ایجاد (حکومت وحدت ملی) از جمله اشتباه‌های بزرگ جامعه جهانی در افغانستان بود. درست یک‌سال بعد با همین راهبرد، جامعه جهانی در لیبیا دست به ایجاد (حکومت وفاق ملی) زد که هیچ‌گاهی نتوانست باعث تحکیم ثبات سیاسی در لیبیا شود. برعکس لیبیا تا امروز درگیر جنگ و بی‌ثباتی است.
جامعه جهانی شاید باز هم سعی کند تا به‌زعم خود «حکومت فراگیر و هم‌شمول» ایجاد کند. چنین حکومتی به سود افغانستان نیست و انتخابات با نوع نظام فعلی باید یک برنده داشته باشد و بس، ولی چنین حکومتی از نظر جامعه جهانی نوعی (دیکتاتوری) شمرده می‌شود.
در صورتی که داکتر عبدالله برنده شود، او با تقسیم قدرت بین چهره‌های خشونت‌زا، می‌تواند ثبات سیاسی را برای مدتی حفظ کند ولی به خاطر همین توزیع و چندقطبی شدن قدرت، او نمی‌تواند در درازمدت به سطح ملی کاری عمده را برای مردم و آینده افغانستان انجام دهد.
تیم عبدالله متشکل از چهره‌هایی است که باهم اختلاف عمیق ایدیالوژیک دارند. از نظر علم سیاست، ائتلاف با کسی که با شما هم‌‌نظر نیست و با وی تفاوت عمیق ایدیالوژیک دارید، حتی در صورت پیروزی او، شما باز هم بازنده هستید. چون اختلاف درونی باعث فروپاشی انسجام درون‌گروهی می‌شود.
برعکس تیم غنی در مقایسه با تیم عبدالله از انسجام بهتر درونی برخوردار است که به آن دست بالایی در سازمان‌دهی حکومت‌داری بعدی می‌دهد. برد غنی در انتخابات می‌تواند کار بسیاری از چهره‌های مناقشه‌برانگیز قومی را یک‌طرفه و راه را برای برنامه‌های بزرگ ملی هموار کند.
از آنجا که افغانستان کشور کثیرالملیت است، کنار زدن این رهبران قومی کاری ساده نیست. بسیاری از رهبران که برد غنی را پایان حکم‌روایی سلطنت قومی خود می‌دانند، پیروزی او را از همین حالا حذف اقوام دیگر از قدرت معرفی کرده‌اند. ایجاد ترس و هراس بین شهروندان اقوام دیگر که زمینه موج‌سواری سیاسی را برای رهبران قومی فراهم می‌سازد، غنی را در حالت دشوار قرار می‌دهد.
فلسفه تعدد و توزیع منابع قدرت که مانع استبداد می‌شود و بیشتر در لیبرال دموکراسی‌های غرب معنی پیدا می‌کند با شرایط تاریخی و سیاسی افغانستان و حتی منطقه سازگار نیست.
از همین رو نتیجه این نگاه آرمانی جامعه جهانی نه تنها در افغانستان، بل در کشورهای دیگری چون لیبیا، یمن، عراق، سوریه و بقیه کشورهای که امروز درگیر منازعه‌اند، ناامیدکننده بوده است.
این استدلال به هیچ وجه توجیه‌کننده روی کار آمدن حکومت مستبد در افغانستان نیست، برعکس پیشنهادی است برای بازنگری راهبرد جامعه جهانی در رابطه با به وجود آمدن حکومت بعدی.
ایجاد حکومت وحدت ملی در افغانستان و همچنان حکومت وفاق ملی در لیبیا بعد از سقوط حکومت معمر قذافی دو تجربه ناکام در عرصه حکومت‌داری در کشورهای پسامنازعه با پا درمیانی مستقیم جامعه جهانی است.
مجیب‌الرحمن اتل، پژوهشگر انستیتوت مطالعات منطقه‌یی دانشگاه ایرلنگن آلمان
