دکتور اشرف غنی، در صحبت‌هایی که روز جمعه، دهم دلو سال جاری به صورت آنلاین و با پشتیبانی موسسه آسپن داشت، از علاقه‌مندی کشورهای عضو ناتو برای حضور در افغانستان یاد کرد.
رییس‌جمهور اشاره کرد که با ینس استولتنبرگ، دبیر ناتو صحبت تلیفونی داشته و وی نسبت به باقی‌ماندن در افغانستان علاقه‌مند بوده است.
به نظر می‌رسد با توجه به شرایط فعلی و نیز روی کار آمدن بایدن و سیاست‌های جدید او، ناتو بتواند به‌عنوان یک برگ برنده و حامی قوی برای دولت مطرح شود.
در این نوشته تلاش شده محورهای علاقه‌مندی ناتو به افغانستان تبیین شده و سپس با توجه به روی کار آمدن بایدن و سیاست او در مورد تقویت رابطه با سازمان‌های بین‌المللی، این نتیجه گرفته شود که افغانستان، برای ناتو هم‌چنان مورد علاقه خواهد بود و دولت نیز باید از این فرصت استفاده کرده و حمایت بیشتر ناتو را برای خود جلب کند.
پس از سال۲۰۰۱ و اجلاس بن، چنین تصمیم گرفته شد که تا ایجاد و قدرت گرفتن اردوی ملی، امنیت به‌عهدۀ آیساف (نیروهای بین‌المللی کمک به امنیت افغانستان) گذاشته شود.
پس از سال۲۰۰۳ رهبری این نیروها به سازمان ناتو سپرده شد. این اولین ماموریت ناتو در بیرون از قلمرویش، یعنی اروپا و امریکای شمالی بود. ماموریت در افغانستان می‌توانست به‌عنوان یک فرصت برای ناتو به‌حساب بیاید.
همان‌طور که در گزارش امنیتی کنگرۀ امریکا در سال۲۰۰۹ آمده است، ناتو می‌توانست از افغانستان به‌عنوان یک فرصت برای نشان دادن توانایی‌های خود استفاده کند. ناتو نیز از این موقعیت به‌خوبی استفاده کرد. افغانستان برای ناتو بهترین موقعیت در راستای اهداف اساسی‌اش است.
ناتو سه هدف اساسی برای خود در سال‌های پس از۲۰۰۱ ترسیم کرده است؛ مبارزه با تروریزم دینی، مبارزه با مواد مخدر و جلوگیری از موشک‌های هسته‌‌یی دوربرد. همان‌طور که دکتور تمنا در کتاب (حکمت و حکومت در سپهر سیاست خارجی) خود ادعا می‌کند، افغانستان با توجه به جغرافیای خود، بهترین مکان برای تامین اهداف سه‌گانۀ ناتو است.
هدف اول و دوم، به بهترین وجه ممکن در افغانستان تامین می‌شد و همین‌طور جغرافیای کشور ما می‌توانست دسترسی به هدف سوم را نیز برای ناتو تسهیل کند. از این رو می‌توان گفت یازدهم سپتامبر، به همان اندازه که حادثه‌‌یی غم‌انگیز بود، به همان اندازه به سود ناتو واقع شد.
به همین جهت ناتو توجه زیادی به کشور ما داشته و این توجه و علاقۀ خود را تاکنون حفظ کرده است. در چندین مرتبه ناتو علاقه‌مندی خود را برای حضور در اینجا اعلام کرده؛ از جمله در سال۲۰۱۰ وقتی اوباما، از خروج نیروهای خارجی تا سال۲۰۱۲ اشاره کرد، با واکنش ناتو روبه‌رو شد.
دبیر کل ناتو در زمان اوباما، در عبارتی خلاصه و البته پرمحتوا گفت که باید سال۲۰۱۰ و۲۰۱۲ را فراموش کنیم و به سال۲۰۱۴ بیندیشیم. این اولین مخالفت ناتو با متحد و عضو قوی‌اش امریکا بود که خواهان باقی‌ماندن بیشتر در افغانستان شد. پس از سال۲۰۱۴ و آغاز روند خروج نیروهای امریکایی، ناتو همواره از خطرات بالقوۀ افغانستان ابراز نگرانی کرده و خواهان توجه بیشتر اعضای ناتو به کشور ما بود.
با روی کار آمدن ترمپ و کمپاین‌های او در مورد خروج از افغانستان، این ناسازگاری میان امریکا و ناتو بیشتر شد. اوج ناسازگاری زمانی رونما شد که ترمپ سه‌ماه پیش از کریسمس۲۰۲۰ در توییتی اعلام کرد تا کریسمس، تمام نیروهای امریکایی را از افغانستان خارج می‌کند.
این توییت ترمپ با موضع انتقادی استولتنبرگ مواجه شد و دبیر ناتو خطاب به ترمپ گفت که با هم رفته‌ایم و با هم باز می‌گردیم. تنش میان ناتو و امریکا به حدی زیاد شده بود که برخی از کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند ترمپ از پیمان ناتو خارج شود. یکی از مهم‌ترین محورهای تنش هم صرف بودجه در مورد کشورهای دوردستی چون افغانستان بود.
حالا که ترمپ از قدرت امریکا کنار رفته و بایدن روی کار آمده، به‌نظر می‌رسد این تنش و ناسازگاری میان امریکا و ناتو، رو به کاهش برود. بایدن همواره در کمپاین‌های خود از ایجاد ارتباط با سازمان‌های بین‌المللی از جمله ناتو سخن زده است. خوشحالی ناتو و پیام زودهنگام ناتو به پیروزی بایدن در انتخابات پسین، نشانه‌‌یی از امیدواری ناتو و همین‌طور بایدن به همکاری و همراهی بیشتر ناتو و امریکاست.
بایدن با توجه به دیدگاهی که در مورد نقش امریکا به‌عنوان هژمون جهانی و ژاندارم جهانی دارد، متحدان بین‌المللی خود به‌ویژه سازمان ناتو را مهم می‌‌داند. بایدن بارها در کمپاین‌های انتخاباتی خود گفته بود که امریکا برای حضور قدرت‌مندانۀ خود در جهان، نیازمند به متحدان بین‌المللی است و ناتو بهترین متحد امریکا در این راستاست.
با توجه به علاقه‌مندی ناتو به حضور در افغانستان و همین‌طور سیاست همدلانۀ بایدن با ناتو، می‌توان فرصت کنونی را یک چانس طلایی و برگ برنده برای دولت دانست.
دولت می‌تواند به‌خوبی از این فرصت استفاده کرده و با انتقال پیام به ناتو و امریکا، خواهان دوام حمایت این دو از افغانستان شود. ناتو بارها اعلام کرده که نگران تبدیل شدن دوبارۀ افغانستان به پایگاه تروریزم بین‌المللی است. دولت می‌تواند با پالیسی‌‌یی مشخص، این پیام را به ناتو مخابره کند که افغانستان هنوز هم در خطر بالقوۀ تروریزم بین‌المللی است.
قدرت گرفتن روزافزون گروه‌های تروریستی چون داعش و ارتباط دوام‌دار طالبان با این گروه‌ها به‌ویژه القاعده، می‌تواند بهانۀ خوبی برای دولت در قبال تداوم حمایت‌های ناتو از این کشور باشد.
بنابراین دستگاه سیاست ما باید بکوشد که با ارایۀ گزارش‌های مستند از فعالیت گروه‌های تروریستی بین‌المللی، ناتو و اعضای آن را از خطر بالقوۀ تبدیل‌شدن افغانستان به پایگاه تروریزم هشدار داده و خواهان توجه بیشتر ناتو به این امر شود.
گرچند حمایت ناتو پس از سال۲۰۱۴ تنها در بخش حمایت مشورتی-آموزشی و حمایت مالی است، اما همین حمایت‌ها باعث شد که افغانستان با بهره‌گیری از روش‌های جنگی ناتو، نیروهای زبده‌یی داشته و با حمایت مالی ناتو نیز ارتش خود را پابرجا نگاه دارد.
ادامۀ حمایت ناتو در این دو بخش، باعث قوت‌گرفتن بیشتر اردوی ملی خواهد شده و در کوتاه‌مدت، باعث دستِ بالای دولت در مذاکرات صلح خواهد شد. مطمینا طرفی که از قدرت و حامیان زیادتری برخوردار باشد، از قدرت بیشتری در میز مذاکره برخوردار بوده و امتیاز زیادی به طرف مقابل نخواهد داد. به همین جهت می‌توان گفت که ناتو، برگ برنده برای دولت است.
محمدهادی ابراهیمی، روزنامه‌نگار
