گل‌احمد یما؛ نویسنده و استاد دانشگاه
دهمین سالروز تاسیس روزنامۀ با اعتبار راه مدنیت را به آقای سید اصغر اشراق؛ موسس و مدیرمسوول دانشمند روزنامۀ وزین راه مدنیت، همکاران عزیز و پرکارشان و خوانندگان این روزنامه تبریک می‌گویم.
خوشحالم که در این ده سال توانسته‌اید در جامعه رسانه‌یی، سیاسی و فرهنگی کشور، جایگاه بسیار افتخارآمیز کسب نمایید. شما در پهلوی سایر مسوولیت‌ها، قدردانی از ارزش‌های فرهنگی؛ ازجمله برگزاری محافل فرهنگی و بزرگ‌داشت از بزرگان فرهنگ‌وادب همانند شادروان رهنورد زریاب، کارهای بیشتر از فعالیت رسانه‌یی نیز انجام داده‌اید که در خور ستایش است.
به نظر من اهمیت راه مدنیت در تاکید پرمعنایی است بر اندیشه که جامعۀ جنگ‌زدۀ ما بیشتر از هر جامعه بدان نیاز دارد. وقتی این تعبیر نام روزنامه‌یی قرار می‌گیرد؛ معنادارتر می‌شود. اگر مدنیت به‌معنای نظم اجتماعی باشد که در آن خلاقیت فرهنگی رخ می‌دهد؛ راه مدنیت در حقیقت راه شکل‌گیری این نظم است در جامعه‌یی که بایست بر این نظم کار صورت بگیرد تا خلاقیت فرهنگی رخ بدهد.
خلاقیت فرهنگی بیش از هر چیز به نوآوری تعبیر می‌گردد. نوآوری عبارت از حرکتی است که جامعه را نخست با خودش آشنا می‌گرداند و به‌تعقیب آن موجب دگرگونی در یک بخش یا چند بخش می‌شود. خلاقیت فرهنگی توسط انسان‌های خلاق به‌وجود می‌آید. از نظر اجتماعی انسان‌های خلاق کسانی‌اند که با حیات اجتماعی اصالتا پیوند دارند و اندیشه‌هایشان در مسیر پیشرفت انسانی سمت می‌یابند.
خلاقیت حاصل خودآگاهی است و در برابر خودخواهی قرار گرفتن است. از نظر اندیشه، فعالیت خلاقانه در برابر تقلید قرار دارد. خلاقیت وقتی رخ می‌دهد که انسان بر خود تسلط داشته باشد و نیازهای جامعه را درک کند. درک نیازهای جامعه، انسان خلاق را وامی‌دارد تا مطابق نیازمندی‌ها امکان‌سنجی کند و طرحی را به وجود آورد تا مشکلی حل شود.
خلاقیت پاسخی است برای مشکلات. تشخیص مشکلات انگیزۀ خلاقیت است. خلاقیت هم در مسایل معنوی رخ می‌دهد هم در مسایل مادی. از یک‌سو تفکر و اندیشه و مخصوصا اندیشه‌های مربوط به دین، فلسفه، ریاضیات، منطق، اخلاق، هنر وعلم با تفکر خلاقه در هر عصر رنگ خودی می‌گیرد و مباحث مربوط را شکل می‌دهد.
به هر حالت، راه مدنیت خودبه‌خود به خلاقیت فرهنگی می‌انجامد و وقتی روزنامه راه مدنیت به مطالعه گرفته می‌شود، به اموری که اشاره شد به گونۀ حرفه‌یی می‌پردازد. خبر/گزارش، تحلیل روز، فرهنگ، اجتماع، صلح‌وامنیت، گفتگو، گزارش ویژه، گزارش تحقیقی، ترجمه، اقتصاد، ورزش، کارتون و… از عناوینی است که در کنار عنوان‌های زیرمجموعۀ دیگر، در حقیقت دلمشغولی رسالت‌مندانه گردانندگان این روزنامۀ وزین را نشان می‌دهد.
اگر مدنیت را فعالیت آگاهانه در جهت ضدیت با جنگ تعبیر کنیم؛ نخستین وظیفه این روزنامه در راه استقرار صلح در جامعه جنگ‌زده، راه‌اندازی گفتمان‌ها و گفتگوی اندیشه‌های باز است که توسط پیش‌گامان، مسوولان یا چهره‌های متعهد برای ملت و به تعبیر وسیع‌تر مردم باید پیش‌کش شود که متاسفانه اکنون جایش را قطب‌بندی‌های به وجود آمده از دستورهای سیاسی در سطح کشور، منطقه و جهان گرفته است.
هر روز این اقطاب با شیوه‌های غیرمسوولانه به‌جای اینکه به ریشه‌های درد متوجه شوند به صداهای برآمده از دردزدگی خود را مشغول می‌دارند و به‌جای پیش‌گامی، رهبریت، پدرومادر، خواهر بزرگ و برادر بزرگ، روشنفکر متفکر خلاق و چسپیده به‌مردم و ملت، خود را به قوم، زبان، مذهب و جنگنده‌ها در سطح خارجی و داخلی وابسته می‌سازند و به‌تکرار دستورهای سیاسی، مشغول می‌شوند و در نهایت خود را در سطح ریزه‌خواران آن دستوردهندگان در می‌آورند.
در حالی که روندگان راه مدنیت و خلاقیت فرهنگی، خود را سخنگوی ملت قرار می‌دهند و آسیب‌ها را تحلیل می‌کنند تا ریشۀ درد که بی‌توجهی به فکر و اندیشه مستقل افراد ملی و روشنفکران متعهد است، روشن شود.
چیزی که متاسفانه نمایندگان جهانی جنگ، نه‌تنها آن را اهمیت نمی‌دهند؛ بل با تاکیدات خود بر تجهیز نظامی و امداد پولی، ملت را از نظر فرهنگی تباه می‌سازند و میان‌شان درز ایجاد می‌کنند تا مردم روی صلح را نبینند و جنگ دوام بیاورد.
خوش‌بختانه روزنامه راه مدنیت می‌تواند با پیشینۀ کاری خود در این ده سال، مدنیت و خلاقیت فرهنگی را با گفتگوهای سازنده و خلاق در خدمت جامعه جنگ‌زده‌یی قرار بدهد که روشنفکرانش می‌خواهند صدای مردم افغانستان باشند.
