«سلسلۀ چشتیه از هرات تا اجمیر»
(کنفرانس بینالمللی عرفان و فرهنگ)
راه مدنیت: روابط کشورهای هندوستان و افغانستان از گذشته با اتکا به پیشینه تاریخی، تمدنی و فرهنگی همراه بوده است. این روابط در دهههای اخیر بهویژه دوران پس از طالبان به نوعی مکمل مناسبات سیاسی و تعاملات اقتصادی دو کشور شده است.
کمک در آموزش و تحصیل، سرمایهگذاری در پروژههای بلندمدت و زیربنایی مانند پارلمان افغانستان، ساخت بند دوستی سلما در وادی پرخروش هریرود، ساخت بلندترین پرچم افغانستان بر فراز تپهیی در کابل و دیگر روابط فرهنگی، اجتماعی از نمادهای پررنگ و پر افتخار دوستی دو کشور است .
همچنین عرفان اسلامي و طريقههاي گوناگون آن در فرهنگ گستردۀ دو كشور ريشههاي كهن و ژرفي دارد. یکی از پیوندهای عرفانی که مردمان دو کشور هند و افغانستان را بههم نزدیک ساخته است، سلسلۀ صوفیه چشتیه است. چشت یکی از ولسوالیهای ولایت هرات است که سلسلۀ چشتیه از این قریه آغاز و در شبه جزيرۀ هند وديگر كشورهاي همسايه گسترش یافت و تا امروز در دنیا پیروان زیادی دارد. این طریقه توسط خواجه معینالدین حسن چشتی در اجمیر و پس از آن توسط نظامالدین اولیا در سراسر هند گسترش یافته است.
طریقۀ چشتیه، یکی از مهمترین و موثرترین طریقههای صوفیه است که هم در تاریخ سیاسی و اجتماعی افغانستان و شبه قاره هند نقش مهم و موثری داشته است و تا امروز پیروانی در هر دو کشور هند و افغانستان دارد.
«سلسلۀ چشتیه از هرات تا اجمیر» کنفرانس عرفان و فرهنگ است که به ابتکار «بنیاد مدنی نواندیشان» در هرات و «انستیوت مطالعات زبان هند و فارسی – هندوستان» سال گذشته در هرات و امسال در دهلي جديد برگزار شد!
در اين كنفرانس شاعران، نويسندگان، اساتيد دانشگاه و دانشآموختگان عرفان و تصوف از هر دو كشور اشتراك داشتند و مقالات علمي ارايه داشته و پيرامون عرفان، تصوف، صلح و همپذيري صحبت نمودند. همچنين در كنار ارايۀ مقالات علمي و گفتمان فرهنگي از شهرهاي چشت و اجمير كه پايگاه و جايگاه سلسلۀ چشتيه است، ديدن كردند.
سميه رامش؛ رييس بنياد مدني نوانديشان به اين باور است كه «برگزاري چنين كنفرانسهايي ميتواند نقش مهمي در ايجاد مناسبات خوب فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی بين دو كشور داشته باشد. همان طور كه عرفان و تصوف راهي براي همپذيري، تفاهم و تساهل بوده است، اين كنفرانس تلاش دارد تا نگاهي به صلح و بشردوستي از دريچۀ تصوف و عرفان داشته باشد.»
بنیاد مدنی نواندیشان در هرات و انستیتوت مطالعات زبان اندوفارسی در دهلی بر آن هستند تا با برگزاری این کنفرانس اساس یک کار مدنی و فرهنگی را گذاشته و این پیوند عرفانی و صوفیانه كه رشتۀ محکمی بين مردم دو كشور بوده است را زنده نگه دارند.
سلسلۀ چشتيه قسمتي از گذشتۀ غنامند دو كشور است كه در كنار روابط جديد و چند بعدي امروزه بايد شناخته شود و مهجور نماند.
برگزاري چنين كنفرانسها و گفتمانهايي بدون شك نقش قابل ملاحظهيي در ايجاد روحيۀ تفاهم، تساهل، زندگی مسالمتآمیز و ارجگذاري به فرهنگ شكوهمند اين خطه خواهد داشت.
شریف غوریانی