این گروه شبه‌نظامی تقریبا نیم‌میلیارد دالر در سال از معادن افغانستان استخراج می‌کند و بیش‌تر هم می‌خواهد
منبع: فارین پالیسی/ *لین اودونل، میرویس خان/ مترجم: شریفه عرفانی
دهه‌هاست افغانستان را به خاطر ثروت معدنی دست‌نخورده‌اش، اولدرادوی هزارترلیارد دالری نامیده‌اند.
با اینکه دولت افغانستان تا هنوز نتوانسته از کوه‌های مس، سنگ آهن، طلا و سنگ‌های قیمتی درآمدزایی کند، طالبان موفق به این کار شده و در حالی که مذاکرات صلح با هدف ترسیم آیندۀ افغانستان پس از جنگ در جریان است، این گروه عملیات استخراج خود را گسترش می‌دهد.
در سال‌های اخیر، طالبان به منظور کنترول بر مناطق غنی از ذخایر معدنی در افغانستان، از معادن لاجورد در شمال بدخشان تا طلا، سرب و فلز در هلمند و ذخایر وسیع تالک و مرمر در جنوب ننگرهار پیش‌روی کرده‌اند.
طالبان که بخشی از ثروت‌های معدنی این کشور را کنترول می‌کنند، در حال توسعۀ بیش‌تر آن هستند.
یعقوب شاه، مدیر بخش لیزینگ معادن طالبان گفت: «استخراج یکی از عوامل اصلی در توسعۀ اقتصادی افغانستان است.»
وی گفت این گروه در حال حاضر سالانه حدود ۴۰۰میلیون دالر از طریق استخراج درآمد دارد. این رقم توسط محققان مستقل تایید شده و در مقابل آن، درآمد دولت افغانستان از معدن ناچیز است.
شاه گفت: «بعد از ختم مذاکرات صلح، این بخش برای رفاه و توسعۀ کشور بسیار ارزشمند خواهد بود.»
دو شخصیت ارشد طالبان، از جمله یکی از اعضای تیم مذاکره‌کنندۀ شورشیان گفتند در سال‌های اخیر، طالبان تلاش کرده تا درآمد مواد معدنی تحت کنترول خود را به حداکثر برسانند.
بر اساس گزارش جدید برنامۀ توسعۀ سازمان مللUNDP این گروه مجوزهای استخراج، ترتیب کار و کنترول حمل‌ونقل از معادن و دسترسی به جاده‌ها را صادر می‌کند.
یکی از فرماندهان طالبان از تغییراتی که این گروه برای افزایش تولید و دست‌یابی به حداکثر سود در این بخش ایجاد کرده، صحبت کرد. او به دنبال روزی است که دیگر تحریم‌های ایالات متحده یا بین‌المللی علیه فعالیت‌های اقتصادی طالبان وجود نداشته باشد.
وی گفت: «اکنون ما امیدواریم که مذاکرات صلح ثمر بخشد و پس از پایان آن، ما می‌توانیم در بازارهای بین‌المللی نمایندگی داشته باشیم و به روش خود برای تأمین اشتغال و شکوفایی مردم افغانستان کار کنیم.» او نخواست نامش فاش شود.
یکی از شخصیت‌های ارشد طالبان در تیم مذاکره‌کننده که او هم خواست نامش فاش نشود، استخراج را “مهم‌ترین بخش” خواند و گفت که این گروه در تلاش است این بخش گران‌بها را برای پیشرفت و توسعۀ جامعه تقویت کند.
تلاش طالبان برای به حداکثر رساندن قدرت نفوذ اقتصادی خود درحالی است که مذاکرات صلح طولانی‌مدت با دولت افغانستان در این ماه آغاز شده است.
در حال حاضر، در میان بی‌اعتمادی عمیق هر دو طرف، گفتگوها متوقف شده، طالبان مشروعیت دولت افغانستان را به رسمیت نمی‌شناسند و سرسختانه به خشونت‌ها ادامه می‌دهند.
سخنگوی ماموریت حمایت قاطع ایالات متحده و ناتو در بیانیه‌یی گفت که موج حملات اخیر، از جمله حملۀ موشکی به پایگاه‌های ایالات متحده در قندهار، با توافق‌نامۀ امضاشده میان ایالات متحده و طالبان در ماه فبروری مغایرت دارد و امکان اجرای روند صلح در معرض خطر است.
در برابر این شرایط که طالبان هم انتظار دارند به‌نحوی در توافق‌نامۀ تقسیم قدرت سهم بگیرند، ثروت‌های معدنی برای گروه شبه‌نظامی راهی است تا تقریبا خود را با قدرت مالی دولت تطابق دهد.
سیا تخمین می‌زند که دولت افغانستان برای مثال در سال۲۰۱۷ فقط ۲٫۲میلیارد دالر از مالیات و سایر منابع، درآمد کسب کرده‌اند. طالبان به‌نوبۀ خود، طبق تیم پشتیبانی تحلیلی و تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد از مواد مخدر، مواد معدنی غیرمجاز و استخراج منابع دیگر، مالیات، اخاذی، فروش خدمات تجارتی و دولتی و دارایی و کمک‌های مالی از خارج از کشور سالانه بالغ بر ۱٫۵میلیارد دالر درآمد دارند.
به نظر می‌رسد که پس از تریاک و سایر مواد مخدر، استخراج معدن طلا برای طالبان بهترین درآمد باشد.
گزارش UNDP تخمین می‌زند که استخراج معدن، دومین جریان درآمد طالبان پس از مواد مخدر است.
ذخایر معادن مناقشات در افغانستان را به اوج خود رسانده، نیرویی برای جذب مناقشه و منبعی برای مناقشۀ مالی.
براساس این گزارش، مردم عادی افغانستان به شدت تحت تاثیر منازعات بین دولت، طالبان، شورشیان محلی و شبکه‌های جنایی قرار دارند.
در همین حال حتی زمانی که شورشیان با موفقیت از ثروت افغانستان استفاده می‌کنند، UNDP تخمین می‌زند که دولت افغانستان به‌طور متوسط بین سال‌های۲۰۱۲ و ۲۰۱۸ فقط ۴۲میلیون دالر از صنایع استخراج این کشور برداشت کرده که چند دلیل برای آن وجود دارد. بر اساس گزارش UNDPدولت افغانستان هرگز نتوانسته امنیت جانی را در مناطق استخراج معادن تامین کند که این باعث دل‌سرد شدن بیش‌تر سرمایه‌گذاران بین‌المللی شده است.
به‌عنوان مثال شرکت‌های چینایی حق انبار بزرگ مس عینک در جنوب کابل را دارند، اما کار از سال‌ها قبل، پس از حملات طالبان به این سایت متوقف شد. دولت افغانستان در تامین امنیت حقوقی و مالی نیز عمل‌کرد بهتری نداشته.
گزارش UNDP نشان می‌دهد که فساد دولت تا چه‌اندازه موجب دل‌سردی سرمایه‌گذاران بین‌المللی از سرمایه‌گذاری در بخش معدن و بهره‌برداری بیش‌تر از ثروت بالقوه این کشور شده است. چنین فسادی باعث می‌شود بسیاری از شرکت‌ها از جستجوی قرارداد منصرف شوند، زیرا آن‌ها هرگز نمی‌دانند که مالیات آن‌ها به جیب دولت می‌رود یا مقامات رسمی، یا اینکه معلوم نیست در فرصت بعدی مقام دیگری برای گرفتن مالیات یا جریمۀ بیش‌تر ظاهر می‌شود یا نه.
طالبان حداقل امنیت را در مناطق تحت کنترول خود فراهم کرده و از مالیات‌دهندگان خود حفاظت می‌کند.
در واقع، مردم عادی افغانستان و شرکت‌های معدنی معتقدند که طالبان بهتر از دولت قادر به تامین امنیت و ضمانت نظم و قانون است؛ البته مطابق با قوانین خاص خود.
در این گزارش آمده است: از نقطه نظر یک شرکت استخراج معدن یا یک مالیات‌دهندۀ آینده‌نگر، مزایای پرداخت مالیات به دولت محدود است، درحالی‌که خطرات عدم پرداخت مالیات به شورشیان بسیار زیاد است.
پی‌نوشت:
*لین اودانل روزنامه‌نگار، نویسنده و تحلیلگر استرالیایی است. وی بین سال‌های۲۰۰۹ و ۲۰۱۷ رییس دفتر افغانستان در خبرگزاری فرانسه و اسوشیتدپرس بود.
*میرویس خان روزنامه‌نگار، مجری و پژوهشگر مستقر در اسلام‌آباد است.
یادداشت: تیتر این نوشته بر اساس واقعیت‌های داخلی افغانستان انتخاب شده است.
