ سیاسی ما دارای شکاف‌های برجستۀ درونی است و هنوز یک اجماع سراسری سیاسی در برابر دشمن مشترک و سیاست خارجی کشور شکل نگرفته است.
این شکاف‌ها در هنگام رسیدن به قدرت و ثروت، بزرگ‌تر و پُر رنگ‌تر می‌شوند. جرقه‌های خفیف تخاصم و نزاع از بعضی نشانی‌های سیاست‌گران دیده و شنیده می‌شود.
هر گونه اقدام ناسنجیده و تک‌روانه می‌تواند جامعه را در لبۀ پرتگاه قرار دهد. وقت آن است که سیاست‌مداران و کاندیدان محترم، به‌جای تهدید، تعدی حریف و روایت اغتشاش‌گر تقلب با کمال احترام سیاست‌ورزی کنند و قدرت و مشروعیت را از طریق کسب رأی مردم به‌دست بیاورند.
زمان آن است که خویشتن‌داری پیشه کنند و ناامنی روانی ایجاد ننمایند و به هر مسالۀ که ما را به جنگ و نفرت‌گرایی نزدیک می‌کند نه بگویند.
حفظ نظام و دست‌آوردهای دو دهۀ اخیر، خواست و نیاز جامعه و مردم است. دور زدن از خواست مردم، چالش ایجاد می‌کند و گسست‌ها و شکست‌ها را در پی دارد.
امید است این انتخابات، خلاف انتخابات‌های گذشته، دارای شفافیت بیشتر و اعتبار افزون‌تری باشد. این مهم ناممکن نیست، وقتی که همۀ شهروندان بدون گرایش‌های قومی، زبانی و قبیله‌یی به پدیدۀ «انتخابات» و نتایج آن بلی می‌گویند.
ما اگر شکست‌ها خورده‌ایم، تیره‌گی‌ها را زیسته‌ایم، تلخی‌ها را چشیده‌ایم و راه طولانی را با کوله‌بار از رنج و درد آمده‌ایم، اما حالا ایمان آورده‌ایم که روشنایی آمدنی است.
تغییر و تحول در راه است. جامعه به حتم از این وضع نامساعد گذار خواهد کرد. امیدواریم یکی از آن پله‌های گذار همین انتخابات باشد و مردم و کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری با انعطاف و حوصلۀ بیشتر به نتایج شفاف انتخابات احترام بگذارند و همه دست به دست هم برای آبادی و آرامی افغانستان همت گمارند.
روزنامه راه مدنیت/ سرمقاله
