از زورگویی در انتخابات تا تهدید دموکراسی
اختر سهیل؛ روزنامهنگار
در هژدهسال اخیر دموکراسی در افغانستان با برگزاری «انتخابات» تجربه و معرفی شد. روندی که برای بقا و رشد آن باید کاری شود. چهارمین دور از انتخابات ریاست جمهوری در روز شنبه (شش ماه میزان) برگزار شد.
کمتر کسی باور میکرد که انتخابات ریاست جمهوری سال 98 برگزار شود. افزون با غالب بودن روند مصالحه با گروه طالبان، این گروه بیشتر از هر دورهیی برگزاری انتخابات را نمیخواست و تهدید نیز کرده بود. روی همین دو موضوع، کمتر کسی برگزاری آن را باور میکرد.
حالا دو ماه از برگزاری انتخابات میگذرد، ولی خبری از اعلام نتایج انتخابات نیست. به علت اعتراضها و پیامهای هشدارآمیز جناح انتخاباتی «ثبات و همگرایی» چند بار تقویم انتخابات ریاست جمهوری نقض گردید. بهنظر میرسد بیاعتنایی به قوانین انتخابات برای سران این جناح انتخاباتی حایز اهمیت نیست. روند بازشماری و تفتیش آرا چند بار در نتیجۀ اعتراضات تکت ثبات و همگرایی متوقف شده است.
پس از چند روز توقف، کمیسیون این روند را دوباره آغاز کرد و اکنون در بسیاری از ولایات به پایان رسیده است. روند بازشماری و تفتیش آرا در 25 ولایت کشور به انجام رسیده است. در چند ولایت باقیمانده هم، تیم ثبات و همگرایی اجازه چنین کاری را نمیدهد.
در تازهترین مورد رهبری ثبات و همگرایی با لحن هشدارآمیزی گفته که در حال حاضر اعلام نتایج انتخابات از جانب کمیسیون مستقل انتخابات پذیرفتنی نیست.
اعلامیههای هشدارآمیز و پیامهای پر از تهدید، نه تنها زورگویی در انتخابات تلقی میگردد، بل تهدید بالقوه برای انتخابات و دموکراسی نوپای افغانستان است.
هرچند سطح مشارکت مردم در انتخابات 98 خیلی ناچیز و ناامیدهکننده بود، اما فراموش نکنیم کسانی که در این روند با قبول خطرهای جانی حضور یافتند، به این نیت نبوده که فردای آن به خیابانها بریزند. گزارشاتی وجود دارد که سران ثبات و همگرایی آمادگیهایی برای به خیابان ریختن و حتا بحرانآفرینی دارند.
روز یکشنبه (سه ماه قوس) اسدالله خالد؛ سرپرست وزارت دفاع در مناسبتی که سخنرانی داشت، بدون آنکه از کسی نام ببرد، گفت که نیروهای امنیتی و دفاعی کشور وظایفشان را به بهترین شکل ممکن انجام دادهاند. وی افزود که نیروهای امنیتی و دفاعی کشور به هیچکس اجازه نمیدهند در روند انتخابات از خشونت استفاده شود.
واقعیت این است که رد و بدل اینگونه پیامهای هشدارآمیز، درست زمانی تبدیل به یک درد سر میگردد که انتخابات عملا بحرانی شود و تیم انتخاباتی ثبات و همگرایی و دیگر جناحها، زمینه ریختن مردم به خیابانها را فراهم نمایند.
نیروهای امنیتی در روز برگزاری انتخابات، امنیت این روند را تامین کردند و اکنون درست نیست که شاهد تقابل نیروهای امنیتی و معترضان انتخاباتی باشیم. هرچند سران تیم انتخابات به علتهای گوناگون توانایی بحرانیکردن انتخابات را ندارند. اکثر متحدان انتخاباتی آقای عبدالله، در انتخابات پارلمانی ثابت کردند که در میان مردم چقدر کاریزما دارند و چقدر رهبران میلیونی هستند.
در کنار اینکه مردم انگیزه به خیابان ریختن را ندارند، افغانستان در شرایطی به سر میبرد که بحرانیشدن انتخابات، کشور را به معنای واقعی کلمه به «سقوط» برابر میکند.
رهبری تیم ثبات و همگرایی باید اجازه دهند که کمیسیون انتخابات بدون هیچگونه فشار نتایج انتخابات را همگانی نمایند.
از نظر این جناح انتخاباتی، کمیسیون مستقل انتخابات تابع فرمایشات رهبری تیم «دولتساز» است. قصد رد یا تایید این اتهام نیست، اما چیزی که مهم است و باید رهبری ثبات و همگرایی به آن توجه کنند، این است که در ایجاد و سر و سامان گرفتن کمیسیون فعلی، تمام احزاب سیاسی و تکتهای انتخاباتی نقش دارند و صاحب رای بودند.
ایستادن در برابر انتخابات و بحرانیکردن انتخابات به سود هیچ گروهی نیست. پیامد آن دقیقا، نظام را تهدید میکند.
به باور نگارنده، هیچ چارهیی وجود ندارد، جز اینکه به نتایج اعلامشده تمکین شود. هنوز نتایجی همگانی نگردیده، ولی رهبری ثبات و همگرایی متاسفانه بیخریطه فیر میکنند. انگار بازی انتخابات را به تیم رقیب باخته باشند. در حالی که شکست در انتخابات و تمامی روندها یک امر معمول است و تیم بازنده نباید برای ترمیم شکست و امتیازطلبی دردسرسازی کند.
واقعیت دیگر این است که تیم ثبات و همگرایی در شب و روزی که بحث برگزاری انتخابات و مبارزات انتخاباتی همزمان با روند مصالحه با گروه طالبان جریان داشت، هیچ امیدی به برگزاری انتخابات نداشت.
باری آقای عبدالله گفته بود که اگر مذاکرات به نتیجه برسد او حاضر است از خیر نامزدی و انتخابات بگذرد. این رویکرد ضعیف به انتخابات این مطلب را تداعی میکند که ثبات و همگرایی هیچ امیدی به برگزاری انتخابات نداشته است.
عدم آمادگی به کنار، با انبوهی از بیاعتمادی به کمیسیون انتخابات، وارد رقابت انتخاباتی شدند. پیش از برگزاری انتخابات، هر روز میگفتند که حکومت قصد مهندسی انتخابات را دارد.
در واقع ثبات و همگرایی در همان آغاز کار مشخ