حنیف اتمر حامی تروریزم است؟

«حنیف اتمر یک تروریست است»؛ عنوان هشتکی ‌است که بعد از حادثۀ 2 اسد (حمله بر جنبش روشنایی) توسط کاربران رسانه‌های اجتماعی در تویتر و فیسبوک راه‌اندازی شد.

این هشتک بعد از حملۀ یک مهاجم در شب عاشورا بر زیارت‌گاه سخی کابل و حملۀ روز عاشورا بر کاروان عزاداران در بلخ و اخیرا هم حملۀ یک مهاجم بر عزاداران اربعین حسینی در مسجد باقرالعلوم شدت بیشتری گرفت و توسط کاربران شبکه‌های اجتماعی در رسانه‌های اجتماعی به‌خصوص در تویتر با قوت هرچه بیشتر تویت می‌شود.

علاوه بر این، ظاهر قدیر؛ معاون اول شورای ملی نیز حنیف اتمر را به حمایت از گروه داعش در شرق افغانستان متهم کرده بود. او گفته بود که حنیف اتمر از پروژۀ داعش در کشور به ویژه در ننگرهار حمایت می‌کند.

پیشتر از آن هم عبدالکریم متین؛ والی ولایت پکتیکا ادعا کرده بود که شورای امنیت ملی ۲۰۰ هزار دالر را به خانواده‌های داعش در ولسوالی برمل این ولایت کمک کرده است که این ادعا باعث برکناری آقای متین از وظیفه‌اش شد.

چندی پیش هم جنرال عبدالرشید دوستم؛ معاون اول ریاست‌جمهوری سوءقصد بر جانش را در ولسوالی غورماچ ولایت فاریاب به شورای امنیت ملی، به‌خصوص به حنیف اتمر نسبت داد.

در چند مورد، «همکاری‌های پنهانی» آقای اتمر با گروه‌های تروریستی در رسانه‌های بیرون‌مرزی نیز بازتاب یافت که به طور نمونه می‌توان به خبرگزاری‌های تسنیم ایرانی و تاس روسی اشاره کرد.

بنا بر گفتۀ خبرگزاری تاس روسیه، «عملیات انتقال جنگ‌جویان داعش به‌مزرهای تاجیکستان و ترکمنستان را معصوم استانکزی؛ رییس امنیت ملی و حنیف اتمر؛ مشاور امنیت ملی رییس‌جمهور افغانستان رهبری می‌کنند.»

حالا پرسش اساسی این‌جاست که چرا مردم و تعداد زیادی از چهره‌های سیاسی به شورای امنیت ملی افغانستان که مهم‌ترین نهاد امنیتی در سطح دولت به‌شمار می‌رود این قدر بدبین شده‌اند؟

واقعیت این است که این هجمه‌ها به طور سیستماتیک از جانب گروه‌های سیاسی رقیب اتمر به‌خصوص طرفداران والی قدرتمند بلخ و هم‌چنین حلقه‌هایی از طرفداران حامد کرزی شروع شد. همۀ آن‌ها اتمر را بازیگر اصلی قدرت می‌دیدند. کسی که با بازی‌دانی خوب، آن‌ها را منکوب کرده بود.

او توانایی مجاب کردن خارجی‌ها، نقش‌آفرینی و مهره‌چینی خوب را داشت. وقت او برعکس خیلی از رهبران مجاهدین به دید و بازدیدهای مردمی خلاصه نمی‌شد؛ بل از شش صبح تا ده شب کار می‌کرد. عادتی که در اکثر رهبران جهادی محال به نظر می‌رسد و بعد از آدم جگرداری مثل مارشال فهیم، جگر هم از بین آن‌ها رخت بربسته است.

او وقت خود را به صورت منظم با گروهی مسلکی از تکنوکرات‌هایی که عمدتا تازه او را شناخته‌اند، صرف برنامه‌ریزی کاری می‌کرد و این البته رقبا را عصبانی می‌ساخت.

بعد از قضیۀ جنبش روشنایی و خاک‌سپاری امیر حبیب‌الله، برخی از تاجیک‌های سیاسی با حلقۀ هزاره‌های معترض نزدیک شدند و این باعث شد آنان را با خود همراه کنند.

قصۀ کمک به خانواده‌های داعش، به زمانی می‌رسید که در راس شورای امنیت، آقای داکتر اسپنتا بود. این اتهام‌ها البته به او برمی‌گشت؛ چنانچه گزارش‌های آن در برخی از رسانه‌ها نیز نشر شد.

بحث سوم این که، هیچ عاقلی نمی‌تواند باور کند کسی که بر سر قدرت است برای خود درد سر بسازد. به‌خصوص که این آدم مطرح‌ترین کاندیدای ریاست جمهوری دور بعد باشد، چرا به جای همنوا کردن بیشتر مردم، برای خود دشمن و برای حکومت‌اش جنجال بخرد؟

از جانبی شورای امنیت، یک نهاد پالیسی‌ساز است و هیچ امکانات و صلاحیت نظامی ندارد. نه هیلکوپتر در اختیار دارد و نه سلاح. و اگر قرار باشد این دستورها را به وزارت داخله یا وزارت دفاع داده باشد باز غیر ممکن است؛ چرا که هر دو نهاد به طور گسترده در اختیار افراد جهادی و نزدیک به برخی از رهبران مجاهدین است.

لوی درستیز قوای مسلح تنها کسی است که می‌تواند امر دادن سلاح، مهمات یا انتقال نیرو را بدهد. او و وزیر داخله به علاوه جمع کثیری از بدنۀ هر دو وزارت و البته امنیت ملی، مربوط به حلقۀ مجاهدین شمال است.

نکتۀ کاری اتمر، مبارزه با اربابان زر و زوری است که در این سال‌ها کلان گردیده و صاحب ثروت و قدرت هنگفت شده‌اند؛ چه در بین پشتون‌ها و چه تاجیک‌ها.

دو گروه قومی دیگر که در کل بی‌کلاه بوده‌اند. این پولدارهای اصولی، مثل ظاهر قدیر که «پدر طالبان» شمرده می‌شد یا بسم‌الله خان که به روایت یوناما با همکاری زلمی مجددی به خاطر تصاحب معادن بدخشان، «پدر طالبان بدخشانی» شمرده می‌شدند، طبیعتا باید علیه اتمر باشند؛ چرا که شاهرگ‌های مالی آنان در حال از دست رفتن است.

البته این به معنای تقدیس اتمر نیست. او نیز اشتباه‌های فراوانی داشته و دارد. او نیز چون هر سیاست‌مدار افغان، محاصره‌شده در بین گروهی از افراطی‌های قومی دست‌بوس می‌باشد، قاعده‌یی که در همه کشورهای جهان سوم همانند است.

خواندن خاطرات سیاسی امریکای جنوبی این نکته را به خوبی آشکار می‌کند و احتمالا به علت همین ضعف نیز نتوانسته از خود دفاع کند و سکوت اختیار کرده است. این بازی به بازیگران ماهر احتیاج دارد که او از داشتن آنان محروم است.

با این حال، نمی‌توان جاری شدن سیل را نیز به او نسبت داد. منتقدان باید پیش‌داوری را پس کنند و بعد نقاط ضعف و قوت یک سیاست‌مدار را فارغ از فلتر قوم و منطقه بررسی نمایند. آن وقت، ما سیاست‌مداران بهتری خواهیم داشت و البته کشور بهتری هم.

نویسنده:‌ سلیمان نظامی